Pa varios siman caba a bin tumando luga e trabou di mantencion di e forno di calki den pleno curason di Rancho. E forno aki cu tin e seyo di monumento protegi riba dje, ta un icono di e bario historico aki. Pa basta aña tabata na spera di un trabou di mantencion di e forno aki, mirando cu su estado tabata uno hopi deplorabel y e tabata bayendo basta atras.

Directora di Monumenten Bureau Aruba, Yvonne Webb-Kock a declara na Bon Dia Aruba cu e forno di calki aki ta un ‘obheto’, y nan tin varios obheto cu e departamento aki ta proteha, specialmente si por argumenta hopi bon e relacion cu nos cultura of nos historia. E forno di calki ta uno cu ta cay den e categoria aki, pero por ehempel e estatua na Wilhelmina Park, tambe nan tin’e como un obheto y e ta proteha caba.

Trabou forno di calki.
Webb-Kock a bisa cu e forno di calki ta un obheto hopi unico, y segun e por sa, no tin mucho mas di e caracteristica aki den Caribe. Di e islanan ABC di reino Hulandes, Aruba ta e unico cu tin un forno ainda.

E forno aki ta propiedad di Stichting Monumenten Fonds Aruba actualmente. Ta nan a inicia un trabou pa drech’e y nan ta poniendo calki ariba dje bek. El a splica cu originalmente e forno aki no tabatin e capa di calki riba dje. Pero e ta haya cu e fundacion aki ta mira nan punto di bista di mantencion. “Esey ta e motibo cu nan a pone e calki ariba dje,” el a bisa.

Si nan ta bay riba originalidad di e forno, como Monumenten Bureau Aruba tabata preferibel pa e no a wordo poni, pero esaki lo trece cu ne cu cada seis luna bo tin cu bay yena e scheurnan den dje. E mesun cos a wordo haci den E Faro tambe. Nan a mustra na comunidad cu den e potretnan bieu e no tabatin pleister riba dje. E tabatin un capa fini di blancha ariba dje cu ainda bo por wak e piedra dor di dje.

Den e caso aki, Webb-Kock ta considera cu e ta un escogencia si ‘nos ta permiti of no permiti’e.’ Den e caso aki, Monumentenbureau Aruba a exigi cu e forno por wordo treci bek den su color original. E color original di e forno ta parti abou manera un gel scur bayendo pa bruin. Y e parti di ariba ta cora. E colornan aki ta bin -el a splica- ya cu antes ora nos hendenan tabata traha nan verf of miho bisa tabata blancha, nan tabata uza e santo cu ta cerca den bario. Nos tin santo gel y cora na Aruba, y den e caso di e forno di Rancho a wordo uza tur dos.

Den e trabou di mantencion di e forno, nan a dicidi di uza e verf di calki cu a wordo importa pa bay determina e final di e proyecto aki. E ta considera e proyecto aki ‘hopi bunita’ y e ta un simbolo di e bario, ya cu ora bo ta papia di Rancho automaticamente bo ta bay riba e forno di calki cu ta un icono.

Mantencion y renobacion.
Igualmente Monumenten Bureau Aruba ta contento cu trabou ta wordo haci den nos edificionan monumental. Aunke e ta birando menos, debi na limitacion financiero. Ademas hopi di e proyectonan ta wordo haci cu fondonan cu no ta di gobierno mes, sino cu ta fondonan di otro organisacion.

Actualmente tin e edificio di John F. Kennedy cu ta wordo drecha pa medio di inversion haci pa AIB Bank. Monumentenbureau Aruba ta vigila e trabou cu ta tumando luga den e edificio aki ya cu ley ta prescribi esaki como nan tarea, independiente cu nan ta gui’e of no, ya cu e ta un edificio proteha pa ley.

Edificio di John F. Kennedy ta cay den e 37 edificionan proteha pa ley. E ultimo cu a cay den e lista di proteccion ta e cas di cunucu Tan Tin, cu a bira e prome cas di cunucu cu ta pafo cu e departamento aki a proteha actualmente. Webb-Kock ta spera cu pronto mas lo sigui, pero principalmente cu fondonan lo por bin disponibel pa drecha nan.

Tin proyectonan cu Monumentenbureau Aruba ariba su mes y keto ta guia e doño pa nan drecha of mantene nan edificio cu balor monumental. E departamento aki ta duna nan consehonan pa nan por scapa un tiki di placa tambe, si nan finanzas ta limita. E proposito principal tras di esaki ta pa nan por wanta y conserva e edificio pa no deteriora mas.