Manera Bon Dia Aruba a publica, diabierna pasa a habri e Veiligheidshuis, un plataforma di siguridad unda diferente instancianan den y pafo gobierno lo traha hunto contra criminalidad. E enfoke awor ta riba criminal hoben y adulto jong.

Durante e apertura Stichting Reclassering a vocifera nan preocupacion di falta di fondo y personal y cu esaki por tin su influencia riba e efectividad di e Veiligheidsfonds. Nos ta puntra procurador general Alexander van Dam con e ta mira esaki. “Esey ta un preocupacion cu ami tambe ta mira. Sinembargo mi ta convenci si nos tur ta colabora, FCCA hunto cu Bureau Leerplicht y iniciativa nobo manera FSMA (Fundacion Salud Mental Aruba) cu Ministerio Publico (OM), polis, Voogdrijraad y Reclassering, bo tin suficiente masa critico pa actua contra criminalidad hubenil. Pero tambe pa duna hende un chens.” Cu e ultimo e kiermen duna hobennan un chens pa drecha nan bida den un forma structural.

Husticia a ricibi 500.000 florin for di fondo FDA (Fondo Desaroyo Aruba) recientemente. Cu e placa ey nan ta bay busca un manager pa guia e proceso di e Veiligheidshuis. E mester bay percura pa e partidonan bini hunto, cu lo tin continuidad y cu lo discuti e casonan corecto, asina e PG ta splica. Ministerio Publico lo tuma e rol principal pa dirigi e proceso. “Esaki pasobra anos semper ta esun prome cu mester deal cu e hobennan pasobra nan a haci algo contra ley.”

E ta conta cu e parti ey ta esun represivo. Pero hopi biaha ta trata di hobennan demasiado jong y vulnerabel pa por cera nan den prizon. Den Veiligheidshuis lo sinta hunto cu e otro instancianan pa trata casonan asina. “Por ehempel si un mucha di 10 no ta bayendo scol, pasobra su mayornan no ta haya esaki importante, Bureau Leerplicht mester notifica scol. Pues scolnan y directivanan di scol tambe lo haya un rol den e Veiligheidshuis.”

Pasobra e meta di e Veiligheidshuis ta yuda muchanan y hobennan mas trempan posibel y den un forma cu lo no sigui riba e caminda malo mas of preveni cu lo cay den criminalidad.

Problema grandi cu gang

Na Aruba, esey a wordo expresa varios biaha durante e apertura di e Veiligheidshuis, nos tin un problema grandi di gang. Minister di Husticia Arthur Dowers ta conta tambe di un caso unda un mucha homber di 14 aña tabata e cabes di un gang cu a bira asina profesional cu hasta e tabata manda adulto. Sinembargo e ta conta cu e mucha tabata victima tambe di adultonan den su famia. Pa motibo di esey e no ta suficiente den hopi casonan pa yuda e mucha/hoben so pero tambe mester yuda e famia etc. rond di nan. Pa ora nan ta bin cas bek, e hoben no ta drenta bek den e mesun situacion malo.

Bon Dia Aruba ta confronta e PG cu otro iniciativanan manera esun di Veilige School unda tambe OM, polis y otro instancianan a firma un protocol pa traha hunto y asina haci scolnan mas sigur. Pero cu den practico a resulta cu e ta dificil como cu e colaboracion ta depende di e esfuerso cu cada instancia kier haci. Nos ta puntra si OM ta kere cu Veiligheidshuis den practico lo no bay enfrenta mesun problema.

Esey ta un bon pregunta. Nos ta mira aki tambe den e afpakteam y unidad traficacion y contrabanda di hende. Si tur ta tene nan mes na palabracionnan haci, si e hefenan di e departamentonan concerni lo dirigi riba compromisonan cu a haci adelanta, e ora nos ta bay den un bon direccion. Ta trata di e comunidad Rubiano cu instancianan Rubiano cu si mi no ta hera, mester balora iniciativa manera esaki. E iniciativa ta bin for di husticia, pero OM y polis no ta e unico partnernan importante. Departamentonan di Enseñansa, Asuntonan Social, Salud Publico tambe, como cu e muchanan hopi biaha ta wordo lanta den circunstancianan malisimo.”

E departamentonan no a duna nan sosten concreto ainda, e PG ta bisa. “Pero si nan ta mira cu e Veiligheidshuis ta funcionando y duna su resultadonan, mi ta sigur cu nan kier join. E miho promocion ta pa mustra kico nos ta haciendo. Esey nos tambe a mira cu e Fusion Center, e punto central pa informacion. Nos ta encarga cu esaki pero FIOD di belasting awor ta den dje, RST (recherche), Kustwacht. Y awor tambe duana ta join. Mescos cu e afpakteam. Tin mas y mas partidonan cu kier ta envolvi pasobra nan ta mira cu e ta traha di berdad.”

E Veiligheidshuis lo trata hoben y adulto jong te cu 23 aña, hende cu problemanan mental y tambe esunnan cu ta comete violencia domestico pasobra hopi biaha nan tambe ta casonan complica cu mester un solucion integral. Y den futuro tambe kier percura cuido pa persona cu tabata den prizon, asina PG Van Dam ta splica.

Si un hende ta sali for di prizon despues di 1 aña, mayoria biaha e no tin trabou, no tin cas pa biba, pues no tin nada pa cuid’e. Claro nan mester bay traha. Pero nos por yuda e persona manera cu nan tin na Merca, den e probation houses. Unda nan ta bay despues di prizon y bou guia ta cuminsa traha pa asina haya structura atrobe den nan bida. Pasobra hopi biaha nan no tin esey, cerca nan mainta e wekker no ta bay pa nan lanta traha. Pero cu e structura nan por traha bek, y si nan tin placa por ta lo haya un pareha y asina por haya un famia pa asina nan lo haya trankilidad bek den nan bida.”