
(AP) — María Corina Machado pa largo ta e cara di resistencia contra e partido na gobierno di Venezuela pa 26 aña. Awo, e por bira e simbolo di paz tambe.
Machado, lider di oposicion Venezolano cu a comanda miyones di Venezolano pa rechasa presidente Nicolas Maduro den eleccion aña pasa, a ricibi e premio Nobel di Paz pa su trabao “pa logra un transicion husto y pacifico” di poder na e pais Sur Americano. E premio tambe a reconoce e politico pa ta un “figura unificante” den e oposicion fractura.
Sinembargo, e premio ta ser otorga na momento unda sostenedornan di oposicion ta cuestionando su liderazgo, incluyendo su adopcion di politica di presidente Mericano, Donald Trump pa cu Venezuela, cu a mira migrantenan di e pais manda un prison na El Salvador, y atake militar mortal di Merca den Caribe.
Di ingeniero pa politica
Machado, un ingeniero industrial y yiu di un magnate di staal, a cuminsa reta e partido na gobierno na 2004, tempo cu e organisacion no-gubernamental (NGO) cu di cual e tabata co-fundador, Sumate, a promove un referendum pa baha presidente e tempo ey, Hugo Chavez. E iniciativa a fracasa, y Machado y otro ehecutivonan di Sumate a keda acusa di conspiracion.
El a atrae rabia di Chavez y su aliadonan e siguiente aña pa su reunion den Oficina Oval cu presidente Mericano e tempo aya, George W. Bush. Chavez tabata considera Bush un adversario.
Su transformacion completo den politico lo yega te na 2010, tempo cu el a keda eligi pa un asiento den Asamblea Nacional, ricibiendo mas voto cu cualkier legislador aspirante den historia. Tabata for di e posicion aki cu el a interumpi Chavez mientras e tabata dirigi palabra na e legislatura, y a yama su expropiacion di negoshinan como ladronicia.
“Un aguila no ta caza un musca,” Chavez a responde. E intercambio aki ta graba den memoria di votadornan.
Aspiracion presidencial
Machado, 58, a busca e presidencia di Venezuela pa prome biaha na 2012, pero el a keda na di tres lugar den eleccion pa bira candidato presidencial pa Mesa de la Unidad.
E Asamblea Nacional controla pa partido chavista a retira Machado na 2014, y algun luna despues, Contraloria General a prohibie di asumi un cargo publico pa un aña, citando un supuesto omision den su declaracion di activo. E mesun aña, gobierno a acus’e di ta involucra den e supuesto plan pa mata Maduro, kende a bira sucesor di Chavez despues di su morto na 2013.
Machado, un defensor di mercado liber, a rechasa e acusacion, yamando e un mal intento pa silencia e y miembronan di oposicion cu a yama decenas di miles di persona subi caya den manifestacionnan anti-gobierno cu algun biaha a bira violento.
El a mantene un perfil abao pa e siguiente nuebe aña, sosteniendo algun iniciativa anti-Maduro y boycott di eleccion y criticando esfuersonan di oposicion pa negocia cu gobierno. Pa ora el a anuncia un campaña nobo pa e presidencia na 2023, su mensahe cauteloso a suavisa su imagen como un hard-liner elitista, permitiendo e pa conecta cu skepticonan na ambos banda.
El a gana e primaria presidencial di oposicion cu mas di 90 porciento di voto, unificando e fraccion – manera nota pa e comite di Premio Nobel. Pero esnan leal na partido gobernante, cu ta controla e hudiciario di e pais, a prohibie di aparece riba e papela di votacion, loke a fors’e pa pone su sosten tras di ex-diplomatico, Edmundo Gonzalez.
El a cana riba autopista, core motorcycle, busca refugio den cas di sostenedornan y a mira e aresto di su colaboradornan mas cercano mientras el a continua campañando na Venezuela. Varios biaha el a uni miles di sostenedor gritando hunto, “Libertad! Libertad! Libertad!” den rallynan y a pidi nan pa vota pa Gonzalez, kende tabata virtualmente desconocido y nunca a postula pa un posicion publico anteriormente.
Represion brutal
Gonzalez a derota Maduro pa un margen di mas di dos tercera parti, segun registro di mashin di votacion colecta pa oposicion y valida pa observadornan internacional. Asina mes, Conseho Nacional Electoral di Venezuela, leal na e partido gobernante, a declara Maduro ganador di eleccion dia 28 di juli 2024.
Hende a protesta e resultadonan rond henter e pais, y gobierno a responde cu forsa completo, arestando mas di dos mil persona y acusando nan di planea pa retira Maduro y sembra caos. Mayoria a keda den libertad durante e siguiente lunanan, pero simultaneamente gobierno a aresta decenas di persona cu a participa den campaña di Machado aña pasa.
Algun di e colaboradornan mas cercano di Machado, incluyendo manager di su campaña, a evita prison door di sconde pa mas cu un aña na un edificio diplomatico na Caracas, unda nan a keda te mei, ora cu nan a huy bay Merca.
Gonzalez a bay den exilio na Spaña despues cu a emiti un orden pa su aresto, y no a mira Machado den publico desde januari, tempo cu el a join hende protestando e ceremonia di huramentacion di Maduro. E incapacidad di Machado y Gonzalez pa stop Maduro di huramenta a resulta den un reduccion di sosten pa e duo.
Confiansa di hende a keda baha desde esey, principalmente pa motibo di e sosten inkebrantable di Machado pa Trump, incluyendo e despliegue maritimo Mericano den Caribe cu a ehecuta atakenan mortal cerca di costa di Venezuela. Esaki a resulta den divisionnan nobo dentro di oposicion.