Cada dia cu pasa nos bisiñanan na Venezuela ta mas cerca di e collapse inevitabel cu ta bay tuma luga na e pais aki. Bayendo den direccion di dos luna completo di protesta y disturbio cayehero, contesta cu firmesa di banda di gobierno, cu mas di cincuenta morto como consecuencia caba, ta parce cu no lo tin un fin di e situacion aki pronto tampoco.

Gobierno di presidente Nicolas Maduro ta kere aparentemente den nan propio soñonan, iniciando un proceso pa yega na un reforma di constitucion, completamente dirigi y orkesta pa nan mes. Den nan mes seno tin resistencia, pasobra esaki ta e constitucion cu e propio lider maximo Hugo Chavez a introduci na 1999, na e momento ey ainda a base di un mayoria abrumador di e pueblo despues di eleccion. Oposicion politico di mes na contra e maniobra aki pa desvia atencion di e situacion socioeconomico, cu ta sclama pa un solucion urgente. Traha un constitucion mas bunita ainda, segun e deseonan di e pseudo-socialistanan na mando, no ta bay cambia nada na e realidad actual. E por yuda pa formalmente gobierno ehecutivo isola oposicion politico mas ainda, despues di paralisa Asamblea Nacional, haciendo uzo di e dominio cu nan tin den Tribunal Supremo di Husticia, cu por cierto tin como presidente un chavista ex polis y ex asesino condena, cu ta percura pa e tribunal ta haci exactamente loke e presidente ta desea, deshonrando asina loke mester ta e institucion mas respeta di e republica.

Pero kico ta e situacion socioeconomico ireversibel cu ta conduciendo na un desaster den e tempo venidero? No ta solamente e situacion di escasez di alimento y remedi, pero e agravante cu ta practicamente imposibel pa bira e proceso di deterioro aki 180 grado, cu tin añanan largo ta tuma luga, y pa yega di nobo na un situacion aceptabel sikiera pa loke ta abastecemento di producto basico. No ta ultimo añanan so tabatin un proceso di caida di produccion interno, den sector agropecuario pero tambe den industria en general. A encubri esey cu importacion masivo di tur cos a base di e biyones di dollar ainda disponibel di empresa estatal PDVSA. Awor PDVSA no tin ni pa cubri su propio necesidadnan di inversion y mantenemento, te pa nan por percura pa importa cuminda y tur otro cos pa 30 miyon habitante.

Cu e ultimo acontecimentonan den e refinerianan mas importante di e empresa, Isla na Curaçao y esun na Cardón, produccion strategico di producto exportabel a cay mas ainda. Mientras tanto, e divisanan cu e compania mester pa haci compra den exterior ta asina hopi, cu no tin manera pa paga pa tur esaki. PDVSA ta importando nafta pa mescla cu crudo pisa di Orinoco, crudo liviano pa mescla tambe, kimico special pa por produci gasolin den proceso di ‘cracking’ y pa mehora calidad di gasolin. Tur entrega awendia ta ser haci a base di pago cash y tankernan ta drumi simannan largo dilanti costa ta warda pago drenta,  pa drenta waf y baha carga. Expertonan na Venezuela mes ta di opinion cu no por drecha e proceso aki di nochi pa mainta; ta solamente un proceso di hopi aña, cu nivel di inversion adecua, lo por cambia esaki.

Di e manera aki, y sigur si no tin ningun cambio politico na caminda, den forma di un berdadero dialogo, por spera lo pio den e lunanan nos dilanti. Esaki tin dos consecuencia grandi pa nos. Uno, ta e tragedia humano cu ta bay sucede y lo causa problema pa nos den forma di un fluho di refugiado, cu lo bin keda pa basta tempo. Nos ta conta cu un preparacion adecua? Nos ta duda.

E otro aspecto ta e rehabilitacion di e refineria cu ta depende grandemente di e pregunta si e empresa madre, PDVSA, collapse o keda militarisa completamente. E ultimo a keda formalmente prepara caba pa e gobierno di Maduro den forma di un persona huridico, sucesor di e compania estatal, pero bao mando militar. Nos ta keda profila nos mes como ‘miho amigo’ di e regimen mas desprestigia na mundo, despues di Korea di Norte? Kico ta e perspectivanan si bin un cambio di regimen na Venezuela? Nan ta bay honra compromiso sin mas, cu nunca a haya aprobacion di asamblea nacional?

No mester lubida cu un di e motibonan cu Venezuela tin un problema pa atrae inversion actualmente ta hustamente pasobra e inversionistanan, sigur den sector minero y petrolero, tin miedo cu e situacion  politico, unda ta ignora e papel di un parlamento eligi den eleccion liber, den futuro por tin consecuencia pa acuerdonan economico cera cu e gobierno actual.

Den e caso di e refineria na Aruba, tin naturalmente un garantia (di papel) cu lo tin pago di daño y perhuicio si e compania Citgo Aruba no por cumpli. Pero esey por resulta en berdad di ta nada mas cu esey, papel… Cobra un debe di dos compania, un na Aruba plus su holding na Delaware, cu no tin un cen na nan nomber, pa finalmente yega na PDV Holding y PDVSA mes, cu tampoco tin nada, ta igual na pluma dori…