De spanningen in het Caribisch gebied nemen toe nadat een onderzoek van Reuters een aanzienlijke uitbreiding van Amerikaanse militaire operaties in de regio aan het licht heeft gebracht, waaronder de rehabilitatie van een voormalige basis uit de Koude Oorlog in Puerto Rico. De fractieleider van de MEP, Evelyn Wever-Croes, heeft premier Mike Eman formeel om antwoorden gevraagd over de mogelijke regionale instabiliteit en bekritiseert wat zij omschrijft als een “verontrustende stilte” van het kabinet AVP–FUTURO.

Wever-Croes diende 22 schriftelijke vragen in bij de premier, waarin ze aandringt op onmiddellijke transparantie over wat zij noemt “een gevaarlijke escalatie van Amerikaanse militaire activiteit” in het Caribisch gebied.

In een brief van 24 oktober aan parlementsvoorzitter Marlon Sneek eist Wever-Croes dat premier Eman binnen twee weken antwoordt op haar 22 gedetailleerde vragen over de Amerikaanse militaire opbouw.

De oppositieleider bekritiseert de regering omdat zij geen informatie heeft gedeeld met het parlement of de bevolking, ondanks uitgebreide internationale berichtgeving over de Amerikaanse aanwezigheid. Zowel Reuters als Al Jazeera hebben militaire activiteiten van de VS in het Caribisch gebied en het oostelijke deel van de Stille Oceaan gedocumenteerd — ontwikkelingen die volgens haar directe relevantie hebben voor het Koninkrijk der Nederlanden.

Wever-Croes stelt dat de stilte van de regering “onaanvaardbaar” is. De militaire bewegingen vinden plaats in de directe omgeving van Aruba en kunnen gevolgen hebben voor de veiligheid en stabiliteit van het eiland en het Koninkrijk als geheel.

Onder haar vragen aan premier Eman vallen:

  • Wanneer ontving het kabinet voor het eerst geloofwaardige informatie over de militaire escalatie van de VS in de regio, en via welke kanalen?
  • Waarom is die informatie niet gedeeld met het parlement of het publiek?
  • Zijn lokale veiligheidsdiensten — waaronder de Kustwacht en de politie — op de hoogte gesteld of geïnstrueerd?
  • Bestaat er een civiel noodplan voor militaire incidenten, vluchtelingenstromen of grensoverschrijdende spanningen nabij Arubaanse wateren?
  • Heeft de Amerikaanse ambassade garanties gegeven dat de operaties geen inbreuk maken op regionale soevereiniteit of de veiligheid van Aruba in gevaar brengen?

Wever-Croes vraagt bovendien of de regering bereid is een spoeddebat te organiseren en hoe de coördinatie met Den Haag verloopt. Ze wil weten of de Nederlandse ministeries van Justitie of Buitenlandse Zaken een juridische evaluatie hebben gemaakt van de mogelijke gevolgen van buitenlandse militaire acties nabij Arubaanse territoriale wateren.

Volgens deskundigen maakt de nabijheid van Aruba tot Venezuela — slechts zo’n 25 kilometer — het eiland kwetsbaar voor spanningen of militaire incidenten. Mocht de Amerikaanse activiteit toenemen, dan kan dit leiden tot luchtruimschendingen, maritieme confrontaties of vluchtelingenstromen. Lokale vissers, rederijen en toeristische bedrijven hebben al hun zorgen geuit dat Aruba ongewild in geopolitieke spanningen terecht kan komen.

In haar brief vraagt Wever-Croes ook wat de regering zal doen om Arubaanse burgers te beschermen als Amerikaanse acties tot slachtoffers of diplomatieke incidenten leiden. Ze eist binnen 48 uur een publieke mededeling met uitleg over mogelijke risico’s, voorzorgsmaatregelen en noodinstructies.

Tot op heden heeft het kantoor van premier Eman niet publiek gereageerd op de vragen van de MEP-leider. De regering heeft evenmin bevestigd of ontkend dat Aruba door Amerikaanse of Nederlandse autoriteiten is geïnformeerd over de lopende militaire mobilisatie.

De stilte van de Arubaanse regering contrasteert sterk met de openheid van andere eilanden. De gouverneur van de Amerikaanse Maagdeneilanden, Albert Bryan Jr., verklaarde via zijn kantoor dat er coördinatie is met Amerikaanse militaire autoriteiten, al benadrukte hij dat zijn bestuur niet volledig op de hoogte is van operationele details. Bryan stelde dat de aanwezigheid van de VS “de regionale veiligheid versterkt en de strijd tegen drugs- en wapensmokkel ondersteunt.”

In Nederland hebben meerdere Tweede Kamerleden inmiddels om opheldering gevraagd aan het ministerie van Defensie over de mogelijke rol van de marinebasis Parera op Curaçao, waar al jarenlang Nederlands en Amerikaans personeel samenwerkt onder een bestaand defensieverdrag.

Volgens Reuters is het Amerikaanse leger begonnen met grootschalige renovaties aan de voormalige marinebasis Roosevelt Roads in Puerto Rico, die meer dan twintig jaar geleden werd gesloten. Satellietbeelden van medio september tonen militaire teams die wegen en startbanen herstellen — volgens defensie-analisten onderdeel van een strategische herpositionering op slechts 500 mijl (ongeveer 800 km) van Venezuela.

De basis speelde ooit een cruciale rol tijdens de Koude Oorlog en lijkt nu symbool te staan voor een hernieuwde Amerikaanse focus op het westelijk halfrond, na decennia van nadruk op Europa en het Midden-Oosten.

Een Amerikaanse officier vertelde Reuters dat de basis “ruime logistieke en assemblagecapaciteit biedt” en mogelijk kan worden gebruikt voor zowel gevechts- als transportoperaties. Daarnaast breidt de VS haar faciliteiten uit op de luchthavens Rafael Hernández (west-Puerto Rico) en Henry E. Rohlsen (St. Croix), beide sleutelpunten voor luchttransport en surveillance.

Sinds augustus heeft het Pentagon volgens Reuters 13 oorlogsschepen, vijf ondersteuningsschepen en één nucleaire onderzeeër naar het Caribisch gebied gestuurd — de grootste inzet sinds de operatie Uphold Democracy in Haïti in 1994.

Onder deze troepen bevinden zich de USS Gerald R. Ford met 10.000 manschappen en tientallen vliegtuigen, drie raketvernietigers en meerdere bevoorradings- en hospitaalschepen. Spionagevliegtuigen zoals de Poseidon P-8A voeren inmiddels regelmatige verkenningsvluchten uit boven de Bahama’s en richting Venezuela.

De VS voerde daarnaast minstens 14 luchtaanvallen uit op vermeende drugsschepen in het Caribisch gebied en de Stille Oceaan sinds begin september, waarbij 61 mensen omkwamen. Officiële verklaringen stellen dat deze aanvallen deel uitmaken van president Donald Trumps langdurige antidrugs­campagne. Analisten menen echter dat de schaal en aard van de operaties — waaronder de bouw van radarinstallaties, mobiele verkeerstorens en munitieopslag bij civiele luchthavens — wijzen op bredere strategische doelen.

Trump zelf verklaarde vorige week tijdens een bijeenkomst: “Het volgende land is aan de beurt”, wat de speculatie over mogelijke militaire actie tegen Venezuela verder aanwakkert.

Voor Aruba is de kwestie inmiddels geëscaleerd van een vraagstuk van buitenlandse politiek naar binnenlandse verantwoordelijkheid. De brief van Wever-Croes wijst op het gebrek aan transparantie en benadrukt het recht van zowel het parlement als de bevolking om te weten wat er in de regio gebeurt.

Terwijl de Verenigde Staten oude Koude Oorlogsbases herstellen en de spanningen in het Caribisch gebied oplopen, bevindt Aruba zich — opnieuw — op het kruispunt van grote­machtsstrategieën en de kwetsbaarheid van kleine staten.

Het is nu afwachten of de Arubaanse regering haar stilte zal doorbreken en de bevolking geruststelt. Tot dat moment blijft het Caribisch gebied waakzaam — en in spanning.