A3 banco cartel (sh).JPG

No tin cartel di banco na Aruba. E echo cu e tarifanan ta hopi cerca di otro, tin di haber cu gastonan operacional, mayoria esun di salario.

 

Esaki Pierre Rafini, vice presidente di Aruba Banker’s Association (ABA) y director di RBC Aruba ta bisa Bon Dia Aruba durante e apertura di e sucursal di CIBC FirstCaribbean y kico e impacto e banco ‘nobo’ aki tin pa Aruba. Nos a puntra sr. Rafini si e competencia nobo aki lo tin su efecto riba e tarifanan di banco y tambe interes.

 

“Competencia semper ta bon pa pueblo beneficia. E ta algo sano. Mas banco lo haci e prijsnan mas skerpi. Y importante ta keda e servicio. Pasobra tur banco ta ofrece basicamente e mesun productonan.”

 

Pero CIBC toch a mira un buraco den e mercado?

“Te cu 2004/2005 Aruba tabata conoce 6 pa 7 banco. Pero hasta cu e economia a tranca, e banconan ta keda bay bon. Y mas banco semper tabata un deseo di e prome minister anterior, pasobra el a haya e interes ofreci mucho halto, y asina esaki lo baha.

Aworaki nos tin e situacion aki.”

 

E ora e interes lo ta bay baha?

“Si, ya tin movecion. Algun aña pasa ora bo ta wak hypotheek, e interes tabata 10,5% y awor ta bou di 7%. Tin ora ta yegando hasta cerca di 6%. Kiermen e interes a baha hopi. Poco dia tabatin car loans na 7% mientras normalmente nan ta entre 15 cu 16,5%. Mi no sa te con hopi e interes por baha. Pasobra esaki tambe ta mara na kico bo ta paga bo despositornan.”

 

“Si bo kier sigui baha, bo tin cu baha riba savings, time deposits. Si bo ta baha demasiado e ora e hende no ta mira e beneficio mas pa pone nan placa na banco, si ta genera nada. Y esey ta crea problema pa banco si nan kier sigui funda proyectonan. Hende ta dicidi di lanta nan placa for di banco of pone un otro caminda cu no ta na Aruba unda nan a haya miho rendimiento.”

 

“ Nos mester warda un rato pa wak unda esaki ta bayendo. Y banda di esaki banconan mester wak nan gastonan miho. Gastonan operacional ta esun mas halto, gastonan di salario, esey por bira un reto.”

 

Sr. Rafini ta bisa cu mayoria banco ta move pa un plataforma digital. Unda e cliente ta dicidi kico e kier y no mas con e banco ta opera. Sinembargo e tarifanan te awor ta keda relativamente halto y cerca di otro.

 

Ta parce cu banconan na Aruba tin acuerdo riba tarifanan. Manera un cartel?

“Esey ta e comentario cu nos ta haya hopi biaha. Pero no absoluto. Tur e banconan, mescos cu ta competi riba prijs, interes, funding, ta competi pa atrae talentonan (empleadonan) y esey ta costa placa. Como banco atractivo bo mester ofrece un salario y beneficionan atractivo. Y manera bo sa costo di bida na Aruba no ta barata, gastonan ta keda subi, sigur gastonan social.”

 

E movecion pa un plataforma digital lo yuda baha gastonan operacion y di salario sigur, sr. Rafini ta bisa. Sinembargo e echo cu clientenan kier haci transaccion cada biaha mas barata tambe tin su prijs. Manera na otro paisnan hopi banco ta kitando personal. “E tin su efecto riba cupo di trabou.”

 

Pero di otro banda, con ta para cu e cultura di bonus?

“Cada banco tin su polisa. Pero mi sa cu mayoria di bonus ta duna a base di prestacion. No ta duna bonus asina cu e banco tin ganashi. E ta a base kico bo a haci, metanan cumpli y bon conducta.”