Durante un entrevista exclusivo cu Bon Dia Aruba e artista multi-disciplinario Natusha Croes ta conta nos di su trayectorio y inspiracion como artista. E poeta/musico/artista audiovisual lo presenta un obra interactivo na Cas di Cultura diabierna proximo titula Tactus.

Bo por conta nos tocante e arte cu bo ta practica?

Mi ta uza diferente disciplina artistico hunto pa bin na e proyectonan cu mi ta haci. E enfoke mas grandi den mi obranan ta refleha bek na e disciplina di performance art, pero mi a gradua di departamento audiovisual na Rietveld Academie. Mas tanto mi ta traha riba experiencianan live conhuntamente cu elementonan cinematico of visual. Tur cos ta depende riba e proyecto. Actualmente mi ta trahando riba un proyecto cu mi tin ya 3 aña ta trahando riba dje den parti di investigacion y experimento: Tactus. E ta un intento pa crea musica cu elementonan organico manera bushi.”

Con bo ta traha musica cu e bushi?

Uzando diferente tecnologia tanto analogo como digital mi ta converti e bushi den un instrumento: mi ta uza diferente microfon y sensor cu ta capta e vibracionnan mas abou cu e bushi ta emiti. Pa composita mi ta uza hermentnan manera loop stations y software riba computer cu ta ordena y amplifica e zonido cu mi ta haya di e bushi.”

Dicon crea muziek cu bushi?

E enfoke pa e proyecto aki en berdad ta bay mas aleu cu crea musica cu bushi, e ta trata di fomenta metodologianan nobo pa por crea muziek. Pero e proyecto aki no solamente ta encera trahando riba instrumentonan nobo si no tambe maneranan nobo pa interactua y composita cu e instrumentonan aki.

Mi kier a elabora e concepto aki lo mas cu ta posibel. Esaki a hiba mi tambe pa bay afo y colabora cu diferente artistanan.”

Bo a bay afo pa tuma parti di un art residence. Na unda bo a bay y con bo a haya e experiencia?

Pa mi Berlin tabata un luga unda mi a haya hopi nutricion como artista, pasobra na Berlin tin hopi muziek experimental. E tiponan di muziek experimental aki (drone, sin ritmo, glitch) nos na Aruba no ta custumbra mucho cu nan. Al contrario cu na Berlin tin un espacio pa e tipo di muziek aki florece. E muziek di estilo aki ta basta intenso si mi ta honesto (ta hari) pero nan berdaderamente ta pidi pe.”

Dicon bo ta kere e estilo di muziek aki si tin audiencia na Berlin pero (te ainda) no na Aruba?

Revolucion, no? Mi ta supone (ta hari). No, gewoon mi ta kere cu e ta e diferencia cultural cu tin. Na Berlin tin un contexto completamente diferente historicamente cu a haci e ciudad un luga cu semper a urgi artistanan y otro personanan pa experimenta, sea pafo of paden di e murayanan, metaforicamente. Mi ta kere esaki ta crea un incubacion of un matriz di unda ideanan nobo por surgi. Esey ta e rason cu mi a scoge pa bay eynan, mi tabatin necesidad pe pasobra mi tabatin algun tempo cu mi tabata duda mi mesun proceso artistico.”

Pues bo a scoge un bon momento pa bay riba e residencia aki e ora ey.

Si mi ta kere residencianan di arte ta yuda artistanan hopi pasobra nan ta brinda e espacio pa nos hala rosea un rato y mira den spiel pa loke abo mes como artista kier di bo practica. Hopi biaha nos ta haci algo pasobra nos mester sobrevivi enbes di traha riba e proyectonan cu di berdad ta nos pasion. Un ehempel: enbes di crea muziek experimental cu lawaai bo ta traha T-shirt pa bende nan pasobra esey ta loke e frecuencia of mercado ta demanda di bo pa genera placa y sobrevivi. Akinan riba Aruba mi tin un deseo pa haci algo pero e no ta cuadra mucho cu loke hende kier.

Pero e ora di mesun manera cu ora bo a bin Aruba despues di caba Rietveld bo tabata sinti desorienta, awo despues di bin bek pa un tempo for di un residencia bo ta haciendo kico bo kier haci. Kico a cambia entre e 2 fasenan aki? Pasobra awo bo ta haciendo un show di muziek experimental y performance art na Cas di Cultura. Pero mi ta supone cu si 10 hende so bin wak bo show bo no lo worry.

E ta djis cu bo perspectiva ta wordo amplia y bo ta nota cu haci kico bo kier ta importante si bo por manage pa hacie. Bo tin cu tin e posibilidad pa cultiva e tipo di proyectonan cultural aki of aunke sea e pregunta pa e genero aki. E parti dificil ta den sa con pa haci e tipo di eventonan alternativo aki posibel of haci nan di un manera cu nan ta bin den dosis pa asina bin mas entusiasmo pe. Pero mas cu tur cos mi ta kere bo mester ta para duro manera artista den loke abo ta kere den dje, den loke bo trabou ta encera y kico bo lo kier e encera.

Pa nos bay mas leu di tradicion y bay den areanan desconoci mi ta kere ta parti di e trabou como artista si bo a tuma esaki pa bo mes como mision. Pero e sosten di parti di institucionnan mester por t’ey. Specialmente si nan kier fomenta ideanan nobo. Sinembargo mas y mas mi ta kere cu e artistanan ta haya ayudo pero nan mester por bisa claramente kico ta loke nan ta desaroyando. Nos ta bayendo den bon direccion pasobra nos tin actualmente e academia di arte y diseño na Ooststraat y tambe Ateliers ‘89, ambos di cual ta curasha artistanan pa desaroya mas y bay studia afo.”

Abo mes como artista a yega di colabora cu artista hoben di ambos academia cu awo recien a bay studia afo. Con bo ta sinti e colaboracion aki ta bay?

Mi ta kere e colaboracion ta bay bon. Pa mi e ta importante pa mantene bon relacion entre e hendenan cu mas ta compronde mi pasobra nos experiencia ta asina similar. Ami ta haya necesidad di e sintimento cu ta bisa mi cu mi ta pertenece. E sintimento cu bo ta haci e tipo di proyectonan manera Tactus pa asina compronde y yuda cura otro. Aunke e ta un proceso espantoso pasobra no ta manera bo ta haciendo algo cu ta sigur cu lo capta hende. Pero colaboracion mi ta kere nos a yega di haci varios biaha bon, por ehempel hunto cu Jess Wolff y su proyecto Translucent Moon. Mi ta spera den futuro nos por haci mas colaboracion posibel. Mi ta kere bo ta sinti con humano un artista ta ora bo comparti un proceso creativo.”

Kico ta e proximo stap pa bo como artista? Ora bo caba cu e exposicion aki bo sa caba kico bo kier haci?

Danki pa e pregunta cu ta pone mi confronta mi mes! Definitivamente mi ta kere mi lo sigui cu musica despues cu mi caba e show na Cas di Cultura. Specialmente si mi mira con 3 aña pasa mi no tabata confia den mi mes y awo si mi ta confia den mi mes. Mi kier haci un statement cu e manera aki di traha muziek pa medio di traha experiencianan musical completo y compleho cu maneranan alternativo. Te hasta si bo bisa cu poesia combina cu visual no ta muziek, pa mi si e ta musical. Te hasta si mi ta djis traha lawaai y experimenta cu zonidonan organico y combinando esaki cu video mapping. Mi kier sigui compone visualmente y musicalmente.”

Tactus ta un obra cu lo wordo presenta riba 17 di november na Cas di Cultura. Lo tin dos actuacion: un pa 6or di atardi y un pa 8or di anochi. Tin mas o menos 200 luga pa cada actuacion. Carchi ta obtenibel na Cas di Cultura, Unoca, Checkpoint Color of na e artista ( 562-3217). E actuacion ta apto pa audiencia di tur edad, segun e artista ta informa.