Na 2009 e partido grandi den oposicion a campaña cu un lema: kita BBO! A gana eleccion y seguidamente a logra kita mita di e impuesto aki. A mira cu ta un locura pa kita e otro mita tambe gobierno tabatin mester di mas entrada y e forma corecto pa busca esey tabata via un impuesto indirecto. Tabatin esunnan cu a boga pa bay directamente na un BTW (IVA) e tempo ey, mirando e caracter inflacionario di e BBO, pero esey ta un discusion mas tecnico. En todo caso, gobierno no por a cumpli cu su promesa di campaña y esaki a hunga sigur un cierto papel den e eleccion di e aña aki. Sigur pasobra despues a aumenta e BBO bao di otro nomber (BAZV) te na hunto 3,5%.

Den e campaña reciente e edad di pension, cu gobierno saliente a hisa na 65 aña, yegando gradualmente na esaki na 2024, tambe tabata obheto di debate y di promesa. Como cu nos ta yegando na e edad di 62 aña pa cuminsa cobra AOV, ta un tentacion grandi pa djis para e proceso di aumenta e edad cada aña cu mita aña. Facil toch, tur hende cu tabata prepara caba pa bay warda un poco mas, ta haya nan pension un poco mas tempran…

Den e negociacionnan pa yega na un gobierno di coalicion nos por imagina cu mester a delibera bastante pa finalmente yega na un consenso: ta bay institui un comision pa studia e posibilidadnan di reduci e edad di pensioen, sea te na 62 aña of si ta introduci flexibilidad den e sistema di pensioen di AOV pa duna e ciudadano cu tin por lo menos 60 aña di edad e opcion di por baha cu pensioen si e ta desea esey, prome cu e cumpli 65 aña. Asina e texto di e acuerdo ta bisa.

Den un entrevista cu parlamentario Glenbert Croes den e corant aki nos ta tende algo diferente, “Pero e kier laga nos comunidad sa cu e gobierno nobo di coalicion ta bay instala inmediatamente un comision pa atende cu e asunto aki. E comision aki no ta bay studia si esaki ta posibel of no. Mas bien e comision aki inmediatamente ta bay traha den un forma acelera pa baha edad di pension di biaha di 65 pa 62 aña. Te hasta si ta posibel na 60 aña manera tabata antes prome cu e gabinete Mike Eman a dicidi di subi cu 5 aña mas di un forma gradual pa e fondo di AOV bira solido y garantisa su existencia, segun nan”.

Tambe e ta declara: “E caminda con nos lo bay hacie den su balansa financiero, dunando e solides di apoyo na loke mester ta di fortifica e fondo di SVb.

Gobierno nobo no a sinta ainda y nos lo a bira un poco nervioso caba di e expresionnan aki, si no ta cu nos tin e certeza cu e realidad di e cifranan alrededor di AOV y otro formanan di pension ta pone cabes fria. Un poco di e cifranan aki. Na 2010 nos tabatin 16.885 persona cu tabata cobra AOV, na 60 aña. Na 2012 esaki tabata 18.710 persona caba, bayendo pa 24.637 persona na 2019 y no menos cu 35.222 na 2030, mas cu dobel di loke tabatin na 2010. Pa e tempo ey, e grupo di 60+ ta como un 25% di e poblacion. Si no a haci ningun cambio den e situacion di prima, edad o otro factor pa influencia e entrada y gastonan pa paga e pension existente, anto aña 2018 ya nos lo tabata pagando 17,2% di prima di AOV pa por cubri e gastonan di pension tur luna. Na aña 2020 lo mester a paga 18,1%; na 2025 19,9% y na 2030 20,4%… un ruta imposibel.

No mester lubida cu algun aña atras no tabata cuestion di hiba un debate gratuito tocante pension, pero tabata trata di salba e fondo di AOV, cu tabata rascando e ultimo reservanan cu a keda pa e tempo ey. Y e cifranan di e scenario no mucho positivo a wordo presenta pa un ex parlamentario di e mesun partido, un profesional respeta. Pero no ta respet pa su persona a convence esunnan den e debate; tabata e berdad sunu cu e cifranan tabata mustra. Y si bo no por keda aumenta prima, y bo no kier baha e suma mensual, ta un factor a keda pa haci algo cu ne mester aumenta edad di pension.

Ademas, nos mester corda cu den añanan 60 e fondo a cuminsa su bida na 65 aña… Ta politico cu promesa innecesario a bah’e na 62 y na 60, mientras e expectativa di bida a subi considerablemente. Nos tin problema grandi medico den nos poblacion, pero e persona cu nace awe ta biba hopi mas largo cu esun di 50 aña pasa y mester tene cuenta cu ne. E coalicion a yega na un bon solucion di studia un sistema di pension flexibel y esey lo ta e maximo alcansabel. Ora bo contrincante a haci e trabao duro pa bo, tin ora bo mester djis lag’e asina. Tin yen di otro problema urgente pa atende.