(AP) – Dos cientifico a gana e premio Nobel den medicina riba dialuna pa nan descubrimento den con e curpa humano ta percibi temperatura y contacto, revelacionnan cu por resulta den maneranan nobo di trata dolor y te hasta enfermedad di curason.

Mericanonan David Julius y Ardem Patapoutian separadamente a identifica receptornan den e cuero cu ta responde na calor y presion, y investigadornan ta trahando riba medicamentonan cu lo por traha riba nan. Algun tin speransa cu e descubrimento por eventualmente yega na tratamentonan pa dolor cu ta reduci e dependencia riba opioidenan cu ta hopi adictivo. Pero e resultadonan, cual a tuma luga hopi decad atras, te ainda no a trece dilanti hopi terapianan nobo efectivo.

Julis, di e University of California na San Francisco, a usa capsaicin, e componente activo den pica, pa yuda localisa e sensor den nervio cu ta responde na calor, e comite di Nobel a bisa. Patapoutian, di Scripps Research Institute na La Jolla, California, a haya e sensornan den e celula cu ta sensibel pa presion cu ta responde na stimulacion mecanico.

“E descubrimentonan aki ta revela un di e secretonan di naturalesa,” Thomas Perlmann a bisa, ken ta secretario general di e comite, ora di anuncia e ganadornan. “E ta algo cu ta crucial pa nos sobrevivencia, kiermen cu e ta un descubrimento profundo y hopi importante.”

E comite a bisa cu nan descubrimento ta trata “un di e gran misterionan cu humanidad ta enfrenta” cual ta ‘con nos ta sinti nos ambiente?’

E escogencia di ganadornan a resalta con tiki e cientificonan tabata sa tocante e topico aki prome cu e descubrimento, y con hopi tin pa sina te ainda, segun Oscar Marin, diretor di MRC Centre for Neurodevelopmental Disorders na King’s College London.

“Mientras nos a compronde e fisiologia di e sentido, loke nos no tabata compronde ta con nos ta sinti e diferencia den temperatura of presion,” Marin a bisa. “conociendo y sabiendo con nos curpa ta sinti tur e cambionan aki ta fundamental pa motibo cu na momento cu nos conoce e moleculenan aki, nos por yega na y traha riba esaki. E ta manera cu bo ta haya un lock, y awo nos tin e yabinan exacto cu ta necesario pa habri esaki.”

Marin a premira cu e tratamentonan nobo pa dolor lo probablemente bin prome, pero cu e comprension di con e curpa ta detecta e cambio den presion eventualmente por yega na medicamento pa problemanan di curasion, si cientificonan por saca afo con p alivia e presion riba e benanan y otro organo.

Richard Harris, di Chronic Pain and Fatigue Research Center na e Univerity of Michigan, tambe a bisa cu e trabao cu e cientificonan aki a haci lo yuda disena medicina nobo conra di dolor, pero a nota tambe cu e area aki tin hopi tempo sin avansa.

El a agrega cu pa motibo cu dolor tambe ta inclui un componente psicologico, simplemente identificando con e ta ser activa den e curpa no ta necesariamente suficiente pa por traha riba esaki. Sinembargo, e ta bisa cu Julius y Patapoutian su descubrimento ta hopi probabel di yuda dokter trata dolor cu ta causa pa cosnan manera kima extremo y kima kimico.

“Nan descubrimento ta dunando nos un comienso den e comprension di con e dolornan aki ta cuminsa, pero te ainda nos tin cu saca afo si esaki ta aplica den hopi di e pashentnan cu dolor cronico.”