Aña 2023 a resulta cu bastante actividad, tanto den sentido economico, como politico. Den nos economia por a observa un crecemento fuerte, cu turismo den promer mitar di aña sobrepasando e nivel di 2019 ampliamente, cu vista riba mas di 1,2 miyon turista ‘stay-over’ pa henter aña. Turismo di crucero tambe ta mustra crecemento, tambe riba e nivel di 2019. Tambe e desaroyo faborable ta keda representa den un aumento fuerte di empleo. Cifran di SVb ta mustra un aumento di casi 3.000 empleo entre januari y november di 2023. Esaki ta mas fuerte ainda cu durante e aña anterior, 2022, cu den henter e aña a conoce un aumento di 1.437 empleo. E cifra pa december ta di 44.684 empleo, un nivel nunca alcanza den pasado. Nos mester ta cauteloso si pa adhudica tur esaki na crecemento economico, pasobra nos no ta na altura si mas eficiencia den detecta empleo ilegal lo por a percura pa parti di e crecemento di empleo registra. En todo caso esaki ta significa un aumento sustancial di ingreso pa gobierno y pa e fondonan di SVb y AZV. Esaki a conduci na e aumento di pago di pension AOV, y e reduccion di prima di AZV pa persona pensiona. Tambe e crecemento a hustifica un aumento di salario minimo, mientras inflacion ta presente ainda, cu influencia considerable di categoria di energia y cuminda. Por ehemplo, e minimo di sobrevivencia (bestaansminimum) ta mustra un aumento di Afl. 85 pa un famia di cuatro persona (Afl. 5.447 vs Afl. 5.362), den e comparacion november 2022 – 2023. Un indicacion cu ta existi ainda presion fuerte riba e famianan di menos recusrso, cu ta dedica un parti relativamente grandi di nan entrada na asunto di promer necesidad.

E escenario politico aki tabata domina henter aña pa e relacion sensitivo, y no semper cordial cu gobierno Hulandes, principalmente pa e decisionnan importante cu mester a tuma lugar encuanto e renobacion di e prestamonan di e crisis di Covid, y e negociacion alrededor di continuacion di e supervision financiero. E promer asunto a termina recientemente cu un acuerdo cu un repago den 20 aña, cu ta inicia cu un interes halto, cu lo baha solamente si tin un acuerdo, y despues un ley di supervision di Reino vigente. E negociacion lo mester continua durante 2024, pero no ta mustra riba un solucion rapido. Den esey tin varios factor cu ta hunga un papel. Tin un gabinete demisionario na Hulanda, cu a haya mandato pa tramita e asunto cu Aruba, pero ta imaginable cu e negociacion ta bira asina dificil cu lo ta mihor pa e decisionnan clave keda den man di un gobierno nobo. Cu un tal gobierno por tuma un postura mas duro ainda contra gobierno di Aruba ta posible, pero esey no ta cambia e situacion cu gobierno di Hulanda, cualkier gobierno, lo tin e mesun espacio no asina amplio pa maniobra. Esey mas tanto pasobra ya tin un supervision financiero vigente, via e ley local, loke pa gobierno di Aruba lo ta un argumento pa no tin pura cu yega na un acuerdo. E ‘castigo’ cu gobierno Hulandes kier a impone cu e interes halto, lo ta di menos importancia pa gobierno di Aruba pasobra e entradanan gubernamental extraordinario di 2023 y tambe 2024 ta para garante pa e capacidad pa cubri e extra gastonan aki. E ta keda den vision di hopi keto bay un desperdicio di placa publico cu por a sirbi pa otro cos, pero esey no ta parce di ta impresiona nos gobernantenan.

Un asunto cu no a haya un solucion final den corte ta e sentencia di Corte di Husticia de e Islanan, encuanto e opcion pa amplia matrimonio civil pa pareha di mesun sexo. A yega na e audiencianan dilanti Corte Superior (Hoge Raad) pero no tin un veredicto ainda. Ta dificil pa predeci un resulatdo final, pero cualkier cu esey ta tampoco ta bay caba cu e debate cu ta mustra un division dentro di e dos partidonan grandi, loke ta haci un decision a base di consenshi talvez logico, pero cu no ta duna un resultado sigur, si acaso lo tin un propuesta di ley pa trata otro aña, cu ta contempla amplia e opcion referi.

Den e desaroyonan regional ta importante señala e cambio cu a bin den e relacion cu nos bisiña Venezuela, unda a yega na habri e posibilidad di transporte maritimo, y cu transporte aereo posiblemente pronto. Aunke nos ta consciente di e hecho cu esaki ta primeramente un asunto di gobierno di Hulaanda, cu ta atende asunto diplomatico pa Reino, nos ta kere cu ta bon pa mantene un posicion mas cauteloso. E punto principal ta cu no ta mira señal ainda di mehoracion den e situacion politico na e pais ey, y cu un situacion empeorando rapidamente por consecuencia pa nos, cu frontera habri. Ademas nos no ta beneficia di e hecho cu actualmente ta e regimen politico/militar ta usa e mehoracion di relacion cu Reino pa pretende cu de repente nan a bira mas aceptable pa paisnan democratico. Tambe nos tin e posibilidad di yegada masivo di migrante, legal o ilegal, cu ta bin complica asunto pa nos. Nos a tuma nota di expresion di e mandatario encarga, cu lo no acepta migrante cu ta yega ilegalmente na nos pais. Segun nos opinion esey no ta cuadra cu ley internacional, unda esun cu ta yega na frontera y ta reclama inmdiatamente e status di refugiado, no por ta obheto di deportacion inmediato. Pues nos ta mira e asunto aki como un problema serio, cu ta exigi vigilacion estricto den e aña nobo.