E temporada di horcan ta e periodo den un aña, usualmente for di dia 1 di juni te cu dia 30 di november, den cual ciclon tropical of subtropical tin un probabilidad mas halto di forma.

E fechanan aki, ta encera e periodo den cada aña unda mayoria evento tropical ta sucede den loke ta yama e ‘basin.’ Aunke mester tene na cuenta cu esaki tambe ta posible na cualkier momento di e aña, e unico diferencia ta cu usualmente den e periodo aki e posibilidad ta hopi mas halto.

Mundialmente, e temporada aki su actividad climatologico ta tuma luga den fin di zomer, unda e diferencia entre e temperatura di aire y e temperatura di superficie di e lama ta mas grandi. Den termino di lunanan, esaki ta mas o menos for di fin di augustus te cu september, cu un punto media riba mas o menos dia 10 di september. Mester tene na cuenta semper cu tur esaki ta trata di naturalesa, y pa e motibo aki nada no ta un garantia si no mas bien un calculacion of algo cu ta pronostica. Esaki ta nifica cu cualkier cambio, te hasta repentino, ta posible.

E ciclonnan aki tropical of subtropical cu ta yega un intensidad di tormenta tropical hopi biaha ta ricibi nomber for di un lista predetermina. En averahe, 14 tormenta nombra ta sucede cada temporada, cu un averahe di 7 birando horcan y 3 birando horcan grandi, cual ta di categoria 3 of mas halto riba e escala di Saffir-Simpson. E record di temporada mas activo tabata den aña 2020, unda a mira 30 ciclon tropical nombra forma. A pesar di esaki, e temporada di 2005 tabatin mas horcan, desaroyando un record di 15.

Segun portal di noticia NPR y te hasta expertonan meteorologico na nos isla ruman Corsou, riba ken Aruba ta conta pa colaboracion den varios diferente parti di meteorologia, e necesidad pa un bon preparacion ta algo sumamente critico y importante. Cu solamente un tormenta, e por ta un temporada activo pero tambe posiblemente debastador pa bo pais o simplemente bario.

Un persepcion cu varios por tin ta cu solamente si e horcan bin cerca e por causa daño, sinembargo e rango di daño cu un horcan por causa ta uno amplio.

Aunke ta papia di temporada di horcan, hasta e tormentanan cu no necesariamente bira un horcan, por converti den inundacionnan mortal y expertonan ta bisa cu e peligronan relaciona cu awa ta causa e cantidad mas grandi di mortonan relaciona cu horcannan. E impactonan cu inundacion y hasta biento por tin ta hopi mas facil y probable di sinti tanto cerca como leu di lama, y e impacto por ta uno serio cu sea horcan of tormenta tropical por causa. Ademas, cientificonan ta bisa cu cambio di clima ta nifica cu e tormentanan ta treciendo mas awa, yobida y daño mas leu cu e costa. Director di NOAA su National Hurricane Center a bisa na un conferencia di prensa siman pasa cu specialmente den areanan unda inundacion sa tuma luga cu frecuencia, ta importante pa tin e preparacion y comprension cu inundacion di awa fresco ta un fuente significante di perdidanan den añanan recien.

Pa preparacion di emergencia, un plan di evacuacion ta importante segun expertonan. Sea cu un evacuacion ta algo cu bo ta considera probable of no, preparacion ta algo clave den bista di cualkier sucedido repentino. Cu preparacion, den caso cu si bo ta haya bo mes den e situacion unda bo tin cu evacua, e ta util pa tin un ruta di evacuacion planea for di trempan, pa motibo cu esaki por ta algo crucial den yega na seguridad, claramente semper involucrando nos mascotanan den nos plannan di preparacion.

Otro preparacion cu por ta di gran importancia, ta fortalece nos casnan y mantene nan limpi. Mantene e matanan cerca di nos cas corta pa asina preveni daño for di takinan cu kibra of bula den caso di bientonan fuerte. Tambe ta util pa sigura cu nos tin e materialnan necesario den caso cu repentinamente nos ta haya nos mes den un situacion unda mester fortalece nos bentananan y proteha nan for di cualkier cos cu por ta bulando pafo. Cu e mesun velocidad di biento den consideracion, ta importante pa drenta of warda tur loke por ta los den nos patio, pa motibo cu esaki no solamente por ta un peligro pa nos propio cas, sino tambe pa algun otro cas den bisindario en general.

Bon Dia Aruba a haya e oportunidad di por papia cu meteorologo di Aruba, Sr. Rodney Tromp, y el a comparti cu nos no mester di e horcan directo pa e haci daño. Nos sa caba cu hopi awasero por causa daño, cu e por bin cu strena y lamper, y tur esaki ta haci daño dependiendo di su nivel. Ta importante pa nos ta consciente di esaki y ta prepara. DOW ta haci su trabao den preparacion, di mesun manera cu CMO, Rampenbureau, y claramente tambe departamento meteorologico di Aruba, pero toch ta keda di gran importancia pa nos como comunidad tambe haci nos parti den e preparacion pa e temporada aki.

Un conseho clave ta di semper keda pendiente na bo servicio meteorologico local y tambe National Hurricane Center. Aworaki riba rednan social nos por haya hopi canal unda ta brinda informacion tocante e desaroyonan den tempo y tin ta bon, pero tin cu tin un falta di profesionalismo y por crea panico segun Sr. Tromp a comparti.

E parti di panico ta algo dificil pa un departamento como servicio meteorologico, “tin hopi cos cu ta sali for di Africa pero no tur ta yega na nos of ta indica por ehempel cu den 20 dia e lo yega, pero e ta leu ainda y durante e 20 dianan aki por y lo tin cambio,” el a splica. No mester cay den panico, ta bon pa nos monitor y keda informa tocante cualkier desaroyo pero semper teniendo na cuenta cu nos departamento meteorologico ta keda monitor di manera mas profundo y detaya.

E aña aki a ripara cu e biento di cuaresma a cuminsa un poco mas laat y un 2 pa 3 siman pasa a cuminsa registra biento duro. Esaki por indica cu e temporada normal “a schuif un poco y den ultimo añanan, specialmente e ultimo 3 añanan e temporada di horcan a cuminsa 1 pa 2 siman trempan. Esey ta debi na e hecho cu e awa den Atlantico ta hopi cayente. E ultimo 3 aña ya caba den mei pa juni por a sinti e calor caba,” Sr. Tromp a splica. El a informa tambe cu ta premira cu lo ta calor mas tanto den augustus y september mientras cu e lunanan di juni, juli y augustus lo ta e lunanan unda ta anticipa cu lo ta mas seco. “Tin di bisa si cu aunke ta indica cu e lo keda seco, si un bon horcan pasa den nos region cerca, sea den Caribe of net noord di Caribe, nos por haya temponan di zuid cu por laga basta awa. Un evento por cambia tur cos,” Sr. Rodney a comparti.

“‘It only takes one storm to make it a bad season.’ Nos ta lidiando cu naturalesa, e no ta algo imposible aunke chens ta mas chikito. Nos ta net bao di e grens di ‘hurricane belt’, sinembargo expertonan di Hurricane Center y cambio di clima ta bisa cu si nos sigui cu e cayente ta keda aumenta, por amplia e grens aki. E unico cos cu lo yuda nos den e caso aki ta cu nos ta cerca di costa, pero nunca bo no sa,” Sr. Tromp a declara.

Algo cu ta keda surgi den e combersacion ta con esencial preparacion ta y con importante ta pa nos keda consciente cu aunke nos ta “safe” di un horcan directo, tin otro factornan of eventonan cu por causa daño, y aki ta unda e preparacion ta esencial pa nos por ta cla pa lidia cu cualkier evento cu presenta riba nos isla.