A diver excavates an 8,500-year-old Stone Age coastal settlement, submerged by sea level rise in the Bay of Aarhus, Denmark. Aug.8, 2025. (Soren Christian Bech via AP)

(AP) — Bao di e awanan blauw scur di Bay of Aarhus den norte di DinamarcaDinamarca, arkeologonan ta busca camponan costero sumergi pa aumento di nivel di lama mas cu 8.500 aña pasa.

E zomer aki, buceadornan a baha alrededor di 8 meter bao di e olanan cerca di Aarhus, e di dos stad mas grandi di Dinamarca, y a colecta evidencia di un campo di Edad di Piedra for di e fondo di lama.

Esaki ta parti di un proyecto internacional di 6 aña di 13,2 miyon euro pa mapa parti di e fondo di lama den e Lama Baltico y Lama Norte, financia pa e Union Europeo, cu ta inclui investigadornan na Aarhus y tambe for di Universidad di Bradford di Reino Uni y e Instituto di Investigacion di Costa Historico di Saxonia na Alemania.

E meta ta pa explora paisahenan bao di awa di Norte Europa y descubri campo Mesolitico perdi mientras e parkenan di energia aereo marino y otro infrastructura di lama ta expande.

Nivel global di lama a aumenta despues di e ultimo era di ijsMayoria evidencia di e campo aki te awor a ser haya na locacionnan paden di e pais for di e costa di Edad di Piedra, e arkeologo submarino Peter Moe Astrup a bisa, ken ta lidera excavacion submarino na Dinamarca.

“Aki, nos realmente tin un costa bieu. Nos tin un campo cu tabata situa directamente na e costa,” el a bisa. “Loke nos realmente ta purba descubri aki ta con e bida tabata na un campo costero.”

Despues di e ultimo edad di ijs, sheetnan grandi di ijs a smelt y nivel global di lama a aumenta, sumergiendo camponan di Edad di Piedra y forsando e poblacion humano di cazador-recolector mas paden di pais.

8.500 aña pasa, nivel di lama a aumenta pa mas o menos 2 meter pa siglo, Moe Astrup a bisa.

Moe Astrup y coleganan na e Museo Moesgaard na Højbjerg, net pafo di Aarhus, a excava un area di mas o menos 40 meter cuadra na e campo chikito cu nan a descubri net dilanti di e costa actual.

Aumento di nivel di lama a preserva historia “manera un capsula di tempo”

E prome buceonan a descubri weso di animal, herment di piedra, punta di flecha, un djente di un seal y un pida chikito di palo traha, probablemente un herment simple. E investigadornan ta busca den e sitio meter pa meter usando un tipo di vacuum submarino pa colecta material pa analisis den futuro.

Nan ta spera cu den mas excavacion nan lo haya harpun, gancho di pisca of structuranan di pisca.

“Ta manera un capsula di tempo,” Moe Astrup a bisa. “Ora nivel di lama a subi, tur cos a ser preserva den un ambiente sin oxigeno … e tempo simplemente a para.”

“Nos ta hayando palo completo bon preserva,” el a agrega. “Nos ta hayando hazelnoot … Tur cos ta bon preserva.”

Excavacionnan den bahia relativamente rustig y poco hundo di Aarhus y buceonan dilanti di e costa di Alemania lo continua pa trabou posterior na dos locacion den e Lama Norte.

E aumento di nivel di lama miles di aña pasa a sumergi, entre otro cos, un area basta amplio conoci como Doggerland cu a conecta Gran Britania cu Europa continental y awo ta keda bao di e Lama Nort.

Pa construi un imagen di e aumento rapido di e awanan, investigadornan Danes ta usando dendrocronologia, e estudio di renchi di palo.

Stompi di palo sumergi y preserva den lodo por ser data precisamente, revelando ki tempo e marca di awa creciente a sumergi mondinan costero.

“Nos por bisa hopi precies ora e matanan aki a muri na e costanan,” dendrocronologo di Museo Moesgaard Jonas Ogdal Jensen a bisa mientras e tabata wak un seccion di troncon di mata di Edad di Piedra via un microscop.

“Esaki ta bisa nos algo tocante con e nivel di lama a cambia durante tempo.”

Mientras e mundo actual ta enfrentando aumento di nivel di lama impulsa pa cambio climatico, e investigadornan ta spera di clarifica con sociedadnan di Edad di Piedra a adapta na costanan cu ta cambia mas cu 8 milenio pasa.

“Ta dificil pa contesta exactamente kico esey ta nifica pa hende,” Moe Astrup a bisa. “Pero claramente e tabatin un impacto enorme den largo plaso pasobra el a cambia e paisahe completamente.”

Nivel di lama a aumenta pa un promedio global di casi 4,3 centimeter den e decada te 2023.