Nos economia ta bayendo bon, hasta mihor cu a anticipa pa e aña aki. Y posiblemente esaki por percura pa un mihor 2026 tambe, dependiendo di situacion internacional naturalmente. Tur instancia envolvi den sigui nos economia ta di acuerdo encuanto esaki, esey nos no mester discuti. Tur hende contento anto?No, pasobra nunca avance economico general ta significa mesun prosperidad pa tur hende den un sociedad y esun di nos no ta un excepcion. Y ta aki lo mester traha pa mehora condicion di bida, mas tanto pa esnan cu ta kedando atras den e progreso actual. Loke nos por mira actualmente ta cu e estadisticanan general faborable no ta kita e impresion cu publico den gran mayoria tin di e mesun economia. Esey tin su splicacion: e ciudadano ‘averahe’ no ta sigui e cifranan general di aumento di GDP y ingreso gubernamental cu ta mustra mihor, pero ta evalua a base di su situacion individual. Esaki no tin nada straño cune y ademas, mira for di e punto di vista individual ey, nan tin razon. Y mas ainda esey ta conta pa esnan cu entrada mas modera,si nan ta mira prijs halto continuamente den loke pa nan ta prioritario pa cumpra: esey ta cuminda y otro producto di promer necesidad. Esaki ta realidad di bida rond mundo; esun cu no tin hopi pa gasta ta usa mayoria di su placa na e dos categorianan menciona aki. No tin placa pa auto, o un mihor, pa paña caro ni pa vacacion den exterior, y ni pensa mes den muda pa un vivienda mas comodo, o sali for di e camber na cas di nan mayornan, un realidad pa hopi persona hoben den nos comunidad.

E realidad aki nos ta mira refleha den e cifranan di inflacion na Aruba tambe. Tuma por ehemplo e caso di e Indice di Prijs pa Consumidor (CPI). Esaki ta un cifra cu ta refleha e cambionan durante un cierto periodo pa tur e diferente categorianan di producto y servicio ofreci dentro di economia. E cifra ey ta cambia segun e promedio di tur eseynan, pero e tendencia general ta otro cu loke cierto categoria ta mustra. Por ehemplo, por a mira recientemente un tendencia di bahada di inflacion en general, pero no den algun categoria importante pa hopi consumidor. Den cifra: e CPI general tabata na 109.12, na juli ultimo, loke ta un reduccion compara cu luna di april (109.93), pero ta mas halto cu e 108.65 cu e tabata na januari 2025. En cambio e categoria specifico di alimento (na cas) na mes momento ta na 119.07, practicamente 10 punto mas halto cu e averahe general. Otro categoria cu ta mas halto cu e averahe aki ta e categoria di ‘producto no-duradero’ cu ta na 112.27. Otro categoria cu mayoria di consumidor ta tene na vista continuamente ta prijs di gasolin y diesel, cu ta varia bastante y cu na e momento aki ta mas halto cu cierto luna manera mei y juni, pero no na e nivel mas halto e aña aki.Naturalmente esakinan ta producto hopi influencia pa desaroyo riba mercado internacional. Pesey nan no mester ta obheto anto di promesa politico, pasobra nan no ta obedece na instruccion ni deseo ministerial. Energia, a base di combustible principalmente, ta sigui e mesun trayecto aki tambe. Esaki ta keda un tema importante cu no por haya solucion tanten no tin un cambio drastico den e structura di produccion di energia, cu ta depende casi enteramente di combustible fosil, sin cambio den ultimo decada, cu energia renovable siendo ainda un proporcion minimo di e total. Si berdaderamente ta desea di baha costo di energia en general, lo mester bay mas den direccion di energia di biento y solo, tambe pasobra aki tin e oportunidad pa logra prijs mas abao. Pa ilustra esey: ta conoci na publico cu e prijs di energia di biento ta un fraccion di e prijs cu actualmente e consumidor ta paga? Durante Dialogo Social mas di 10 aña pasa a bin resulta cu e prijs – di e tempo ey – pa un KWh di e molinonan tabata na Afl.0,18, un ganga compara cu e prijs casi triple di energia a base di heavy fuel oil. Naturalmente no por conta cu un fuente di energia so, pero si por duplica e contribucion di energia di biento, ya esaki por tin influencia considerable riba prijs di coriente. Tambe energia solar en general ta sali mas barata pa KWh cu produccion a base di fuel oil o gas. Pakico nos politiconan nunca ta papia di e cosnan aki?Pakico a laga nos pega den e mesun situacion aki durante tanto aña, unda practicamente nada a sucede riba e tereno aki, salvo e tremendo fracasonan di tanto LNG como hidrogeno, si e alternativanan renovable ta sali mas barata?

Pero pa bolbe na e asunto clave aki: nos no ta mira un plan coherente pa atende e problemanan principal di e ciudadano di menos recurso den nos comunidad, mientras awor tin condicion bastante faborable pa haci algo. Lo mester keda atende nos debenan publico naturalmente, pero tin un necesidad urgente pa pone prioridad. Honestamente, nos no ta mira gobierno atende e problema di prijs di comestible halto. Pero pa ciudadano di menos recurso tin dos otro area di interes grandi: vivienda y transporte.Den ambos caso gobierno lo mester inverti, pa por tin un situacion sano di vivienda y transporte pagable. Ta inaceptable pa bisa awor cu economia a drecha, pero solamente pa esun cu tabatin perspectiva caba…