Pensamento fragmenta ainda pa cada sector

Scuchando varios entrevista cu politico den e actual campaña, ta obvio cu e partidonan ta haciendo un esfuerso grandi pa haya hende cu cierto experiencia riba nan lista den tur e sectornan tradicionalmente identifica. E problemanan cu actualmente ta hunga un papel, por ehemplo encuanto nos hubentud, ta bin dilanti den e entrevista y debatenan. Tambe ta mustra riba e solucionnan cu lo mester bin, den e sector specifico ey. Sinembargo, nos ta sintiendo falta di un acercamento mas integra di e problematica compleho aki. Pakico esey ta asina importante?

Pa e simpel motibo cu bo no por ataca un problema for di un angulo so, poniendo bo recursonan solamente bao di un ministerio so. Por ehemplo, purba combati delincuencia hubenil dunando polis mas recurso, trahando mas cel pa encarcela hoben, programa di rehabilitacion, etc. Esey riba su mes lo no bay gana guera, pasobra nos mester yega na prevencion, gara e hoben y gui’e desde tempran den e bon direccion. Nos tur por comprende cu bida en berdad no ta asina simpel, y cu ta varios cos mester sucede, pero sabiendo esey, nos ta yega realmente na diseña un plan integra, unda tur e diferente aspectonan ta haya un luga, y recurso pa implementa e plan?

Un di e kehonan cu nos ta tende regularmente ta e descripcionnan yen di añoranza di e educacion cu esunnan di mas edad lo a haya di nan mayornan. Segun e comentarionan, e mama y tatanan tabata di stainless steel, igual e maestronan di scol. Lamentablemente mester duda si e imagen aki no ta too good to be true. E tempo aya tambe nos tabatin e famianan desfuncional, cu tabata produci hubentud cu tur e caracteristicanan di awendia. Ta berdad si cu esaki actualmente a crece bay na un nivel hamas bisto. Esey tin su causa. A bin cambio, y cambionan grandi den con nos comunidad ta funciona. E mama cu tabata keda cas pa cuida e yiunan a bira un cos di pasado. Manera den tanto otro pais, a para bira normal cu mayornan ambos ta traha pa fin di luna yega prome cu fin di placa dal aden. Esey ta crea e problema fundamental cu ora e muchanan ta bin di scol no tin un mayor pa atende nan. Y un red di apoyo di famia y bisiña tambe a bira mas problematico pasobra bida familiar y bida den bisindario a cambia tambe. Famia no semper ta biba cerca otro mas, y e entrada di dies mil di inmigrante a cambia e composicion social di practicamente tur bario.

Mirando tur e cambionan aki, kico ta e alternativa pa move den un direccion mas faborabel? Zundra e mayornan pasobra nan mester ta mas atento den impone norma y balor riba na yiunan? Zundra e maestronan pasobra nan no por cu e presion di mester duna les y resolve problema social y mental/emocional di alumno? Zundra e directivanan di scol pasobra nan ta demasiado pasivo den ataca e problemanan cu nan ta mira nan dilanti? Zundra gobierno pasobra nan ta parce di no ta comprende e problematica den tur su dimension y aspecto? Bon, nos por cuminsa cu e ultimo aki! Y pakico? No pasobra no tin atencion pa e problemanan, pero pasobra no ta mira nada di un acercamento integra, cu ta e condicion primordial pa yega na solucion structural di e problema aki, cu ta strategico pa nos por crea un sociedad mas sano y mas balansa.

Kico ta e consecuencia di e forma fragmenta di e maneho actual? Cu nos ta haya e candidatonan politico di cada partido ta bin dilanti pa laga nan luz ilumina e area cu nan ta considera di nan experticio, y ta indica talbes den direccion di e areanan relaciona, pero nos no ta tende un maneho integral, con e medidanan riba diferente tereno ta acopla cu otro. Y pakico nos no ta yega te ey? Pa e manera anticua y isola cu cada ministerio na Aruba ta traha, loke nos ta mira refleha den e manera di pensa di e partidonan tambe.

Cada ken ta pensa con pa resolve e problema, pero ta limita su mes na e solucion parcial cu ta cay riba su tereno. Un ehemplo: Si nos tur ta convenci cu nos mester practica prevencion, enbes di warda te ora e baca hoga, pakico nos ta keda practica represion anto? Ora bisa cu mester gara e muchanan na edad jong caba, guia nan den e direccion corecto na scol, preveni cu nan ta drop out y percura pa nan caba scol. No cu esey ta garantia pa exito, pero mucha cu perspectiva real den bida ta menos vulnerabel, esey ta comproba. Awor, ken mester haci kico, ki ora, cu cual placa? Tur ta wak otro awor, pasobra niun tin un cen pa bay haci algo. Renoba enseñansa drasticamente, crea opvang despues di scol, alimentacion na scol, fortifica relacion cu asunto social pa e relacion/apoyo na e famia, placa pa inverti den deporte y arte, etc. na luga di mas KIA, mas polis, etc. Tur cos ta ranca mas placa, esey nos ta mira, pero plan total? Unda? Lo continua…