Charlanan pa preveni crimen den bario na MFA:

Si nos a ataca e problematica di gangnan por medio di prevencion, nos no lo tin De Vuyst y Sabana Basora di e manera cu nan ta awendia. Pero no ta culpa simplemente di e muchanan, si no e mayornan tambe cu no ta duna nan yiunan suficiente amor cual ta conduci nan na bay busca esaki di otro manera.”

Bureau di comunicacion, informacion y prevencion di Cuerpo Policial durante ultimo simannan den cooperacion cu MFAnan rond di nos isla a duna varios charla riba e topico di preveni crimen den bario uzando tecnicanan di vigilancia den bario y mas maneranan simpel pa preveni crimen.

Bon Dia tabata presente riba e ultimo charla tumando luga na MFA Savaneta unda publico di Savaneta a haya informacion y tambe a haci pregunta na e bureau di polis encarga cu comunicacion y prevencion. E seccion aki, consistiendo di voceronan policial Lito Lacle y vocero suplente Liliana Rasmijn a subraya durante e anochi varios tema, entre otro e prehuicio incorecto cu stranheronan ta esunnan cu ta comete mas crimen na Aruba, pero tambe con regularmente nan ta mira cu gobierno no ta inverti den prevencion.

Cambia conducta pa prevencion di crimen den bario
Sra. Rasmijn durante su parti di e charla a subraya cu siguridad ta ‘manera un siboyo’, esaki mirando cu mas capanan bo tin di siguridad, mas fuerte esaki lo ta den su totalidad. E vocero a trece dilanti cu detayenan chikito por yega leu, por ehempel ora di cumpra productonan grandi manera un television flatscreen, ‘hopi hende ta laga esaki dilanti cas, unda un ladron por wak cu bo a cumpra algo claramente’.

Ademas, detayenan manera cera cura y semper tin cas ilumina ta percura cu tin menos interes pa drenta di parti di ladronnan, mirando cu den nan experiencia nan sa gusta scuridad. Tene cacho na cas tambe ta algo simpel cu por trece mas trankilidad. Loke hopi biaha ta mustra fructifero ta establece un grupo di whatsapp di vigilancia den bario unda bisiñanan ta keda atento y por informa otro di cualkier eventualidad sospechoso den bario. Pero mester percura pa establece reglanan prome cu traha un tal grupo di chat, segun sr. Lacle.

Aunke mayoria maneranan pa preveni ta bin den cambionan di rutinanan unda ta ahusta esaki na percura cu un ladron no por haya informacion facilmente, inversionnan mas substancial manera instala un sistema di alarma y warda pertenencianan den un safe por amplia e defensa contra ladronicia, segun sra. Rasmijn.

Den cifra no por confirma percepcion eroneo di stranhero criminal
Durante e anochi sr. Lacle a comparti cifranan cu publico, splicando cu den 2017 tabatin 95 detencion total relaciona cu ladronicia, cu e districto mas activo di criminalidad estableci como Playa. Sr. Lacle alabes a subraya cu aunke lo tin un percepcion eroneo cu stranheronan ta esunnan cu mas tanto ta comete crimen na nos isla, cifranan ta mustra un otro realidad.

Hopi biaha hende ta husga pero si bo wak cifranan e realidad ta mustra otro cos. Di e 95 total detencionnan den 2017 relaciona cu ladronicia 81 di nan ta cometi pa Rubiano. Nos a mira tambe maske tin un gran cantidad di atraconan cu stranheronan ta comete, den nos experiencia mayoria di nan ta un Rubiano ta concipia nan y e stranhero ta ehecuta. Danki Dios nos no a mira tanto atraconan e aña aki, pero nos ta kere esaki ta relaciona cu mayoria di e masterminds ta cera caba.”

Sra. Rasmijn a añadi na esaki bisando cu ‘si bo tende un hende papia Spaño esey no kiermen automaticamente cu bo mester yama polis pasobra e ta criminal. Acerca e persona y puntre, mi por yuda bo cu algo? Dicon bo t’aki?’.

Ningun gobierno a pone prevencion como prioridad halto’

Dentro di Cuerpo Policial e voceronan a indica cu tin cambionan tumando luga, mirando cu pa hopi aña ta conoci cu tin un falta di personal. Segun sr. Lacle, di e 468 polis, tin 366 masculino y 102 femenino, pero cu e cuerpo tin mester mas o menos 160 agentenan mas. Ademas, e concepto di polisnan di bario ta lentamente biniendo bek, cual lo bin tambe pa districto di Savaneta, pero actualmente esaki ta estableci na Zeewijk mientras ta establece e punto unda lo opera.

Maske tin cambionan positivo tumando luga, segun sr. Lacle e departamento aki di polis a mira cu durante añanan no tin suficiente fondonan poni na disponibilidad di prevencion. El a añadi cu no tin un gobierno cu a pone prevencion como prioridad halto. Alabes e coleccion di cifranan pa preveni mas eficientemente.

Pa un bureau cu ta opera pa dos persona cu un budget di 0 florin e no ta facil. Pero nos no a laga 0 florin stop nos. Nos tin 2 colega cu ta edit videonan pa nos, pues esaki no ta costa nada adicional. Asina nos ta sigui opera, a base di creatividad. Pero nos ta spera di bin cu mas programanan riba television pa conscientisa. Pa nos ta importante pa mira un Aruba unda nos yiunan por crece den un ambiente safe.”

Falta di documentacion pa articulonan haya

E departamento a toca tambe e aspecto di articulo haya den razzia of por medio di otro manera. Algo crucial cu mester considera ta pa documenta bo articulonan di pertenencia, pa asina polis por haya sa na ken esaki ta pertenece ora nan haya algo. Esaki ta conta tambe pa articulonan electronico, manera telefon, cual semper tin un codigo unico registra den dje, pues e voceronan a sugeri pa documenta esaki. “Hopi biaha nos ta haya articulonan den razzia pero nos no por haya sa di ken e ta pasobra e no ta documenta.”

32 gang na Aruba cu 1500 hobennan

Na final ora publico a haya chens di haci pregunta e publico di Savaneta a mustra un interes en particular pa problemanan social, treciendo dilanti problemanan manera muchanan den gang y tambe e echo cu ultimo aña por a mira cu hende grandi ta muri den cas pa wordo haya despues di dianan of simannan sin a nota esaki prome.

Di loke nos por a compronde di un fuente cu segun sr. Lacle ta confiabel, tin un cantidad di mas o menos 1500 hobennan den gang rond di Aruba, unda tin mas o menos 32 gang. Polis a nota cu e conducta di e gangnan a cambia, unda ‘antes e tabata mas tocante ken por haya e chick mas bunita, awe nan a cuminsa copia Merca y ta anda den cuenta di cana cu arma’.

Si nos a preveni no lo tin De Vuyst y Sabana Basora manera cu nan ta awe’

Si nos a ataca e problematica di gangnan por medio di prevencion, nos no lo tin De Vuyst y Sabana Basora di e manera cu nan ta awendia. Pero no ta culpa simplemente di e muchanan, si no e mayornan tambe cu no ta duna nan yiunan suficiente amor cual ta conduci nan na bay busca esaki di otro manera.”

Segun e vocero policial, por mira cu tin ehempel similar na Aruba, esta paisnan chikito unda nan a logra bira bek un situacion precario. El a menciona cu den 1994 Islandia tabatin un cifra di adiccion sumamente halto. “Pero desde e tempo ey nan a percura pa traha un veld di futbol na cada scol. Nan a inverti den nan programanan musical y di arte. Awendia nan indice di adiccion ta 0.8% pa cada 100 ciudadano di edad 13 te 64. Pues nos tambe por.”