Violencia ta creciendo? E impresion ta cu si. Den noticia e siman aki tabatin e accion di personal di hospital, di ayudo di emergencia, unda ta pidi atencion urgente pa violencia di publico perdiendo pacenshi y ta pasa pa remodela e lugar, loke no ta e intencion. Tambe den e edicion aki un carta di alarma di un docente cu ta señala un aumento di violencia, verbal y fisico contra docente na diferente scol. E docente ta conta tambe di diferente caso registra cu nunca lo a keda adecuadamente atendi. Nos no tin duda cu su experiencia ta real y veridico.

Pero manera semper, impresion y kehonan isola no ta suficiente pa saca conclusion y cuminsa exigi accion pa cambia e rumbo. Prome pregunta ta anto, si nos por haya algun material estadistico riba e tipo di violencia aki. Nos tin miedo cu no. Contrario na e caso di violencia relaciona cu delincuencia, den comunicacion entre un persona y otro cu un funcion publico, mas tanto no ta haci registro. Solamente si e incidente termina den violencia cu envolvimento di polis, lo tin record oficial di esaki. Nos no sa mira den un relato anual di un departamento atencion pa incidente cu cliente. Esaki tin un motibo: ningun hende lo gusta expone e tipo di incidente aki, sigur no si esaki ta implica accion.

Di tur manera, si na un cierto scol, por ehemplo, ta observa un aumento di violencia contra docente, anto lo mester busca solucion pa esaki. Y kico nos ta bay haci? Nos ta bay introduci vigilancia na tur scol y na diferente otro lugar unda ta surgi problema entre publico y empleadonan publico cu ta haci nan trabao? Nos por mira cu en general nos a custumbra caba, den ultimo decadanan, na mas y mas vigilancia na hopi edificio y oficina. Esey talvez na prome lugar pa preveni delincuencia, pero igualmente tambe ta vigilancia pa preveni desorden mayor na pia di trabao. Si bo bay bishita un banco y bo ta di desacuerdo cu e funcionario cu ken bo ta discuti un problema, ta spera di bo persona cu bo sa di comporta bo mes, sino bo ta haya un hende cu ta compaña bo pa salida, y asina mester ta tambe.

Naturalmente cu si nos bay proyecta e problema di seguridad aki riba e totalidad di scol na nos isla, nos ta papiando un tarea bastante grandi, cu ta bay costa bastante recurso cu, atrobe, ta nos mes lo mester paga. Pero ban supone cu e recursonan no ta e problema. Ainda ta keda e inventarisacion di e casonan urgente y e creacion di e servicio aki y con ta bay integra esaki dentro di e operacion normal di un scol. Ta bin cu reglanan mas severo pa loke ta acceso na scol? Te ki punto ta bay, manteniendo un ambiente placentero na scol, unda un mucha por proespera den su desaroyo personal? Al fin y al cabo, no ta e intencion cu un scol ta bira manera un cuartel militar.

Y esey ta trece nos tambe riba e aspecto cu no por drecha o remedia cu placa so, y esey ta e educacion general di nos pueblo. Si ta berdad cu nos ta observa un perdida di norma y respet den e manera cu nos ta anda cu otro, y ta mira un aumento di uso di forsa fisico pa haya razon, con nos ta bay ataca e asunto aki? Un di e puntonan cu nos mester cambia ta cu lo mester bin mas conscientisacion den esaki. Nos no ta referi na parti folder y pasa spot na radio y television cu nos mester trata otro cu mas consideracion. Mescos den otro tipo di violencia, manera esun den seno familiar, pa cualkier persona cu ta desea di practica e tipo di violencia aki, e acto criminal ey mester tin consecuencia. Nos no por keda na e nivel di tolera y spera cu despues tur hende ta lubida e incidente. Esey ta implica cu e docente o empleado publico, o personal medico cu bira victima di agresion, mester haci denuncia y exigi di autoridadnan pa atende e caso completamente. Mescos cu den e casonan di violencia na cas, unda hasta den caso di maltrato severo sa laga e decision na e victima pa denuncia su pareha. Nos ta kere cu ora autoridad constata delito grave asina, e opinion di e pareha afecta ta bira irelevante: a constata un delito grave y mester actua.

Finalmente algo pa ilumina e otro banda di e medaya. Den tur trabao unda ta traha cu publico cos por bay robes. Ta sumamente importante pa train personal cu ta atende publico continuamente pa nan por haci e trabao aki tambe, cu un minimo di riesgo pa nan mes. Hopi di nos a yega di pasa den situacion unda e trato na un balie por ta bastante aleha di loke ta un actitud profesional. No ta cuestion pa tira culpa riba ningun persona individual, pero ta bay mas bien pa e maneho. Si un persona no ta funciona adecuadamente na un balie, no ta e mes mester saca su mes; esey ta trabao di su superiornan. Ey tin hopi di drecha.

LJMADURO – 27-MAR-2019