Recientemente ATIA a expresa su preocupacion pa cu e proceso den cual e reforma fiscal ta tumando luga, den un carta dirigi na minister di Financia, Xiomara Ruiz-Maduro.

ATIA ta sostene un reforma fiscal completamente, caminda ta cambia di un sistema domina pa impuestonan directo pa un sistema cu ta basa riba impuestonan indirecto. Un sistema fiscal basa riba impuestonan indirecto ta resulta di ta un sistema mas eficiente, caminda un base mas amplio ta contribui na e asina yama ‘fair share’. E sistema existente ta forma un impedimento den crecemento di nos economia y den creacion di oportunidadnan di trabou pa nos Arubianonan. Ademas, mester tene na cuenta un departamento di cobra impuesto cu no ta funciona optimalmente, y un porcentahe basta halto di no-complimento pa cu obligacionnan di impuesto, hopi biaha pa falta di identifica y controla di esunnan cu no ta cumpli.

Preocupacionnan:
Na prome luga, e costonan pa ciudadanonan y empresanan relaciona cu e cambionan cu a wordo introduci 1 di juli 2018 y 1 di januari 2019, cual tawata entre otro un ahustacion den e leynan di BBO/BAZV/BAVP y un ahustacion den e grondbelasting, probablemente a wordo subestima pa gobierno. E grondbelasting a trece un costo substancial pa propiedadnan comercial di 50%, pero tambe e costonan relaciona cu e BBO/BAZV/BAVP cu no ta permiti pa aparece riba recibo sino mester wordo hinca den e prijs di productonan y servicionan ta pone un peso adicional riba comercio. E costonan di cambio den structura di prijs por a wordo absorba e prome biaha cu a bin cu cambio, sinembargo, tin mas fase planea caminda e sistema di BBO/BAZV/BAVP por wordo cambia of hasta elimina por completo, cual lo resulta den 3 cambionan cu e comerciante mester a realisa den un periodo di apenas dos aña.

Na di dos luga, no tin claridad den e cambionan cu lo bin den e siguiente fasenan di e reforma fiscal. E falta di claridad y comunicacion ta resulta den incertidumbre den nos economia, y si tin algo cu por ta peligroso pa un economia, ta incertidumbre. Incertidumbre ta crea un situacion caminda inversionnan no ta wordo haci, economia no ta crece, competitividad ta bay atras y oportunidadnan pa empleo ta keda atras.

Na di tres, falta di un imagen completo di loke e fasenan di e reforma fiscal lo encera, ta implica cu cierto eficiencia lo no wordo alcansa y cu cierto medida lo mester wordo modifica durante otro fasenan. Pa e motibo aki, ATIA lo recomenda pa integra fase 2 te cu 4 den un reforma fiscal completo cu por wordo implementa un of dos aña despues cu e cuadro pa e reforma a wordo finalisa. Esaki lo duna gobierno suficiente tempo pa prepara e leynan y regulacionnan necesario, y ademas suficiente tempo pa comunica e cambionan y e impacto na un forma adecuado na pueblo di Aruba.

Finalmente, e medidanan introduci den e prome fase no a atende cu e defectonan den e sistema di BBO/BAZV/BAVP. Por lo tanto, ya cu no tin un decision ainda riba con lo cambia e sistema di impuesto indirecto, ATIA ta recomenda pa laga e sistema manera el a funciona e ultimo 12 añanan te ora cu ta asina leu pa implementa un reforma fiscal integral.

ATIA ta urgi gobierno pa pospone e reforma fiscal den fase di e manera cu a wordo presenta y na luga di traha, conhuntamente cu un grupo di stakeholders, riba un reforma fiscal integral. Esaki lo evita e conmocion cu e cambionan aki ta treciendo den comunidad y comercio. Ademas, e lo evita incertidumbre y lo crea un caminda mas sostenibel pa crecemento di nos economia.