luga di bende number

El a bira un tendencia cu cada bes Lotto tin premionan grandi, re bendedonan di Lotto ta wordo atraca. Algun negoshi ta wordo bishita pa atracadonan mas cu otro. Representante di Lotto ta bisa di ta conscientisa e rebendedonan y ta consciente di e situacion, sinembargo ningun keho a wordo haci na Lotto pa e rebendedonan. Cuerpo Policial su team di prevencion ta di opinion cu mester cambia manera di traha e casitanan di bende number, hopi ta na altura di e risico pa wordo atraca pero no ta hinca placa den e aspecto di siguridad.

Prevencion di crimen ta manera un cadena cu mester wordo forma pa henter comunidad, polis so no por traha riba prevencion. E tin di haber cu esunnan cu tin negoshi, esunnan cu tin cas y tambe e straf cu un criminal ta haya, hunto cu e tarea cu polis tin pa soluciona e casonan lo yuda aumenta siguridad.

Den entrevista cu John Larmonie encarga cu e departamento di Prevencion di Crimen el a splica cu na Aruba tin riba 116 mil hende, mas o menos 45 pa 50 mil edificio, 80 mil vehiculo riba caminda y 470 polis. Hopi di nan no ta riba caya y ta reparti den diferente departamento, e poco cu resta ta reparti den algun districto, diferente warda, algun ta malo, algun tin formacion, pues facil ta mira cu no tin tanto patruya riba caya manera hopi ta pensa.  Riba papel cuerpo policial falta casi 200 polis. Cu esaki e ta splica cu polis so no por wordo poni na cada skina pa preveni crimen. Bon Dia Aruba a tuma nota di e situacion fastioso cu bendedonan di Lotto ta pasa aden ora cu tin premio grandi y nan ta wordo atraca. Den contacto cu representante di Lotto nan a enfatisa cu ta conscientisa nan rebendedonan di e peliger, sinembargo siguridad ta den nan propio man.

Banda di esaki e team di prevencion di cuerpo policial di tin un foyeto traha cu ta duna luganan cu ta bende number. Den dje tin tip di siguridad por ehempel pa no tin hopi placa riba nan, y ta splica kico nan mester haci den caso cu nan wordo atraca, p.e. pa nan no bringa cu un persona arma, como cu nan por perde nan bida pa algun florin. Lotto a informa nos matutino cu e rebendedonan ta sigura pa e placa aki.

 

Arkitectura
Segun Sr. Larmonie, ultimamente el a cuminsa manda mensahe na arkitectonan tambe pa na ora cu nan ta traha diseño di cas of cualkier negoshi, pa nan tene cuenta cu e desaroyo di crimen. Pues pa incorpora proteccion contra atraco den e diseño di e edificio, pasobra lamentablemente esey no ta e caso cu e edificionan na Aruba. E ta fastioso pero lastimamente berdad. Akinan Sr. Larmonie ta papia no solamente di negoshi di bende number, sino di tur otro negoshi y casnan.

“Ora un arkitecto ta haci diseño e ta tene cuenta cu diferente factor, manera con grandi e tereno ta, bunitesa, practico entre otro, pero no ta diseña un cas cu ta proteha un persona contra atraco. Tur cas tin nan porta y nan bentananan cual hopi ladron ta habri den algun seconde. Eynan ta mira cu un cas no ta diseña pa stroba un persona di drenta paden cual ta algo espantoso.”

Hopi biaha ora bo bisa hende kico pa haci pa nan cas ta mas sigur, nan ta sea spanta of rabia como cu e ta encera gasto. Nan ta puntra dicon nan mester haci gasto siendo cu ta e ladron ta esun cu ta haci malo. Segun Sr. Larmonie e situacion no ta honesto, pero abo mester proteha bo mes y bo famia, y e situacion ta obliga nos na haci esaki. El a bisa: “Bo por cuminsa cambia bo manera di pensa of bo por sinta laga e ola di criminalidad pasa riba bo, cual nos no ta conseha ningun hende pa haci. Mester pa tur hende den comunidad bira mas consciente y cuminsa haci cambionan.”

Adapta rekisito luga di number
Pues ora ta diseña un luga di number a bisa arkitectonan pa cambia e forma cu ta traha luganan di number. “Ya nos no por traha luganan di number cu ta consisti di algun plywood lanta na otro, geverf bunita y cu yen luz poni na dje. Si bo haci esaki, e no ta bay stop ningun hende cu kier atraca bo. E pensamento mester ta cu atraco ta parti di bida, e ta algo teribel pero un realidad. E oficinanan di number mester ta mas chikito, traha di concret pone porta di hero, pone un bentana mas chikito cu glas diki di un duim y mey of dos duim cu hendenan por yega pasa e placa mescos cu na un banco. Asina ta proteha e persona cu ta den dje.” El a enfatisa cu hendenan sa di e opcion aki pero nan un ta haci’e.

Hopi ta pone hero na bentana y luz, sinembargo hekwerk ta diseña pa proteha contra ladronicia solamente, pasobra ora di atraco e luga ta completamente habri y un persona ta cana drenta. Hopi pais ta implementando e teoria di “Crime Prevention Through Environmental Design”, mester tuma luga na Aruba tambe segun Sr. Larmonie.
Aworaki ora cu algo pasa ta pensa riba con ta bay proteha pa e no bolbe pasa. Tin biaha ta traha algo asina zwak cu e ta bay rekeri hopi placa y trabou pa re diseña e luga full di nobo pa por proteha esaki, cual ta robes, Sr. Larmonie a bisa

Pensamento: “Aruba ta safe”
For di momento di diseña un edificio mester tene cuenta cu factor di siguridad. Ningun caminda ta worry cu siguridad pasobra tur hende tin pensamento cu Aruba ta safe cual si compara cu diferente parti di mundo ta berdad, pero cos ta cambiando si, crimen ta subiendo anto esey ta algo mundial. E crimen nan ta yega Aruba hopi mas laat, cual ta haci cu pa e ultimo 20 of 30 añanan nos no a pensa riba prevencion. Tur hende tabata ocupa cu otro factor, awo numa cu crimen a cuminsa manifesta, hende ta ripara cu no a haci mucho den area di prevencion di crimen.

No kier gasta den prevencion
A puntra Sr. Larmonie si e ta haya preguntanan di personanan cua pasa den atraco entre otro, pa nan mehora e situacion como cu tin varios luga di number cu ta keda wordo atraca. Segun Sr. Larmonie ta splica, e team di prevencion regularmente ta sali bishita hende cu pasa den atraco of otro situacionnan fastioso. Locual a ripara ta cu lastimamente Aruba ta hopi vulnerabel. Doñonan di compania kier gasta menos cu ta posibel den prevencion pasobra eynan segun nan no ta mira un recuperacion di e gasto. Si gasta riba marketing ta wak un recuperacion di biaha. Y si nan inverti mes, nan ta purba haci’e ora cu no tin otro opcion y e ora mes ta inverti menos cu ta posibel.

“Nos mision ta siña hende con pa practica prevencion di crimen na e manera corecto pa e por ta efectivo. Camara solamente ta tene cierto ladron of atracado leu, otro ta djis dal un mascarada of un muts bisti y haci locual e kier haci. Pues mester haci diferente medida di siguridad pa e ta efectivo.”

Terminando Sr. Larmonie a bisa cu cada caso y situacion ta diferente anto nan ta bay cerca cada ken y wak e situacion y unda por yuda pa aumenta nan siguridad. Banda di esaki  e team ta ocupa constante ta duna charla di atraco na empleadonan, charla di prevencion di crimen na muchanan di scol etc. Cuerpo Policial a ofrece pa duna presentacion gratis y ta buscando manera pa amplia e team cu ta duna e charlanan aki como cu e trabou ta birando mas hopi. Na Aruba mester cambia manera di pensa y traha, ora bo a purba un cos hopi aña y bo ta wak cu e no ta funciona, bo mester purba algo nobo, el a termina bisando.