Despues cu durante hopi aña ta papia regularmente di introduci un ‘contribucion propio’ (eigen bijdrage) pa varios servicio o producto medico, ta parce cu awor si e momento a yega. Proximamente tin un cambio di ley di AZV ta bay parlamento pa duna un base formal na e decision aki. Di biaha nos ta cuminza tende y lesa esnan cu ta absolutamente contra, y esnan cu ta haya cu esaki ta un decision cu mester a tuma, y pa basta tempo caba.

Manera por a spera, di banda di esnan contra ta pone enfasis riba ‘derecho adquiri’ di e ciudadano, cu den nan vision lo mira un reduccion grandi den calidad di servicio di cuido medico. Por ehemplo ta argumenta cu e ciudadano, cu tin mester di atencion medico, lo ta bay tarda pa bishita un medico y lo tarda pa yega na man di un specialista, si su caso ta requeri tal. Esaki a lo largo ta hiba na mas gasto di medico specializa, no menos. Esaki por ta berdad, den cierto caso, pero igualmente ta berdad cu tin ciudadano cu ta bay cerca nan medico di cas sin cu ta necesario. Si bo tin un simple verkoud, e ta bay di mes, bo no mester di un medico pa esey. Y ora bo tin un griep – cu ta un coronavirus tambe – bo no mester antibiotica pasobra e no ta yuda contra un virus. Pa falta di informacion te awe ainda varios ciudadano ta acudi na docter cu e pensamento cu e mester tin un solucion pa e problema cu nan tin, y esey no ta asina. Tambe por nota un uso excesivo di medicamento den nos comunidad, y di algun manera mester atende e problema aki tambe. E medidanan tuma actualmente, di cobra riba bishita na specialista y pa remedi, ta bay yuda, y te unda? Nos no sa, pero si no ta implementa, no ta haya sa nunca tampoco.

Pero ban un rato na e argumentonan mas scucha o lesa di e banda di esnan cu ta apoya e medidanan tuma. Por ehemplo, ta trece dilanti cu nos no por sigui financia nos sistema di cuido di e manera actual. Mester nota cu di e banda aki ta trece e aspecto financiero dilanti, mientras cu e otro banda ‘anti-contribucion’ nunca ta elabora ta con segun nan ta bay paga e mas di 450 miyon florin cu nos ta gasta na cuido medico anualmente. Y no por ignora esaki. Den e relato anual mas recienete di AZV, di 2020, nos por lesa cu na 2020 nos a gasta Afl. 448,9 miyon, sin conta aden e gastonan di organisacion, cu ta pone e total na Afl. 467,5 miyon. E tabata un aña excepcional, pa via di Covid, unda entrada di prima y BAZV a cay, obligando gobierno (pa ley) pa contribui di placa cu nan no tabatin y mester a fia. Mas detaye den un articulo acompañante den e edicion aki.

Sin embargo, hasta si nos bolbe na e nivel economico di 2019, loke ta posible pero no mucho mas cu esey tampoco, e factura creciente di gasto medico no ta para ey. Pa ilustra esaki: di 2016 pa 2020 gasto medico a aumenta cu mas di 50 miyon (13,7%), di Afl. 394.7 miyon pa Afl. 448.9 miyon. Nos tin actualmente alrededor di 22.000 persona cu ta cobra AOV; esey ta bay aumenta te na mas di 30.000 pa fin di e decada aki. Por lo general hende di edad tin mas problema medico, motibo pa cual cada persona di edad ta costa hopi mas. Y nos no tin pakico wak otro cu mal cara pa esey, nos tur tardi o tempran lo ta den e categoria ey. Nos sa awor caba cu nos crecemento economico no ta bay mantene paso pareu cu aumento di e gastonan aki; asina ta: algo lo mester sucede. Y si no haci nada, e problema no ta desaparece di mes, al contrario. Y gobierno no por eternamente keda saca placa di e actual volumen economico, imponiendo mas prima y impuesto pa paga AZV.

Awor, si mester yega na e conclusion cu mester tuma medida pa baha gasto, por discuti ainda si imposicion di un contribucion propio ta e mihor manera pa baha gasto, y si tin otro mihor, nos por discuti esey. Loke no por, ta keda pega den un discusion inutil unda ta denuncia cu ta atacha ‘derecho ciudadano’ di un banda, y di otro banda ta keda trece dilanti cu no tin otro solucion. Tocante e ‘derecho di ciudadano’ laga nos bisa esaki: Derecho ta existi riba un cuido medico razonable, segun e recursonan di e pais particular ey, y no algo sin limite. Loke ta den discusion aki, si nos por cu un poco menos, o mihor ainda, cu un cuido mihor organiza cu ta garantiza e cuido basico bon, pero ta duna un fundeshi pa mantene e cuido den e proximo añanan.

Nos tin hopi tempo ta tende solamente argumento pro o contra. Ta bira tempo pa bin cu solucion. Por ta cu loke a scoge actualmente no ta e mihor escogencia. Si esey ta asina, laga e debate bay riba esey, y no e discusion inutil cu nos tin años ta tende. Un punto importante ta keda: con ta regla pa esnan di menos recurso, y cu enfermedad cronico cu regularmente ta haci uso di facilidadnan, ta haya un compensacion.