Manera ta e caso na henter mundo, tambe na Aruba abuso y acoso sexual a haya hopi mas atencion den ultimo añanan. Esey tanto pa abuso cometi contra mucha y hoben como tambe pa abuso contra empleado na pia di trabao. Cu esaki, ta importante pa sa si di berdad tin un avance cerca nos pa no solamente trece e formanan di abuso aki dilanti den denuncia, pero tambe averigua si ta logrando crea e infrastructura necesario pa duna apoyo profesional debido na esnan den e situacion ey.

Si na e momento aki nos por nota cu tin mas conocimento tocante e tema di acoso sexual na pia di trabao, esey ta relaciona directamente cu e atencion internacional pa e tema aki, unda hopi caso a haya atencion mundial. Ta trata di caso di intimidacion y violencia sexual, cu hasta a keda trata den corte na diferente pais. Tambe na varios pais a cuminza iniciativa pa discuti e tema, loke riba su mes por a causa cu victima a sinti nan mes mas liber pa papia di e asunto. Riba su mes e hecho cu mas hende ta sinti nan mes liber pa duna conocimento di nan experiencia mester ser interpreta como algo positivo, pasobra e fenomeno a bira algo cu a cuminza sali di e ambiente di ‘tabu’. Nos ta bisa explicitamente ‘a cuminza sali’ pasobra no tin motibo pa conclui cu e trabao ta haci caba y cu nos por bolbe na orden di dia.

E pregunta cardinal ta keda si a bira menos probable cu intimidacion y acoso sexual lo tuma lugar den ambiente laboral. Nos no ta kere cu esey ta e caso, pasobra pa esey sucede algo lo mester a cambia den e manera con ta maneha e tema na pia di trabao. Y esaki ta requeri hopi mas trabao cu loke a tuma lugar te awe. No cu no a haci nada pasobra na Aruba tin varios empresa, sigur esunnan cu mas capacidad financiero, tin den nan manual laboral regla contra comportamento indebido, inclusive di indole sexual. Aunke esey ta di aplaudi, e no ta suficiente pasobra no necesariamente tin mecanismo institui cu ta facilita e caminda cu e empleado mester cana pa haya ayudo na un manera sigur y confiable.

Loke ta keda problematico ta e posicion den cual un empleado ta ora ta trata por ehemplo di intimidacion o acoso sexual, cometi pa un persona mas halto den e empresa. Den un caso asina por ta cu e empresa, den e caso mas faborable, ta tuma medida contra e persona acusa di tal comportamento. Sin embargo, consecuencia di tur esaki por ta cu e empleado perhudica no ta sinti cu e por continua den servicio di e empresa. Den e caso ey, y cu lo ta un consideracion serio den varios caso, e empleado lo mester trece un cambio sustancial den su bida, buscando empleo otro caminda. Si e intencion ta pa percura pa e consecuencianan negativo ta minimo pa e victima, ta indispensable pa yega na regulacion legal di e asunto. Den esaki gobierno mes por duna e bon ehemplo, como e dunador di trabao mas grandi di e isla, creando un sistema di vigilancia y ayudo na empleado cu ta desea di denuncia tal comportamento di colega, ken cu e ta. Nos ta bisa tambe cu mester actua contra ‘ken cu ta’ pasobra no por ta asina cu e sistema ta bira algo cu ta busca un manera pa ‘soluciona’ e asunto di tal manera cu e denunciante ta sali perdi y e abusador ta keda riba su puesto, ya cu e ta pertenece na e grupo di ‘untouchables’ politico. Por cierto cu den noticia di e dianan aki a bira conoci un caso di un alcalde na Hulanda, cu despues di un periodo cortico mester a bandona su puesto pasobra e tabata envolvi, como abusador, den un caso di ‘grensoverschrijdend gedrag’: comportamento fuera di limite. E manera di trata e caso aki ta proba cu ta posible pa pone e interes di e victima na promer lugar, percurando pa e agresor ta esun cu ta perde su puesto.

Awor, si nos puntra nos mes si a corto, o hasta a mediano plazo, nos ta mira e situacion drecha asina drastico pa e victima, nos ta kere cu e contesta mester ta ‘no’. Ta di aprecia cu tabatin e colaboracion di instancianan gubernamental mes den e iniciativanan pa e investigacion, pero esey no ta suficiente. Mester bin un instancia independiente cu por atende caso di e indole na un manera profesional. Esey ta costa placa y esey ta un problema conoci, pero no ta tur cos. Si nos mira cu riba e tereno di abuso y violencia contra mucha y hoben a logra cierto avance, pero cu a keda hopi pa haci ainda, nos no ta mira con e aspecto di intimidacion y acoso sexual ta bay haya mas recurso y prioridad.

Esey ta implica cu no por haci nada? Di ningun manera, pasobra ainda tanto abuso di mucha, como abuso sexual na pia di trabao no a sali completamente di e ambiente di ‘tabu’. Demasiado hende ta haya cu e ta un tema cu ta haci nan sinti nan mes incomodo y tanten esey keda asina, e presion pa pone e recursonan pa crea e infrastructura necesario no lo t’ey.