Despues di e evaluacion di CAft riba e ultimo rapport financiero pa 2019, gobierno di Aruba mester por ta modestamente optimista. A cera aña cu un deficit mas chikito cu tabata permiti, y e resultado di e sector colectivo, cu entidadnan manera SVb, AZV, ATA y Serlimar, a cera cu resultado positivo, di manera cu hasta e deficit permiti a keda transforma den un surplus. Pa loke ta e cifranan aki, por bisa cu gobierno di coalicion a cumpli cu loke a acorda. Motibo pa canta gloria? No tanto, pasobra e retonan pa 2020 ta grandi, asina grandi cu te ainda no tin presupuesto pa aproba. En todo caso, por bisa cu despues di e problemanan grandi di 2017 y 2018 aña 2019 a trece un cambio di rumbo y ta di spera cu ta mantene e barco riba esaki tambe.

Ora bisa cu a cumpli cu e criterionan estableci, ta importante si pa señala cu esaki no a ser logra sin un sacrificio grandi di e ciudadano, cu a pone na 2019 un suma di mas di Afl. 215 miyon den caha di gobierno den forma di BBO/BAVP, plus un suma mas o menos igual pa AZV. Consecuencia tabata cu na 2019 consumo local a haya un golpi, sigur sinti pa comercio local. E aumento di nivel di prijs a haci tambe cu nos GDP real lo a disparce pa gran parti, aunke lo mester warda mas den aña riba e cifranan di Banco Central, pa sa exactamente kico a keda na crecemento di GDP real. En todo caso, ta bon pa constata cu a cumpli tambe di e banda di mantene gasto publico bao control, un fenomeno cu nos tabatin basta aña sin mira. Y esey ta bon noticia pasobra e perspectivanan pa e aña aki y e siguientenan no ta facil.

Un di e puntonan cu ta keda un preocupacion pa CAft, ta e gastonan di personal, cu a keda bao di e limite estableci, pero no tabata inclui e gastonan di e Plan di Crisis Social, cu pa e aña aki si mester ta den e pakete. Den un noticia reciente nos a mustra riba e fenomeno di duna colaboradornan temporal di e Plan di Crisis un contrato como empresario, y no un contrato laboral, loke ta habri e posibilidad pa administra e gastonan aki bao di otro post, haciendo cu e gastonan no ta core via payroll di gobierno. Nos ta spera cu no ta un cuestion di ‘creatieve boekhouding’ manera nos tabata custumbra di mira di e gabinete anterior, entre otro e famoso ‘kwijtschelding’ di e debe cu gobierno tabatin cerca SVb. Di tur manera, nos ta kere cu CAft ta na altura di e asunto aki, y nos no ta kere cu e cosnan aki mester haci daño na e manera profesional y cortes cu mester mantene cu e organismo di supervision aki. Al fin y al cabo, e meta ta pa nos, como comunidad, bay dilanti. Y e ambiente den cual nos mester bay enfrenta nos problemanan mester keda positivo, sin cu mester keda sin bisa otro e berdad, caso dado.

Un di e puntonan di mayor problema ta keda e gastonan di personal cu gobierno tin, unda den su ultimo reaccion CAft ta bolbe mustra cu no ta suficiente pa mantene e gastonan na e mesun nivel, sino cu e mester baha tambe. Compara cu tur pais den nos region nos ta mantene un cuerpo di empleado publico ridiculamente grandi, y e recursonan cu ta bay na paga salario, ta afecta varios otro tarea cu gobierno tin. No ta pornada nos a publica e siman aki un resumen di e gastonan di personal, hunto cu e cifranan total di tur categoria di personal pa cual gobierno ta responsable. Aki por a mira cu, a pesar di baha cantidad di empleado moderadamente, e gastonan ta sigui igual, pa via di ‘bevordering’ y ‘periodiek’ cu ta percura pa un crecemento automatico di gasto anualmente. Esaki ta mustra riba e necesidad di haci algo mas cu simplemente lucha cu e limite acorda. Tambe mester tene cuenta cu e hecho cu den tur esey ainda no a cumpli cu e ciudadano, cu apenas ta mira un mehoracion di servicio den algun departamento. Esaki ta exigi un restructuracion drastico di e aparato gubernamental, cu ta encera tambe un reduccion considerable di e cantidad di empleado publico. Nos por comprende cu na e momento aki gobierno ta pone mayor atencion na e asuntonan cu nos ta tratando aki, pero esey no ta tur loke mester haci. Ademas, cu haci un apelacion riba cartera di e ciudadano so ningun gobierno na mundo a yega di gana gloria. Esey ta exigi mas.

Nos ta mas di dos aña den e periodo di gobernacion aki. Otro aña ta di campaña y pa e tempo ey hopi cos mester ta cla caba, o no ta haci nan mas. Manera un ley encuanto financiamento di partido politico; un integriteitskamer, un ombudsman… Cosnan importante pa nos, pero cu tambe ta costa placa. E espacio pa haci tur esey ta limita, a menos cu ta crea e espacio ey. Cu un aparato ‘top heavy’ manera nos tin, nos no por haci tur esey. Tin mas cos pa regla cu presupuesto.