Den nos edicion di ayera nos a enfoca mas tanto riba e aspecto politico relaciona cu e surgimento di partidonan nobo. Tambe e manera con e concepto di ‘sostenibilidad’ ta wordo abusa pa encubri e desaroyonan cu en realidad ta tumando luga na nos pais, orienta riba interes partidario y no tumando interes general na cuenta. Awe nos lo bay mas den direccion di e panorama economico.

 

Aña 2016 ta keda marca como e aña di e ‘deal di siglo’, e acuerdo di gobierno di Aruba cu e empresa petrolero Venezolano PDVSA y su diferente filialnan. Mientras cu na inicio di 2016 tabata pensa ainda cu e acuerdo ta keda cla pa fin di maart, a bira juni prome cu a firma den palacio presidencial na Caracas. Despues a bin henter e asunto di preparacion di e leynan concerni, cu tambe tabata inclui e traspaso di e propiedad completo pa Pais Aruba, cu e creacion di e empresa estatal Refineria di Aruba N.V. Finalmente a bira september prome cu tur cos a keda cla, y e siguiente fase di e show por a bay tuma luga. Un cantidad di hende, tanto na Aruba como di exterior, a mustra nan interes pa haya empleo den e upgrader, den cual e refineria lo keda converti, si tur cos bay bon. Despues silencio. Den e palabranan caracteristico di e ministro encarga cu energia:”nan ta ocupa.”.

 

Mientras tanto, e aporte di e proyecto na economia di Aruba a keda limita na e pago di Valero di impuesto pendiente y e pago proporcional cu Citgo debe gobierno pa e lease di e instalacionnan. Empleo a keda reduci na e personal cu tabata cu Valero caba, y cu parcialmente no a bay pa Citgo tampoco, sino pa e doño nobo di e compania di distribucion y mercadeo cu ta ‘nos propio’ Refineria di Aruba N.V. E logo nobo di Citgo cu ta aparece riba e stacionnan di gasolin na Aruba no ta mas cu un ‘taparabo’ conveniente pa sugeri un presencia di Citgo na Aruba cu no ta real. Muy probablemente ni e combustibel cu nos ta haya actualmente ta bin di Citgo, mescos cu tempo di Valero tampoco e tabata bin di refineria di Valero. Simplemente ta haci compra riba mercado segun conveniencia di prijs y transporte. Es decir, laga nos spera cu ta asina anto ta cumpra combustibel pa uzo local.

 

Pero que hubo di e resto di nos economia, con a bay cu esey? Den nos sector principal, turismo, a tuma luga e caida predecible di e ‘turismo’ for di Venezuela, mientras cu e turismo di otro destinacion a crece moderadamente. No suficiente pa contraresta e problema di Venezuela. E trend cu tabata visibel caba na 2015 di un reduccion den consumo local, sea pa cautela o pa falta di poder di compra, a continua durante henter e aña y ta parce di lo continua tambe den 2017. Contal cu ta mira reduccion den actividad economico, refleha tambe den menos importacion y menos entrada manera di BBO/BAZV. Gobierno no lo a keda mucho contento cu Banco Central a cuminsa duna informacion di caracter serio den su publicacionnan, unda hasta tabata proyecta un crecemento nominal negativo, combina cu un deflacion cu lo a drecha e ‘imagen’ di GDP real te na 0,4% pa fin di 2016.

 

Despues, den su informacion a base di tres trimester di aña, e perspectiva a bira mas negativo, teniendo cuenta cu e aporte di e refineria den inversion practicamente no ta tuma luga mas e aña aki. Cu consecuencia cu e perspectiva real lo ta di un reduccion di 0,7% di GDP real. Den tur esey nos no mester lubida cu aña 2015 a termina cu un reduccion di nos GDP real di 0,5% caba. Asina ta cu nos ta papiando dos aña sigui di decrecimento di nos economia, y gobierno no kier papia di ‘recesion’. Pero Banco Central a uza e termino ey caba, y pa bon motibo.

 

Kico esaki realmente ta bisa nos? Si pa tanto tempo nos no ta mira avance, pakico esun cu ta na timon no ta haya critica? Pasobra nos ta kere nan ora nan ta keda ‘una y otra vez’ contando nos e storia cu tur cos lo ta color de rosa ora e refineria bay opera? Pakico nos no ta mira medida pa stimula e resto di e economia, cu pa un gran parti ta liga na turismo? Fuera di e bataya feroz tocante ‘all-inclusive’ realmente nos no a mira nada cu remotamente ta parce stimula bo economia.

 

Pa colmo, gobierno mes a cuminsa ripara cu nan entradanan ta bayendo atras pa motibo di un economia cu no ta loke e tabata mas. E riesgo ta grandi cu nan ta busca nan refugio den purba saca mas placa ainda for di empresa y ciudadano, cu consecuencia cu e poder di compra total ta bira menos ainda. Tur cos nan a colga na e apertura di e refineria, cual sin financiamento tampoco no ta bay tuma luga. Ta bira tempo pa oposicion lanta for di soño y cuminsa atende gobierno riba rumbo di nos economia.