Edificio-SIAD.jpg

Edificio-SIAD.jpgAlgun aña atras gobierno a bin cu un reforma den cobransa di impuesto riba ganashi (winstbelasting) cu tabatin bastante consecuencia, tanto pa esun cu mester paga, como pa esun cu ta cobra, Servicio di Impuesto. Pa hopi aña tabata asina cu e empresanan suheto na pago di winstbelasting tabata entrega nan declaracion di ganashi (aangifte), anto tabata warda te ora cu Servicio di Impuesto acerca nan cu nan aanslag definitivo. A base di e aanslag definitivo, e empresa ta obliga di paga. Pero kico ta pasa? Esaki por tabata varios aña despues, pasobra manera ta e caso tambe cu inkomstenbelasting, tin un atraso grandi den esaki, cu consecuencia cu e caso di un cierto aña ta wordo trata como cuatro aña despues. Nos a comprende di bon fuente cu awor a caba di atende aña 2012, y pendiente ainda 2013.

Y 2104, 2015, 2016 anto? Eseynan ta cay bao di e sistema nobo, cu nos lo splica awor. E sistema bieu tabatin desbentaha grandi, y gobierno ta contempla naturalmente prome su desbentahanan. Un di nan tabata pa elimina e problema di entrega awe e aangifte, y e placa cu gobierno ta yega na cobra añanan despues. A introduci un sistema nobo, cu yama Voldoening bij Aangifte Systeem conoci bao di e siglanan VAS. En corto e sistema ta encera cu na momento di entrega e declaracion, cu tin como ultimo fecha pa entrega dia 31 di mei, mester paga tambe di biaha e suma cu debe a base di loke e compania ta declara como su ganashi. Pa gobierno e sistema aki tin un bentaha grandi, y esey ta cu por haya e placa hopi mas tempran den e proceso. Mester bisa cu pa e empresario e tin un bentaha tambe y esey ta cu e tin un claridad tempran den e proceso; el a paga y el a keda cla. A menos naturalmente cu e servicio di impuesto ta haya necesario pa haci investigacion special, pero nos ta laga esey un banda den e caso aki.

Concretamente, gobierno a cuminsa implementa e sistema na 2015, unda na december tabatin e deadline pa declara y paga di biaha pa aña 2014. Automaticamente 2013 a bira e ultimo aña cu ta den proceso di e sistema bieu ainda. Kico tabata e consecuencia di e sistema? Pa e empresario cu e mester a paga winstbelasting na fin di 2015, y atrobe na mei 2016, un medida no asina elegante di gobierno. Pa gobierno e tabatin un bentaha grandi cu por a crea un ‘bubble’ den cobransa, ya cu paralelamente tabata haya e aña anterior y ainda pagonan di e añanan cu tabata den tramite ainda via e sistema anterior.

Esaki a causa na 2015 y 2016 un aumento grandi den e entradanan cu gobierno a gosa di winstbelasting, pasobra tabata cobra mas aña pareu, loke por observa den e tabel aki bao (tabel 1). Consulta cu algun experto financiero a confirma nos cu ta anticipa cu gradualmente e bubble aki ta bira menos, pasobra ta kedando solamente un aña mas di e sistema bieu pa maneha, pa despues ta completamente bij cu e sistema nobo, cobrando pa un solo aña.

Kico e sistema nobo ta cambia concretamente? Nos ta mira un concentracion mas grandi di entrada rond di e fecha di entrega di declaracion, y di paga di biaha, na fin di mei. Prome cu esey, e entradanan di gobierno tabata mas igual reparti durante henter aña, pasobra e empresanan tabata paga ora nan keda cla cu servicio di Impuesto y haya nan aanslag definitivo. Loke nos por observa den e cifranan di e prome shete lunanan di aña, cu e imagen di e pagonan a cambia, pa un pik grandi na mei, y considerablemente menos entrada den e otro partinan di aña.

Si nos observa e aña aki, den prome 3 luna a drenta solamente 8,8 miyon florin na winstbelasting, mientras cu na 2016 a cobra mas di 50 miyon florin den e mesun tres lunanan. Mientras tanto den e di dos kwartaal, manera por a anticipa, e entrada tabata mas halto cu den e añanan anterior, pa motibo di e acumulacion di pago den e sistema VAS na luna di mei. Remarcabel ta cu pa luna di juli a cobra solamente 1,7 miyon, un suma hopi compara cu e 25,2 miyon di 2016 pa e mesun luna. Un indicacion cu e entradanan pa resto di aña lo ta menos? Nos no sa ainda pasobra e cifranan disponibel ta bay te juli 2017. En todo caso nos por observa cu den e prome 7 lunanan di 2017 a cobra como 65,5 miyon florin menos cu aña pasa, incluyendo e bubble crea na mei 2017: 108,8 miyon, compara cu 2016: 174,3 miyon florin. Hasta cu den e caso cu den e cinco lunanan cu falta, logra haya mes hopi cu aña pasa ( 89.4 miyon), lo termina 2017 cu un caida di alrededor di 40 miyon florin.

Ademas mester tuma na cuenta cu segun Banco Central nos ta den e di tres aña consecutivo di recesion economico, loke lo bira visibel den disminucion di entrada di winstbelasting. Un asunto pa tene bon na bista.

Tabel 1 Winstbelasting segun kwartaal 2015 – 2017 (Afl. Miyon)

Qtr 1

Qtr 2

Qtr 3

Qtr 4

Total

2015

52.3

51.9

21.1

113.2

237

2016

50.2

89.9

36.6

52.8

238

2017

8.8

98.3

?

?

?

Tabel 2 Winstbelasting jan – juli 2016 – 2017 (Afl. Miyon)

Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Jun

Jul

2106

17.9

11.0

21.3

10.2

77.3

11.4

25.2

2017

2.7

2.3

3.8

2.2

86.5

9.6

1.7

Fuente: Banco Central Aruba; varios publicacion