Beyesa natural y biodiversidad di Aruba ta hopi esencial tanto pa bienestar ecologico y economico di su habitantenan como pa e balornan di conservacion global, ademas di supervivencia di cierto especienan.

E conservacion di e recursonan natural aki mester di reconocemento y proteccion formal pa preserva nan pa futuro generacionnan.

Den un reciente rapport di Aruba Birdlife Conservation tocante “Solicitud di area di Ramsar: Cronologia di Conservacion” ta ilustra e esfuersonan cuidadoso di varios organisacion y agencianan local y internacional ta bin haciendo for un decada caba pa sostenibilidad, pa protege e habitat critico na Aruba, incluyendo Isla di Oro, den e rapport aki por conclui cu area di isla di Oro mester continua como un reserva natural hopi importante, sin e reconocemento ni e proteccion menciona anteriormente, e preservacion di e reserva natural aki ta bay keda bao riesgo di destruccion.

Pa wak e rapport completo, click aki: https://drive.google.com/file/d/1fJom5IhnSTRFBMvDPM1vFG-sbyrtgDqj/view?usp=drive_link

For di 2012, Aruba Birdlife Conservation a acerca gobiernonan di Aruba pa haci un yamada fuerte na proteccion di reservanan natural importante, loke a hiba Isla di Oro na su reconocemento formal como un reserva natural protegi di Aruba, e esfuersonan aki a culmina cu e concesion di status Ramsar na november 2023 dunando un reconocemento protector internacional na e area aki como ‘Wetland van Internationaal Belang’.

Sinembargo, na e momentonan aki ta existi un presion importante di desaroyo pa habri e zona aki como un atraccion turistico comercial y di alohamento comercial cu e fin di cambia e destino di e area aki caminda Aruba Birdlife Conservation ta spera cu e rapport aki duna e claridad necesario tocante e discusionnan cu a surgi riba estado di e area di isla di oro.

Tambe, Aruba Birdlife Conservation ta señala cu “pa consideracion di autoridadnan y a pesar di tur documento presenta na unda ta parce persisti den iniciativa di desaroya y ademas, cambia e destino di e area aki, den rapport ta agrega un articulo tocante e anulacion di dos decision tocante e area Ramsar di parti di Gouverneur van de Nederlandse Antillen.

Nan ta spera cu e documento aki duna e claridad necesario cu a surgi den e discusionnan tocante e area di Isla di Oro.

Den e rapport, tambe ta indica cu mediante un decreto nacional cu fecha 15 di juli 2020, pa recomendacion di e minister di Infrastructura, orden teritorial y Medio Ambiente, a designa Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA) na e tempo ey, como administrado nobo di e reservanan natural.

Ademas, ta referi na un representacion di balornan terestre y marino di e Ruimtelijke Ontwikkelingsplannen van Aruba (ROPV) den area di Isla di Oro, e parti terestre destina na reserva natural y e area marino, ademas den e mapanan ta mustra e definicion di Area Natural di articulo 13” y Area Marino di articulo 28 di ROPV, articulo 28.2 ta señala e norma pa e zona aki: no ta permiti construccion di edificio.

Pa loke ta trata certificado di Ramsar cu fecha 10 di november 2023 cu ta indica cua areanan di Aruba a haya status “Wetland of International Importance,” e certificadonan ta yama:

1. “South Coast”

2. “West Point”

3. “East Point”

4. “Western Wetlands.”

Den e rapport tambe ta trece dilanti cu na 2006, autoridad di isla di Boneiro cu ta pertenece na teritorio Hulandes den Caribe, a dicidi autorisa e construccion di un resort di 44.150 meter cuadra. Den marco di e proyecto “Mangrove Village” in Sorobon, Boneiro, e compania priva Crow Court Estate tabtin plania contrui 27 unidad individual, 17 unidad dobel, un entrada na e resort y dos edificio di vigilancia cu un superficie di 10.995 meter cuadra.

Dos decision a ser anula pa Gobernador na october 2006 y januari 2007 debi na un infraccion di Convention of Wetlands of International specialisa den habitat di parhanan acuatico (Ramsar Convention), specificamente pa un infraccion di articulo 3 di e convencion y direccion adopta den e anexo di e resolucion VIII, e cual ta señala cu mester realisa un evaluacion di impacto ambiental prome cu lo otorga un permiso di construccion.

E wetland Lac/Sorobon tabata designa como un wetland hopi importante internacionalmente pa loke ta trata Ramsar Convention dia 23 di mei 1980, no tabata plania pa keda ubica den e limitenan di luganan di Ramsar sino “parcialmente” den e zona di 500 meter cu ta rondia e Ramsar. Reino ta comproba e legalidad di e anulacion di parti di e Gobernador di permiti e construccion di e resort pa infraccion di Ramsar Convention.

Tambe, Reino a pasa na legislacion y politica di Antia Hulandes e politica di areanan protegi, e wetland Lac a ser designa parke nacional bao e ley nacional, den articulo 22 di reglamento di construccion di Boneiro ta exigi un permiso pa construccion di un edificio nobo, e permiso por ser nenga pa varios motibo, un di e cual ta cu e ubicacion di e edificio “ta deforma” su entorno natural.

Memey di desinformacion y debatenan reciente tocante Isla di Oro, Aruba Birdlife Conservation a presenta e rapport aki cu informacion valioso riba e medidanan adopta pa protege Isla di Oro y nan esfuersonan pa salvaguardia e patrimonio natural di Aruba.