Un biaha mas Aruba ta den luz negativo internacional, y realmente sin cu tabatin mester. Aruba cu tabata figura riba e lista shinishi di Union Europeo, a pasa – atrobe – pa e lista preto di esnan cu no ta cumpli. Y no ta trata di cambionan grandi den legislacion existente, specificamente di impuesto, ni cu ta asina cu Aruba no a haci nada.

E proyecto di ley a yega parlamento mientras tanto, pero no a haya tratamento ainda. Riba e website di parlamento no tin ningun reunion planea ainda pa e luna aki, mientras cu en general no a mira mucho actividad ainda parlamentario e aña aki. Si acaso no tabatin ley grandi pa trata, por a probecha e tempo aki pa trata varios di e cambionan chikito cu tambe mester haya nan turno; esey ta loke logica lo bisa nos. Sin embargo, e situacion no ta asina y no tin actividad di pasa ley. Y esey mientras tin suficiente asunto legal cu mester bay parlamento y esey no ta sucede. Pero ora nos bay averigua kico ta pasando, nos mester yega na e conclusion cu e problema, pa cuanto critica cu nos lo tin gana di tin, no ta origina cerca parlamento, sino na inicio di e proceso.

Manera gobierno mes ta indica na e momento aki, no tin suficiente capacidad den departamento di legislacion pa atende e cantidad di proyecto di ley cu ta wardando turno. Awor, e ciudadano promedio lo bisa cu mester contrata mas hurista pa haci e trabao anto: “kico ta e problema, ata nan ta contrata hende pa tur sorto di cos, pakico esaki no?” E pasobra ta cu hurista pa traha legislacion ta un specialisacion pa cual ta dificil pa haya hende. No ta cualkier hurista por cay sinta na e departamento ey y traha ley pa nos. Ta pesey tambe den pasado nos mester tabata mas cuidadoso cu e poco huristanan specialisa cu nos tabatin pa haci e trabao aki. A laga varios di nan bay na otro puesto unda tambe nan por funciona, como hurista, pero e otro huristanan no por haci nan trabao pa nan. Asina nos a yega na e situacion actual unda mester haci escogencia dificil y laga legislacion importante warda.

Ademas, den e caso specifico aki, di e compromiso cu Union Europeo pa haci cambio den ley, esaki ta data caba di aña 2017 y nos a haya un tempo extra pa logra esaki, y a keda registra riba e lista shinishi pa e motibo ey. Nos no por culpa otronan den e caso aki. Djis percura pa e asunto aki keda regla mas pronto posible.

Pa bolbe na e tema di suficiente capacidad pa atende e fluho di legislacion cu nos mester, ta bira tempo pa gobierno cuminsa contempla otro forma di traha. No ta prome biaha nos ta trece e tema aki dilanti, pero nos no ta mira tanto cambio den esaki ainda. Esey ta cu en principio tin bastante capacidad di cantidad di hurista na e diferente departamentonan. Esaki sin duda ta consecuecia di tin un facultad di ley aki mes, cu ta percura pa un produccion continuo di hurista. Un parti importante di nan a haya empleo den e aparato gubernamental, principalmente pa fortifica operacion corecto y segun ley di e departamentonan ey. No ta asina facil pa desde pafo duna un impresion corecto di loke esaki a significa pa operacion di e diferente partinan aki di gobernacion, pero ta algo pa considera haci. De paso anto lo por considera tambe pa cuminsa, di manera sistematico, cu envolve e huristanan na e departamentonan den e trabao preparativo di e legislacion cu ta concerni trabao di nan departamento. Esaki lo tin e bentaha grandi cu esnan cu ta traha cu e legislacion existente tur dia y conoce e detayenan di e practica specifico, por facilita e trabao pa e specialistanan na departamento di legislacion, cu normalmente mester haci un trabao admirable di switch cada biaha di topico, pone nan mes completamente na altura di e tema concerni na nivel general, pero desconociendo ainda e situacion exacto local. Nos no ta bisa cu e colaboracion aki ta totalmente ausente, nos conoce ehemplo di varios departamento cu a sa di yuda nan mes yudando departamento di legislacion di nan banda.

Sin embargo, tin algo mas mester sucede, y esey na nivel politico. Tur partido mester haci un compromiso pa no recluta nan asesornan personal, pa traha na nan despacho, for di e personal specialisa di legislacion. Den pasado esaki a yega di pasa mas di un biaha, unda e departamento ta keda sin trahador adecua, tambe pasobra e no ta un categoria unda nos ta haya facilmente hurista for di Hulanda bin yuda, pasobra aya tambe e specialistanan aki ta scars. Nos ta comprende cu cada mandatario riba su mes kier luci cu legislacion bon prepara, y rapido, pero e competencia pa e conocimento scars aki no ta beneficia henter e proceso di legislacion. Y si ta asina cu nos kier mira nos parlamento haci mas trabao, atendiendo e retraso grandi cu tin den proyecto cu tin añas ta warda, anto mester drecha e proceso na su origen.

LJMADURO – 12-MAR-2019