Den e tempo di aña aki, di bandera di Aruba tur caminda, cu evento cultural celebrando nos himno y bandera, lo ta bon pa nos reflexiona riba e tema, ken realmente ta conforma e comunidad cu nos ta yama Aruba.

Den linea general nos tur ta mas o menos na altura di kico a sucede cu nos pais den ultimo 30 aña, e crecemento cu nos a experimenta den e añanan ey y con nos poblacion a cambia. Y, a pesar di tur e cambionan ey, ata nos aki, nos ta un comunidad Arubano ainda, of no?

Si nos bolbe den tempo, algo mas cu 30 aña, nos ta corda, esunnan cu tabata t’ey caba en todo caso, cu Aruba a keda cu un poblacion relativamente chikito, di apenas 60.000 na aña 1986, despues di e exodo cu a tuma luga den e prome añanan despues di ciere di e refineria di Exxon.

Despues a cuminsa e entrada masal di trahado di exterior, ora cu e era di boom di turismo a cuminsa na final di añanan 80. Ya pa 1991 Aruba tabata conta cu mas di 66.000 habitante, pa un gran parti pa e inmigracion di trahadonan di otro nacionalidad.

Pero esey no tabata significa cu ey entrada di hende di otro nacion a cuminsa. Por ehemplo, na aña 1981, ya caba alrededor di 18,5% di nos poblacion tabata consisti di persona naci na otro pais. Y mas prome cu esey, den añanan 50 prome cu e mecanisacion y automatisacion a cuminsa den industria petrolero, un proporcion hopi mas halto di nos poblacion tabata consisti di persona naci na otro pais.

En todo caso, e ola migratorio di fin di añanan 80 y di decada di 90 a conoce un cambio grandi. Manera nos por mira den e tabel acompañante aki bao, na aña 1991 e porcentahe di persona residencia na Aruba a bira 23,9% di e total, pa aña 2000 esey a bira 33,5% y na e Censo di aña 2010 a alcansa 34%.

E cambio drastico cu nos ta mira ta cu na 1981 un proporcion grandi tabata mucha, cu nan mayornan den e categoria mas halto. Pa 2010, y despues, nos ta mira un cambio gradual cu casi henter e poblacion stranhero ta cay den e edad di traha. E proporcion di mucha cu ta acompaña adulto, ta relativamente chikito, pero esey no ta kita di e retonan cu esey ta pone nos dilanti, por ehemplo den enseñansa.

Pero ta obvio cu e gran mayoria a bin pa traha. Di e cifranan aki nos por deduci caba cu pa 2010 e entrada di persona naci den exterior a mengua, pero no a termina nunca. Esey ta logico tambe, pasobra den un economia habri manera di nos, semper tin un grupo drentando y un grupo saliendo.

Es mas, nos por nota cu den ultimo añanan, cu e poblacion en total no ta creciendo asina rapido, tin un tendencia cu relativamente mas hende naci na Aruba ta bandona e isla, mientras cu den e grupo cu ta drentando, un parti considerabel ta procedente di otro pais.

Mester tene cuenta si cu den e grupo entrante tin un presencia fuerte di hende di nacionalidad Hulandes, naci pafo di Aruba, cu pa un parti ta yiu di Arubano, naci den su mayoria na Hulanda.Seguidamente algun atencion con e movecion di entrada y salida a sigui den ultimo añanan.

Nos por mira den e tabel no.2 cu tin un tendencia di mas hende naci na Aruba saliendo, y relativamente mas hende naci na otro pais, y di otro nacionalidad cu ta residencia na Aruba. Esey tin di haci por ehemplo cu e hobennan cu ta bay studia, y cu parcialmente ta bolbe. Kico nos por deduci di esaki? Cu gradualmente nos poblacion, a pesar cu e fluho grandi di añanan anterior no t’ey mas, toch ta keda un influencia riba e proporcion di persona naci den exterior den nos poblacion.Yegando na un pregunta clave: tur e ola migratorio cu nos a pasa aden, cu su banda positivo y menos positivo, tabata necesario? Tin motibo pa pensa cu si, basa riba e hecho cu a crea asina hopi empleo na fin di añanan 80 bin ariba, cu tabata imposibel pa maneha esey cu e forsa laboral local. Y esey no a cambia awendia tampoco, tambe impulsa pa e salida fuerte di nos hendenan cu ta yega na edad di pension y mester reemplasa. Manera ilustra caba, tempo cu nos poblacion a bay di 60.000 persona den como 30 aña te mas di 110.000 persona actualmente, y nos forsa laboral a bay di menos di 25.000 na 1986 pa mas di 56.000 na 2016, no ta algo cu nos lo a por atende solamente cu esunnan disponibel pa traha riba mercado laboral local. Y esey ainda no a cambia, a pesar cu nos economia no ta creciendo tanto, tambe pasobra ta keda un cierto fluho di hende cu no ta keda na Aruba, pero ta bay nan pais of otro, y e reemplaso casi semper tambe ta bin di exterior. Sinembargo, esaki ta motibo di preocupacion? No necesariamente, pasobra nos mester tuma na cuenta cu a traves di añanan ta tuma luga tambe un proceso di asimilacion, cu parcialmente ta bay acompaña pa cambio di nacionalidad tambe, unda un cierto proporcion di e inmigrantenan no Hulandes ta haya nacionalidad Hulandes, residencia na Aruba. Cu otro palabra, nan ta bira Arubano, manera ta sosodiendo pa varios siglo caba, tempo cu nos antepasadonan a yega. Nos ta un pais di migrante.