editorial 2_15_1.jpg

E señalnan di un catastrofe mayor pa e compania estatal Venezolano PDVSA ta bira cada bes mas fuerte. Tocante su situacion precario financiero, di su subsidiario Mericano cu tampoco por fia mas, caida den produccion, entrada cu a cay te mita, problema cu pago pa contratista internacional brindando servicio tecnologico indispensabel, etc. Banda di esaki naturalmente e ambiente di desastre den e pais cu un ora pa otro por rementa. Den un articulo separa den e edicion aki por lesa mas detaye di e ultimo acontecimentonan den e situacion financiero di e compania.

Esey no ta tur. Na nos hermana isla Curaçao e prome ministro a caba di anuncia cu ta bay termina e relacion cu PDVSA na 2019, despues di trinta aña. A anuncia tambe cu e partner nobo pa e refineria lo ta un subsidiario di SinoPec. Den pasado recien e otro gigante PetroChina a mustra interes pa Aruba. Segun fuente bon informa e tempo ey e deal na Aruba a fracasa pa e ambicionnan geopolitico di gobierno Chines, y no pa e plannan di e compania mes. Ta di spera cu na Curaçao no yega na e mesun problema. Di banda empresarial e asunto ta mustra bastante bon, aunke mester mira e asunto cu cierto reserva, ya cu ta den pleno campaña ‘out of the blue’ e PM a anuncia di tin un MOU cu e Chinesnan. Pero en principio, pone 10.000 miyon dollar riba mesa pa rehabilita e refineria ta zona manera algo alcansabel. Pakico aya si y aki no?

Pasobra te awe e refineria na Curaçao ta un refineria y no un instalacion obsoleto cu tabata produci solamente producto intermedio, y awor ta keda transforma den un ‘upgrader’ cu ta produci crudo mehora. Algun aña pasa ainda Curaçao a inverti den un ‘catalytic cracker’ nobo, pa por a keda produci gasolin y diesel. E problemanan cu Curaçao tin cu contaminacion severo por keda resolvi na momento cu modernisa henter e refineria, loke probablemente lo  costa 10 mil miyon dollar. Pero loke ta haya en cambio ta tecnologia di awe y no di cincuenta aña pasa! Esey no tabata posibel na Aruba tambe? ta e pregunta di hopi hende. E contesta ta si, tur cos ta di drecha, pero ningun compania kier a haci’e, punto.

Pero e pregunta clave awor ta, pakico si ni Curaçao no ta mira perspectiva mas cu PDVSA despues di 2019, pakico ta nos na Aruba ta sigui traha deal cu nan? Esey tambe en bista di e financiamento di e proyecto na Aruba pa un compania (y su sucursalnan) cu no ta den e posicion pa fia, por lo menos esey ta e noticia (documenta) for di mundo financiero internacional. Atrobe nos mester trece dilanti e situacion di e compania Citgo Petroleum Corporation, cu a distancia su mes abiertamente di envolvimento directo, na nivel di gerencia y financiamento, den e proyecto na Aruba.  Nan lo asisti cu conocemento tecnico, nada mas.

Tin varios pregunta ta surgi awor. Nos ta tende caba cu e compania Citgo local no ta contrata e empleadonan, actualmente emplea pa Valero, y ta necesario pa e compania estatal Refineria di Aruba NV asumi e responsabilidad aki. Te ki dia? Te ora cu e upgrader bira operacional na 2018 of mas laat. A ser menciona den prensa cu Citgo Aruba den e acuerdo ta haya cinco aña maximo pa cuminsa opera. Nos no a tende gobierno desmenti esaki y nos por supone cu e noticia aki ta corecto. Pakico cinco aña? Pasobra por bin tur tipo di demora den e Proyecto di transformacion? Y si tur e tempo ey un parti di e personal no por bay pa payroll di Citgo, ta nos (RDA NV) mester asumi e gastonan aki?

Ta keda e punto di financiamento. For di e documento prospecto cu PDVSA a ofrece na su tenedonan di bono pa interesnan pa cambia bono di 2017 pa papel di balor di 2020, ta resulta cu Citgo (e compania operador di refineria na Merca, y su holding directo, no por fia mas sin cu esaki tin consecuencia serio, hasta posibilidad di perde control riba e compania pasobra acreedornan por obtene mas di 50% di e accionnan. Berdad ta cu a crea un holding separa pa e compania di operacion na Aruba (Citgo Aruba Holding LLC), pero pa fia placa bo mester tin ‘collateral’. Mescos cu den e caso actual di cambia bono, unda PDVSA ta ofrece como ‘collateral accion’ den Citgo, pero mester a admiti cu tin otro doño di debe cu tin preferencia den haya acionnan si un default tuma luga proximamente.

E preocupacion ta keda cu tin hopi cos scondi ainda den e 2000 pagina cu nos no ta haya pa mira. Mescos cu nos a keda sorprendi cu ferry cu ningun hende sa di unda el a cay, awor ta resulta cu ta Camara di Comercio di promocion a keda firma cu e Venezolanonan dia 10 di juni ultimo. Den henter e asunto aki ta un ‘collateral’ tin, esey ta e propiedad total di refineria y otro instalacion na San Nicolas. Esey ta e ‘move’?