Den nos edicion di e siman aki nos ta dedica atencion na e forma con nos ta aplica e formanan pa indica cifra y nan corespondiente palabra di indica nan lugar den e secuencia. Nos a bin riba e tema aki pasobra nos ta observa un fenomeno bastante comun cu regularidad unda ta papia di, o ta skirbi “e di prome(r) pregunta cu mester contesta ta…”. Pakico no simplemente ‘e prome(r) pregunta? Esaki sin mas lo ta e forma corecto, pero con nos a yega na aplica e forma di indica e palabranan cu den Hulandes ta conoci como ‘telwoord’ y ‘rangtelwoord’; y na Spaño como’ número’ y ‘número ordinal’; na Ingles ‘number’ y ‘ordinal number’? E contesta ta den un splicacion di e forma con nos a yega na forma e serie di palabra cu ta representa e secuencia, segun nan lugar, di e cifranan cu nos conoce. Den e caso di e palabra ‘prome(r)’ esaki ta un rangtelwoord (número ordinal) y no mester e adicion di e palabra ‘di’ su dilanti, simplemente ‘e prome(r)’. Ora nos ta bisa ‘e di dos’ envez di ‘segundo’ anto ta corecto pa aplica e forma aki. Con realmente nos a yega na e forma particular aki di maneha nos ‘número’ y ‘número ordinal’ asina?

Aki ta surgi algo un poco curioso, pasobra banda di adopta e tradicion Portugues/Spaño, en todo caso pa e numbernan, di un te cien, mil, etc., nos por ripara cu pa e ‘rangtelwoord’ (numero ordinal na Spaño) nos no ta sigui e secuencia di e dos idiomanan aki. Nos ta usa esun unda ta cuminza: ‘prome(r)’ (primero, primeiro) pero envez di sigui cu ‘segundo’, tercero, etc., nos a introduci e forma di mantene e forma original di e ‘telwoord’ (numeral, número), pues: dos, tres, cuatro, formando e ‘rangtelwoord’ di e siguiente forma: ‘e di dos, e di tres, e di cuatro, etc. Nos no tin conocimento unda y ki tempo e solucion racional aki a surgi den nos idioma; suficiente pa sa cu e t’ey pa keda. Sigur cu esaki tin cierto similaridad cu loke nos ta haci cu nos verbonan, cu en principio ta mantene nan forma basico den tur tempo aplica, salvo algun verbo ‘iregular’ cu nos a trata recientemente. Un check cerca e idioma Criol di Guine Bissau, tambe cu origen den Portugues, ta duna nos e informacion cu den e idioma ey si nan ta sigui e forma Portugues di aplica e numero ordinal, similar cu na Spaño. Esey ta un indicacion cu probablemente e ta un elemento propio di nos idioma.

Banda di esaki, mester bisa cu den cierto caso nos ta aplica cierto numero ordinal for di Spaño/Portugues. Uso di ‘segundo’ ta masha comun, igualmente tercer y cuarto, sigur ora ta trata di terminologia hereda den cierto contexto. Ehemplo di esaki ta e terminologia di deporte di baseball, unda banda di e parti Ingles a adopta bastante di e terminologia usa den e paisnan di America Latino cu conoce baseball como deporte popular. Asina den e deporte aki, tambe na Aruba, nos ta papia di primera base, segunda base, tercera base, cuarto bate, etc. Ningun hende lo hinca den su cabez pa bay papia di ‘e di dos base, e di tres base’; esakinan ta expresion fiho adopta como tal. Nos conoce e forma di adopta aki por ehemplo den idioma legal/oficial: ‘un tercer(a) persona’ (derde persoon; third person). Tambe nos ta usa ‘un tercer parti’, ‘un cuarto parti’; tambe ‘dos tercera parti’, ‘tres cuarto parti’, etc. pa indica e fraccionnan di e un unidad. Tin mas expresion unda a conserva e forma original di Spaño: ‘a primera vista’; ‘primeramente’. Mas reciente tambe nos ta usa e termino ‘tercera edad’ unda obviamente papia di ‘ e di tres edad’ lo mustra un poco straño.

Un ultimo observacion tocante nos manera di conta: ta remarcable cu nos ta conta te cifra 10 pa despues cuminza di biaha ‘diesun, diesdos, diestres’, realmente den concordancia perfecto cu e sistema decimal cu mundo ta usa. E idiomanan di referencia ta conta te 12 (Hulandes, Ingles) y te 15 (Spaño, Portugues). Con nos a yega na esey lo ta obheto di un estudio pronto.