Den nos edicion di e siman aki nos ta investiga un poco tocante origen di cierto palabra, cu manera semper ta mustra e origen diverso di nos vocabulario, y por pone nos dilanti di cierto sorpresa tambe.

Un palabra cu cerca nos ta relaciona cu un animal cu ningun di nos lo gusta, ta nomber di e insecto ‘cacalaca’. Pregunta: di unda e nomber aki ta bin? Practicamente sigur e ta bin di Hulandes, unda na siglo 17 caba e palabra ‘kakkerlak’ tabata existi, cu originalmente no tabata relaciona cu e insecto. ‘Kakkerlak’ ta muy probablemente un combinacion di ‘kacker’ o ‘kakker’ cu ta indica loke nos tur ta supone caba. E ‘lacker’ lo ta deriva di ‘likken’ (lembe). Un ‘kakkerlakker’ lo tabata originalmente un persona cu ta papia hopi, un ‘praatjesmaker’, loke cerca nos lo ta un persona cu ta papia …, e mesun cos ey cu nos tur ta pensa.Tabata usa e palabra originalmente anto pa indica un persona despreciable, cu no ta sirbi pa nada, inutil, etc. Cu tempo e ‘kakkerlakker’ a keda abrevia te ‘kakkerlak’ y a bira e nomber tambe pa referi na e insecto cu nos conoce. Muy probablemente esey a bira e nomber na Papiamento tambe.

Por pensa tambe cu e palabra cerca nos tin algun relacion cu e ‘cucaracha’ di idioma Spaño. Esey ta parce nos menos probable, pero nos a haci e esfuerzo pa analiza origen di e ‘cucaracha’. Esaki ta bin di Latin: ‘cucus’ cu ta bin originalmente di Griego (Kokkiuks) cu ta indica e bichi, cu ta bira un barbulet despues di cera su curpa pa cierto tempo den un casca. Por cierto cu e palabra Hulandes pa un casca asina yama un ‘cocon’ cu ta bin di Frances, pero originalmente di Latin tambe. Fuentenan Frances ta duna como referencia e palabra Latin ‘coccum’ cu muy probablemente tin un relacion cu ‘cucus’ tambe, cu ta referi na e mesun obheto. Despues na Spaño a añadi aparentemente e ‘acha’ pa forma e palabra despectivo cu ta indica e relacion di e insecto cu plaga o suciedad. Segun varios autor e palabra na Ingles ‘cockroach’ ta un transcripcion fonetico di e ‘cucaracha’ Spaño. Tin referencia na fuente skirbi di siglo 17 caba cu ta relaciona e ‘cucaracha’ cu e ‘cockroach’ Ingles/Mericano, pues nos ta supone cu esey lo ta e splicacion corecto.

Remarcable ta cu na Spaño a scoge esaki mientras otro idiomanan deriva di Latin a sigui e nomber cientifico na Latin pa e insecto, cu ta ‘blatta’. Na Portugues esaki a bira ‘barata’, na Frances ‘blatte’ y na Italiano ‘blatta’ como nomber pa e insecto.

Pa nos no keda den e ambiente di cacalaca, e holor so ta daña nos beis, ban analiza otro insecto cu ta mustra mas agradable. Esey ta e ‘barbulet’ cu ta existi den varios color y tamaño cerca nos. E palabra a yega cerca nos via idioma Portugues: ‘borboleta’. Den e caso aki no tin un origen exacto di e palabra. Tin fuente cu ta pensa cu e ta deriva di e nomber na Latin: ‘papilio’. Di ‘papilio’ pa ‘borboleta’ ta parce nos un ‘long shot’, pero na Frances en berdad a sigui e origen aki: ‘papillon’.

Awor, no tin ningun relacion cu e nomber na Spaño? ‘Mariposa’ ta un palabra cu a forma di Mari (Maria) como nomber simbolizando hende muher en general, y ‘posa’ cu ta referi na e verbo ‘posar’ cu ta indica e custumber di barbulet di sinta riba flor pa exhibi nan colornan bunita.

Cerca nos e palabra ‘barbulet’ mas reciente a haya un otro contenido no asina aprecia, cu ta e nomber pa damanan cu ta duna cierto ‘servicio social’ a cambio di pago ‘contante y sonante’. Pero esey ta cay bao di otro capitulo cu mester sigui ainda.