Den e edicion aki di nos column semanal tocante nos idioma nacional, atencion pa un aspecto di adopcion y adaptacion di un grupo di palabra y concepto di otro idioma, cu nos a acepta parcialmente so como di nos. Den hopi caso por ehemplo nos a adopta y incorpora den nos idioma un cierto verbo o sustantivo, pero no e otro palabranan relaciona cu esaki. A traves di tempo despues, hopi tempo despues, den cierto caso a sigui un o mas otro palabra relaciona. Esaki mas tanto a tuma lugar pa via di desaroyo nobo den nos comunidad y nos economia, cu a introduci palabra nobo den nos idioma.

Ehemplo di esaki ta algo manera ‘empresa’, unda nos a adopta ‘empresario’, ‘empresariado’, ‘empresarial’ pero nunca e verbo corespondiente ‘emprende(r)’. Tampoco nos a adopta e sustantivo ‘emprendimiento’ cu ta refleha e acto di opera un empresa o un negoshi. Loke por bisa en general ta cu den e aceptacion di un palabra o concepto, esnan na vanguardia di esaki naturalmente no ta pensa den adopta henter e grupo di palabra relaciona, sino cu na un manera masha practico ta ‘piki’ loke mester na e momento ey. Pesey tambe e fenomeno ya señala cu cierto palabra relaciona cu otro den e idioma original ta drenta nos idioma den tempo diferente, segun na cierto momento tin necesidad di uso di tal palabra o concepto. Di cual banda nan ta bin, no ta relevante, si e ta util, esey ta suficiente.

Un caso un tiki diferente ta loke a pasa nos cu e verbo Spaño/Portugues ‘aprender’. Nos a limita nos mes na usa e verbo ‘siña’, deriva di ‘enseñar’/’ensinar’ pa ambos concepto, esta di siña algo bo mes o siña otro persona algo. Hopi despues, den un desaroyo nobo, nos a yega na usa e forma relaciona di ‘aprendizaje’ di Spaño. Esey a sucede algun decada pasa na momento cu den un economia mas desaroya a surgi e fenomeno di siña na trabao den forma organiza. Sin embargo, esey no a cambia nada den sentido cu ‘aprender’ ta algo cu nos no ta usa. Loke si a penetra tambe ta e ‘pasantia’ cu ta asina reciente cu e no ta aparece den nos Vocabulario oficial. Pero e desaroyo ey den nos economia no a bin di Spaño so; nos a haya tambe e influencia Hulandes di cual nos a hereda e ‘stagiaire’ o ‘stagiair cu ta ‘core stage’. Ademas, como cu den hopi empresa e idioma di comunicacion ta Ingles, nos ta custumbra tambe cu uso di ‘apprentice’, ‘intern’ y ‘trainee’.

Un caso parecido pero distinto ta e sustantivo ‘imprenta’, e empresa cu ta opera e tipo di negoshi ey, unda e verbo ‘imprimi’ ta existi, pero no ta esun di preferencia, pasobra nos ta papia mas tanto di ‘print’, hereda for di Ingles. Aki atrobe nos ta combina palabra di varios origen sin problema.

Otro caso ta e sustantivo ‘embargo’ cu nos conoce por ehemplo di un publicacion cu un medio o persona ta ricibi, ‘bao di embargo’. Esey ta significa cu tin un prohibicion pa publica anterior na cierto fecha y/o ora. Tambe nos conoce e embargo hudicial, ora un huez ordena por ehemplo prohibicion di move o usa cierto material o mercancia. Aki tambe nos por mira cu e verbo corespondiente ‘embarga(r)’ no ta aparece den nos Vocabulario oficial, sin embargo nos a cuminza mira su uso sporadico si, banda di e usual ‘pone o impone embargo’.

Otro caso cu nos a topa ta cu por ehemplo nos ta usa e palabra ‘fundamental’ y ‘fundamentalmente’ pero e verbo ‘fundamenta’ no ta aparece; te dia yega un persona cu ta cuminza haci esey… E sustantivo corespondiente ‘fundamento’ no ta di uso regular tampoco, ya cu ora ta trata di e base di un construccion, nos ta usa ‘fundeshi’ cu ta parce nos di origen Ingles: ‘foundation’.

Asina anto, nos ta sigui aumenta nos vocabulario, a traves di un proceso di piki exactamente loke mester, sin cu nos ta preocupa di unda e palabra a sali. E proceso espontaneo ey ta continua, ‘dia aden, dia afo’ y nos idioma ta sigui crece, na beneficio di tur.