Redaccion di Bon Dia Aruba a tene un entrevista cu sr. Atan Lee, conocido personalidad den nos comunidad, tocante su accion pa su proposicion pa Aruba bira un ‘gemeente’ (municipio) di Hulanda, como posible salida di e problemanan grave den cual Aruba ta actualmente, segun su vision. Pa esey a lanta Movimiento Futuro pa un Aruba Nobo cu actualmente ta busca apoyo den pueblo.

Bon Dia Aruba (BDA): Ministro Presidente a comenta cu e debate di bira ‘gemeente’ Hulandes ta ‘absurdo’ na e momento aki. Aruba segun su opinion ta den un crisis y nos lo tin otro asunto pa atende na e momento aki. Kico ta bo reaccion?

AL: Esaki ta net e momento mas adecua pa atende e tema aki. Ta hustamente den e crisis aki nos ta bin ripara cu nos ta den problema asina grandi, pa via di e mal maneho hiba durante e 34 aña desde cu nos a logra haya nos Status Aparte, pa e diferente partidonan cu a goberna nos pais. Mi ta comprende cu tin hende ta bisa cu nos mester mantene nos Status Aparte, cu nos a lucha duro pa logra esey y cu si nos bay bao di Hulanda atrobe, nos ta benta tur esey afor. Mi mes ta un di e personanan cu a lucha hunto cu Betico pa logra Status Aparte tanto aña atras. Hendenan cu a biba e tempo ey sa cu no tabata trata di bira independiente, sino sali for di e dominio cu Corsou tabatin den e Antiyas di seis isla. E opcion di independencia tabata un di e opcionnan cu en principio tabata habri, pero no tabata e intencion di bay den e direccion ey, tambe pasobra pueblo no tabata y no ta desea ainda pa bay den esey. Finalmente a acepta bira independiente, pero pa por a haya e Status Aparte na 1986. E tempo ey caba mantene e lazo cu Hulanda tabata sumamente importante. Despues nos no a bira independiente pasobra pueblo no tabata desea esey.

E problema ta cu den e 34 aña despues a haci mal uso di e libertad pa guia nos propio destino, cu a haci cu nos a termina unda nos ta awor. Nos a termina awor den un crisis profundo, cu nos no a premira, pero e problema principal ta cu nos ta asina mal prepara pa enfrenta esaki. E desastre di Covid-19 a gara nos man bashi, sin ningun tipo di reserva y cu un debe publico cu, si bo bay conta tur cos hunto, ta yegando na casi 8 biyon florin, cu ta haci hopi dificil pa bay fia cualkier caminda.

Mi ponencia ta cu, manteniendo e tipo di maneho di e pais aki, cu ta basa riba complace bo sponsor y campañadornan, yenando oficinanan di gobierno cu mas hende cu nos no mester y cu finalmente nos no por paga mas tampoco, nos no ta bay logra sanea e situacion aki. Si mayoria kier opta pa haya e status manera Bonaire, nos ta entrega parti di nos autonomia, pero nos ta haya e garantia di proteccion pa por sanea nos situacion.

BDA: Pero no ta esey ta exactamente e problema cu bo contrincantenan ta sinti, cu ta bay sacrifica e autonomia pa cual a lucha asina hopi?

AL: Esey por ta corecto den e sentido cu nos ta laga e relacion actual cay, pero mester tuma na cuenta cu di tur manera e relacionnan den Reino no ta bay keda manera nan ta. Hulanda ta bay yuda nos, y ta yudando nos, pero poniendo condicion pa para e proceso cu tabata bay malo tur e añanan aki y cu nos mes no a coregi. Den e proceso ey di tur manera nos ta bay mira un limitacion di loke nos mes por dicidi pa nos mes, pero sin e bentahanan di bira parti di Hulanda mes, cu ta duna nos e beneficio di e nivel di atencion cu ta disponible pa e ciudadano. No lubida cu tin hopi pobreza na Aruba, no awor cu e crisis di Coronavirus aki, pero di antes caba. Esunnan cu ta grita cu nan kier keda cu e Status Aparte, ta principalmente e politiconan cu a gosa tur e añanan aki di bon salario y fabuloso pension, hasta despues di e cambio di ley na 2010, pero kico tur esnan, cu di baina ta tene nan cabez riba awa, tin di beneficio di Status Aparte? Loke Status Aparte a trece ta demasiado libertad pa e politico local haci y deshaci, terminando hasta den delincuencia abierto, manera e casonan di corupcion na nivel mas halto ta mustra den ultimo añanan.

BDA: Pero, si bo kier un supervision mas estricto riba e politiconan, den Reino Hulandes nos Statuut ta duna e poder, derecho y obligacion na Hulanda pa interveni ora ta kere cu tin mal gobernacion, sigur den asunto financiero? No ta esey loke ta pasando awor tambe?

AL: Berdad, pero mi ta kere cu den e actual situacion e gobierno local no ta bay logra cumpli cu loke mester haci pa recupera. Awor caba cos ta dificil, pero djis wak un poco luna mas leu; pa fin di aña talvez, segun e organismonan cu ta dirigi turismo ta spera, nos kizas lo por a recupera 40% di nos turismo. Esey ta laga un buraco grandi den entrada di gobierno, cu ta requeri ayudo externo grandi. Pero, y mi ta kere cu e añanan cu a pasa a proba cu e partidonan politico actual no ta bay laga henter e practica robez aki bay sin mas. Manera mi a bisa caba, Status Aparte y autonomia a resulta bon pa e politico, pero e no a resulta bon pa e pueblo.

Ademas, como parti di Hulanda nos por ta sigura di mas orden y cumplimento di ley compara cu loke nos tin awor. Nos gobiernonan ta laga traha yen di ley pero no ta percura pa nan pone e organisacion cu bo mester pa implementa y controla. Anto esey cu un aparato gubernamental cu ta mas grandi cu esun di Corsou cu tin hopi mas poblacion cu nos. Y talvez nos ta demasiado chikito pa percura pa tur esey. Nos mester por reconoce cu tin cos cu nos no por.

BDA: Finalmente, un pregunta tocante e incidente di e siman aki, unda bo a ricibi un menasa, cu a hiba bo na OM, Polis y landsrecherche?

AL: Si, mi a haya mi ta bay haci algo cu ningun hende ta desea, y cu ta indica e direccion den cual e pais aki no mester bay. Nos mester por mantene nos diferencianan di opinion na un nivel civilisa. Mi no ta un hende di violencia, mi kier simplemente vocifera mi opinion den tur libertad. Tur ciudadano mester por conta cu esey.