E presencia di mancha di azeta pisa of fuel oil cerca di nos costa nort y oost causa eventualmente di e derame presenta tres luna pasa na Trinidad & Tobago, tin otro banda di medaya talbes mas grandi cu e impacto ecologico riba nos isla.

E tin di haber cu e efectonan cu lo por produci e consumo di piscanan contamina cu TPH pa nos comunidad den general. E ta keda un preocupacion y un tarea adicional pa departamento di Salubridad Publico lo cuminsa monitor e posibel casonan di persona intoxica cu e consumo di pisca intoxica.

Efecto di TPH
Aunke actualmente lo tuma luga un investigacion riba e composicion di e tarballs y patches, ya sea cu ta trata di RGM 380 centistokes Fuel Oil of di Bunker Tipo C, nan ta hidrocarburo (TPH, na Ingles) cu ta contene cantidad di elementonan kimico mescla entre nan mes. Algun di e TPH presente den azeta crudo tin un nivel toxico pa ser humano, caminda mayoria di nan ainda no a keda descubri e grado di peliger. Pero tin elementonan kimico cu ta resulta toxico y peligroso pa salud di hende.

Entre nan ta wordo menciona e tipo di “hidrocarburo aromatico policiclico” (PAH) cu ta sostene substancia cu lo por causa cancer. Pues dependiendo di e composicion di e azeta crudo, e grado di concentracion di PAH lo ta mas of menos grandi, segun e cantidad cu a lek den lama. Den caso di petroli menos pisa, e presencia di PAH ta mas grandi. Aunke di otro banda ta wordo informa cu e Bunker Tipo C (ekivalente na e fuel oil 6) ta contene mas PAH. E azeta pisa aki ta cuater biaha mas contaminando cu e petroli mes.

Nos autoridad di salud mester evalua cual ta e risico cu nos comunidad lo por core si nan ta consumi e piscanan aki. Si nan ta saludabel of si nan ta presenta riesgo pa salud di hende. Cantidad di articulonan cientifico ta papia di e nivel toxico cu ta presenta e diferente especie di pisca cu ta wordo consumo den nos dieta normal manera picuda, mulato, etc.. Tin resultado di investigacion haci na Cataluña (Spaña) -unda consumo di pisca di careta pa ehempel tuna, mulato, dorado y pes spada ta forma parti di nan dieta habitual cu ta indica cu si un adulto di 70 kilo di peso ta consumi diariamente 1,1 microgram di cadmio, 2 microgram di chumbo y 9,9 microgram di mercurio, entre e metalnan mas pisa.

E consumo di alimento manera pisca contamina cu TPH lo por afecta tres sistema organico fundamental di ser humano, nan ta: pulmon, aparato gastro intestinal (stoma y tripanan) y sistema nervioso. Ora cu un persona ta resulta intoxica ya sea cu contacto directo of indirecto (consumo di alimento contamina cu TPH), nan por haya problema cu pulmon manera: tosamento, anshamento, problema cu bos, iritacion di boca, faringe y tripanan. Tambe sacamento, mareo, problema cu bariga, etc.. Aunke e ta menos frecuente, pero e pashentnan su sistema nervioso central (SNC) lo por resulta afecta. E sintomanan ta: bruhamento, e ta reacciona masha slow, falta di orientacion, etc..

Intoxicacion cu TPH y shiwata
E intoxicacion produci pa consumo di pisca y otro especie marino contamina ta resulta dificil pa identifica, cual ta contamina si of no ya sea pa nan color of holo. E pisca shiwata ta otro sorto di intoxicacion, ya cu e pisca aki ta smaak bon, tin bon color y su carni ta mustra bon. Mientras cu esun intoxica cu TPH ta net lo contrario. E piscanan shiwata nan sintomanan ta aparece despues cu bo a come nan, nan ta: mareo, dolor di bariga, diarea pisa, rash, etc..

Nan ta pisca di e famia “Scombridae” (tuna, mero, dorado (Mahi Mahi), bonito, mulato…), cu ora nan ta den mal estado su consumo ta ocasiona draaimento di cabes, sacamento diarea, sed, grawatamento, etc..

Pero mester tene na cuenta cu no tur sorto di pisca intoxica tin di haber cu derame di TPH. Ya cu intoxicacion di piscanan shiwata manera e picuda ta frecuente den nos region Caribe.
E shiwata ta un forma comun di intoxicacion di alimento pa e consumo di piscanan cu ta come otro piscanan mas chikito cu ta produci su mes toxico natural y nan ta biba den e areanan di rifnan di coral unda ta come alg. E malesa aki ta causa pa e toxico produci pa cierto “dinoflagelado”. E piscanan chikito aki ta wordo comi pa e piscanan mas grandi te ora cu e ta yega na e consumo di ser humano. Mas grandi e pisca aki ta; mas concentracion di toxina e tin.

Si e persona ta come un pisca cu un concentracion grandi di e toxina aki, e ta presenta e sintoma di shiwata. E toxina aki ta afecta e ser humano, pero no e piscanan. Tur aña ta wordo raporta alrededor di 50 mil caso di intoxicacion pa piscanan shiwata.