E partido den gobierno actualmente tin un vocero nobo pa asunto financiero. E anterior lider di fraccion a haya un tarea nobo. No cu esey ta yuda, pasobra esun cu scucha o lesa cu atencion loke e ta manifesta, ta bin topa cu un cantidad di contradiccion. Por ehemplo den loke el a divulga na prensa den su ultimo comunicado. Segun su persona, minister di Asunto di Reino Hulandes, Plasterk, ‘a reconoce cu gobierno (di AVP) a logra supera e crisis financiero y economico’.

Separa di loke sr. Plasterk a bisa o no a bisa, ta straño cu AVP ta papia di supera crisis, si na 2014 nan lider a bay welga di hamber desmintiendo e necesidad di Reino di interveni den e asuntonan financiero di pais Aruba. Segun nan, cos tabata bay hopi bon, a pesar cu tur hende tabata mira e deficit y debe total di Aruba creciendo aña tras aña. Loke particularmente tabatin Hulanda, y hende cu sano huicio na Aruba, preocupa tabata e aumento enorme di riba 400 miyon florin pa aña den algun aña, cu cual e debe tabata crece. Entre fin di 2009 te cu fin di 2014, e debe a aumenta cu mas di Afl. 1650 miyon. E intervencion Hulandes a conduci na e ley bao di cual e supervision di CAft a haya bida. Esaki a habri caminda pa conduci na un reduccion di deficit riba presupuesto, cu supuestamente e aña aki ta keda na 0,5% di GDP. Mientras tanto, nos por a observa cu desde 2014, a pesar di e supervision, nos debe nacional a keda crece, di Afl. 3885 e aña ey, te na mas di Afl. 4000 miyon na fin di 2016. E cifra exacto di e ultimo aki no ta conoci ainda. En todo caso nos debe publico ta rosando 86 – 87% di GDP.

Pero tin algo cu nos tin tendencia di lubida den tur esaki: ken a ‘fire’ e ministro encarga cu Finanza pa pone parlamentario Juan David Yrausquin na su lugar? No ta Hulanda, y asina leu cu nos sa, no tabatin presion di nan banda. No, ta AVP mes a reconoce su ineptitud pa e puesto ey y a pas’e diplomaticamente pa otro cartera di menos peso. E reinado di Yrausquin tampoco a dura mucho, pero el a logra un cos importante: e reforma di APFA, cu a percura pa un reduccion momentaneo den e gastonan di personal, pa loke ta e primanan cu gobierno mester paga. Esey a resulta e corki riba cual finanza publico a flota, hunto cu reduccion importante den subsidio na sector social, y naturalmente e aumento di entrada via un lista largo di medida. E gastonan di salario, al contrario, a keda subi. Asina e partido tin pensa di tene e empleadonan publico contento pa varios aña. E consecuencia di e asunto aki, e indexering acorda di 2014 te 2024, nos ta hay’e pa paga den e añanan cu ta bin.

Awor, e tesis di e ex lider di fraccion. Nos a sali for di e crisis, e ta bisa. Nos GDP no a ni bolbe na e nivel di 2008, pero nos debe ta costa nos dobel di loke e tabata na 2009. Kico esaki ta significa? Cu di un economia cu ta menos cu loke e tabata, bo mester ‘squeeze’ e ciudadano y e empresario hopi mas, pa bo por cumpli cu bo obligacionnan financiero. Tur placa cu ta bay pa gobierno, ta placa cu e ciudadano o empresario mes no por uza. E caida di poder di compra local actual no ta bin cay for di cielo, e tin su motibo bon defini.

En corto, unda nos ta para awe? Un economia cu un sector principal di turismo, cu ta den un fase avansa di maduracion, cu a pesar di esey ta loke tin nos cu cabes riba awa, ainda. No tin bista riba ningun sector nobo cu por trece diversificacion. Tur cos ta depende riba e promesa di reactiva un industria contaminante na San Nicolas.

E tesis ta bisa tambe cu nos ta miho prepara pa un ‘shock externo’, manera algun incidente mayor global, afectando turismo severamente. Esey simplemente no ta berdad. Cu e debe cu nos tin caba, plus esunnan di e proyectonan PPP cu nos ta bay paga den e proximo añanan, ta bira hustamente mas dificil pa nos resisti un proximo shock. Pa pone concretamente: na 2009 a recuri simplemente na fia placa na grandi. Bay di menos di 50% di debe/GDP te na casi 90%, ta un hazaña di un solo biaha! Bo no por bay mas di casi 90% pa 120 – 130%… Y e volumen di bo economia, cu manera a bisa anteriormente ta menos cu e tabata na 2008 (tempo cu segun AVP economia tabata ‘na werki’), no ta duna espacio pa bo ‘asalta’ e cartera di e ciudadano un biaha mas.

Si ta berdad cu deficit di presupuesto (riba papel) ta birando menos, bao guia di CAft, esey ta e unico logro, cu no ta merito di e gabinete so. E perspectivanan mas general sin embargo no a mehora ainda. Claro, e ‘milagro’ na San Nicolas mester tuma luga ainda…