Cu e trayecto ‘Ban reforma pa garantisa AZV’, Organo Ehecutivo AZV (OE AZV) hunto cu sector di cuido ta den combersacion pa di un banda cumpli cu e recorte di 60 miyon den sector di cuido y di otro banda percura pa seguro AZV keda existi pa futuro generacion.

Esaki ta un trayecto unda AZV y sector di cuido lo topa diferente reto. Un di e retonan aki ta e embehecimento di nos poblacion.

Ki ora ta papia di embehecimento?

‘Envejecimiento’ di un poblacion ta relata na ora e proporcion den porcentahe di bo hendenan riba 60 aña ta aumenta grandemente den comparacion cu e resto di bo poblacion. Na Aruba, e crecemento aki ta bayendo hopi lihe. Na 1960 Aruba tabata consisti di 53199 persona. Awe a surpasa 110 mil hende, esta casi dobbel, (110.092) y di e grupo aki mas di 25 mil persona ta cay bao di e categoria di 60 plus.

Con esaki a sucede?

Historicamente bo ta wak cu na final di aña 50 nos hendenan tabata haya 5.3 yiu. Despues den un lapso di tempo masha cortico, nos poblacion a cambia unda nos hendenan ta haya 1.7 yiu. Por bisa cu e ‘structura of forma’ di nos poblacion a cambia. Otro factor cu tambe ta hunga un rol grandi ta mortalidad, unda awendia nos hendenan ta biba mas largo pa motibo di por ricibi mas tratamentonan medico por ehempel pa medio di operacion of remedi.

Kico por spera?

Mas largo un persona ta biba, mas cuido e ta rekeri y mas e gastonan pa Fondo AZV ta subi. Pa ilustra esaki, nos ta uza un ehempel di e promedio di gastonan di cuido medico di un asegurado den 2015.

Na inicio di bida, e asegurado baby su promedio di gastonan ta yega na 1,847 florin.

Na momento cu e yega 20 aña, su gastonan ta cuminsa aumenta e.o. door di fertilidad y embaraso y ta yega un promedio di 2,071 florin.

Na su edad di 40 aña e gastonan ta stabilisa un poco na un promedio di 2,487 florin.

Entre 50 pa 55 aña su gastonan ta aumenta rapidamente na 5,977 florin.

Pasando 55 aña, e ta sigui biba y haya cuido y pasando su 80 cumpleaños, e gastonan ta bira dobel y yega un promedio di 10.000 florin.

Por mira cu awe tin:

25.429 aseguradonan 60 plus;

pa 2025 e grupo aki lo crece y surpasa 31 mil;

y asina lo sigui bay te yega na mas di 37 mil asegurado di AZV riba 60 aña na aña 2040.

Den porcentahe esaki ta nifica un aumento di mas di 46 % den apenas 20 aña cu lo tin su peso riba e gastonan di AZV. Ta proyecta un Fondo AZV di 500 miyon florin na 2025 cual e gastonan di AZV lo subi y surpasa 845 miyon florin na 2035. Un reto grandi mirando cu Aruba tin un economia cu no ta creciendo na mesun ritmo cu e gastonan.

Otro ehempel cla di e impacto di embehecimento riba cuido ta e servicio di e dokternan di cas. Na 2019 tabata tin 200 mil consulta duna door di 47 dokter di cas cual a costa AZV 20.6 miyon florin. Si keda cu e mesun poblacion aki di 2019 (esta ningun hende ta drenta of sali di Aruba y solamente tene cuenta cu baby ta nace of hende ta fayece) e ora lo ta bay tin 229 mil consulta y lo tin mester di 56 dokter di cas pa atende e consultanan aki.

Reforma pa garantisa AZV

AZV ta para dilanti retonan pa reforma sin cu mester recorta den servicionan medico y na mes momento eleva eficiencia di servicio medico. Dentro di e trayecto aki, nos comunidad tambe tin un rol di duna su cooperacion y aki ta unda AZV ta boga pa un embehecimento activo. E momento ta awor pa vitalidad, salud y movecion haya un espacio importante den bida di nos comunidad y asina purba frena e impacto grandi debi na e.o e efectonan di embehecimento di nos poblacion.

Proyeccion

A base di e indicacionnan real aki por haci calculacion pa sa kico ta spera Aruba den e siguiente añanan. Un di e calculonan cu por proyecta ta con grandi e grupo di 60 plus lo bay bira. Y consecuentemente kico esaki lo nifica pa OE AZV.