zeilboot.png

Bo meta ta pa baha peso, luci un peso saludabel, bo a lucha cu esaki aña den aña afo, purba tur sorto di plan pa baha peso, uza programa di shake, bebe te cu ta priminti bo baha peso, keda sin come, gastando hopi placa, djis pa mira un resultado pa un tempo cortico. Pasobra ora bo no por want’e mas, bo a come tur locual cu bo tabata kier pa tanto tempo. Esaki pasobra bo no a atende cu e problema cu bo tin di comemento.

Como ser humano nos tin diferente motibo pakico nos ta come, e por ta influencia pa bo smaak, preferencia, influencia cultural, motibo emocional, preocupacion pa salud, presion den sociedad, conviniencia, costo di cuminda, variedad disponibel of tambe e cantidad disponibel entre otro.

Si nos wak atardi of mainta trempan por mira cu mas y mas hende ta haciendo ehercicio y hende ta purbando di come opcionnan mas saludabel. Sinembargo hopi persona na Aruba ta sufri di sobre peso of obeso cu tur e peliger cu esaki ta trece cu ne.

Desde añanan 1980 obesidad a mas cu duplica mundialmente. Mas cu 1.4 biyon adulto (riba 20 aña) tabatin sobre peso na 2008. For di e cantidad aki, mas hende muhe compara cu hende homber, esaki segun WHO na 2012. 65% di e populacion mundial ta biba den paisnan unda cu obesidad ta mata mas hende compara cu peso abou. Mas cu 40 miyon mucha bou di 5 aña tin sobre peso.

Haciendo uzo di BMI (body mass Index por haci calculacion si bo ta obeso of sobre peso. E calculacion ta:  peso den kilo gram / haltura den meter = BMI BMI mas halto of ekivalente na 25 ta overweight y BMI mas halto of igual na 30 ta obeso. Si wak investigacion haci pa CBS na Aruba 2006, e averahe di BMI pa hende homber y hende muhe ta indica sobre peso. Den tur categoria di edad desde 25 te cu 64 niun averahe di BMI a baha bou di 27. 

Definicion

Sobre peso y Obeso ambos ta significa un persona cu peso di mas. E termino sobre peso ta generalemente ta wordo uza pa indica peso di mas mientras cu Obeso ta referi na di mas vet. Pa bo ta sobre peso kiermen cu bo ta pisa mas cu ta wordo considera normal of saludabel pa bo edad of curpa cual no kiermen cu e tin exceso di vet acumula. Mientras cu un persona obeso si tin cantidad exceso di vet.

Den ambos caso e miho manera pa baha peso ta door di baha e cantidad di caloria cu ta come, haci ehercicio y come balansa. 

Motibo primordial cu ta come

Si bo puntra algun hende dicon nan ta come algo, mas sigur e ta bisa bo pasobra e ta gusta e sabor prome cu tur cos. Poco persona ta come algo pa solamente e hecho cu e ta un bon fuente di antioxidante por ehempel. For di chikito nos ta desaroya gusto y nos ta prefera cosnan zoet y cosnan vet, sinembargo e ta posibel pa desaroya gusto pa cuminda mas saludabel. Ampliando conocemento di e opcionnan mas saludabel y manera pa cushina esakinan ta yuda. Como un persona cu ta guia un persona cu su peso y comemento mas saludabel, mi ta kere cu locual cu bo ta gusta come no mester wordo elimina completamente for di locual cu bo ta come. Pero ta consciente di locual bo ta come y pa haci esaki modera.

Otro motibo cu persona ta come ta pa motibo cu nan a mira algo dushi, esaki no tin nada di haber cu si bo ta yen of bo tin hamber. E hecho cu bo ta wak algo di come ta mustra dushi mes por influencia bo pa come.

Ora ta papia di come saludabel e por significa mas gasto, pero e no mester ta asina necesariamente, awendia sigur aki na Aruba cumindanan fast food no ta barata y si mester conta cu bo ta sali bay come riba caya tur dia den bo lunch break, e ta exigi hopi mas di bo cu, cu si bo cushina pa algun dia na cas y prepara snacks pa come te ora cu bo yega bek cas.

Come consciente

E ta hopi importante pa ta consciente ora di come. Tuma tempo pa bo mes y pensa un rato dicon bo ta come ora cu bo come, tambe pakico bo ta come locual cu bo ta come. Concentra y saboria bo cuminda ta haci cu bo ta come menos cantidad. Tin investigacion haci cu ta mustra cu personanan cu tin sobre peso hopi biaha ta come den un situacion di trance y nan ta realisa esaki ora cu locual cu nan ta comiendo caba. 

Pa conclui, tuma decision di kico pa come realmente ta dificil como e ta wordo afecta pa diferente factor. Importante ta pa tuma un paso atras y compronde kico realmente ta malo pa bo come y asina purba baha e cantidad cada biaha of keda sin come esaki.