Den e temponan cayente aki nos ta haya asina informacion, y opinion, cu ta bira mas importante ainda pa keda distingui asunto principal di asunto secundario. Ta manera cualkier bon entrenador di futbol ta siña su hungadornan, cu ora nan ta marca un adversario cu tin e bala, pa no focus riba e pia cu ta haci tur sorto di movimento. “Keda wak e bala,” ta e lema. Den tur cos cu tin di haci actualmente cu nos situacion economico-financiero y con pa sali di e crisis actual, ta importante pa bolbe na e aspectonan principal: e bala.

Segun nos e desacuerdo actual entre gobierno di Aruba y di Hulandata un di e pianan, no a bala. Pasobra e no ta e punto strategico principal. Principal ta cu nos ta den e crisis mas importante di nos existencia. E actual discusion cu Hulanda ta toca apenas un di e aspectonan di e crisis aki. Ta trata di e placa cu mester pa tene gobernacion a flote, y tambe sector priva, parcialmente. E placa ey ta crucial pa mantene hopi hende na trabao, o en todo caso cu un entrada, pero riba su mes esey no ta toca esencia di e problema economico; mas bien e ta e manera pa cubri e sangramento, pero no ta par’e. Esencial ta cu nos economia a keda sin motor. Bo por compar’e cu un auto cu bo a parkeer den bo cura pasobra a saca e motor. E tin bateria ainda anto bo por sinta aden toca bo CD of stick, pero e no ta haci loke e mester haci: hiba bo un caminda.

Pa bolbe na e actual discordia, placa cu ta bin di Hulanda o di otro fuente, ta solamente resolve, temporalmente, e problema di liquidez di gobierno y de paso ta duna miles di famia mas entrada, loke ta bon pa comercio y pa gobierno, pasobra e ta yuda mantene gobierno, AZV, SVb y fondonan di pension riba pia. No mester lubida cu e idea di e loonsubsidie no a bin di nos gobierno cu na cada ocasion ta gaba cu “nos mes por”… Ta Hulanda, cu ta haya culpa di tur cos malo, mester a pone nan riba e ruta aki, sino lo tabatin hopi menos hende na trabao ainda, sin pan den cas y na merced di caridad di otro. ‘So much for’ e comprension di procesonan basico economico den seno di gobierno. Pero cu tur esaki, no a contesta e pregunta ainda ta con pa gana e motor – turismo – back den e auto pa por pon’e riba caminda atrobe. Y pa continua e comparacion: no tin nada na e momento aki, ni den futuro cercano, cu por sirbi como motor di nos economia. Practicamente tur idea cu a bin dilanti ultimamente como posible candidato pa yuda nos diversifica economia, no ta aplicable inmediatamente y no ta ni remotamente capaz di genera e actividad economico grandi cu turismo ta representa.

Y ta aki por mira bon cla cu bringa cu nos partner grandi den Reino no ta ‘make sense’. Si acaso gobierno logra fia 400 miyon mes cerca otro fiador, y e placa ey ta hiba nos te fin di aña, e pregunta ta keda: y despues? Manera cos ta pinta awor, e obstaculo grandi cu ta stroba nos di pone e motor back den e auto, ta e crisis di coronavirus cu a yega na ta, proporcionalmente, un di e casonan mas grave mundial. Segun cu nos no actua, y ta keda pospone medida cu di berdad ta bay surti efecto den e bataya aki, e fecha di por habri nos pais na un manera sigur ta keda move tambe. Y ta aki ta bin otro agravante: di e empresanan cu a logra sobrevivi te awor, tambe danki na e subsidio di salario, mester bisa esey, hopi no ta bay sobrevivi varios luna mas di inactividad economico. Hasta empresanan mas grandi den sector hotelero por pasa pa shutdown completamente, pa haci e situacion hopi mas grave ainda.

Awor, pregunta: e fiadornan ey cu ta yuda awor, ta bolbe bay keda fia nos placa, mientras nos no tin un economia andando cu ta garantisa cu por paga back? Nota comprende cu gobierno ta usando e ultimo espacio financiero actualmente, pero despues no tin nada mas… Y ta ken lo mester yuda nos durante tur e añanan despues di lucha pa nos bin riba pia atrobe? E fiadornan ey ta interesa solamente con pa haya nan placa back, cu interes, punto. Ta parce cu tin hende ta lubida cu nos tabata para na rand di e abismo financiero caba, y e prestamonan cu mester bin ainda, di Hulanda o di otro fuente, ta hiba nos na 130% di GDP di debe.

Pa bolbe na nos comparacion inicial awor, e pleito cu Hulanda ta bira casi irelevante, si nos keda wak e bala, no e pia. Despues di termina e desacuerdo actual, cual ta e siguiente pretexto pa no firma? Nos ta haya e impresion cu e elementonan radical conservador den e partido grandi a gana e bataya interno, y esey lo implica cu no ta firma mas, punto. Si esey ta asina, no ta make sense pa sigui maniobra nos dilanti. Bisa nos ‘de una vez por todas’ unda nos ta para.