image.jpeg

Tin hopi comentario y preguntanan ta surgi riba e forma cu a pone mas cu 100 cachonan drumi recientemente. Dokter Wilmer Salazar di Departametno di Salud Publico a duna un entrevista na Bon Dia Aruba tocante esaki. Entre tur e informacion e ta bisa cu esaki tabata e solucion pa e cachonan hopi malo, pa evita cu ta plama nan malesa na otro bestia of hende, pues mester a salvaguardia salud publico.

Bon Dia Aruba a puntra Sr. Salazar ki analisis a wordo haci pa determina cu tur e cachonan aki mester a wordo mata.  Y a cuestiona tambe e manera cu nan tabata wordo injecta (imagennan riba video publica pa KPA cu un palo y un hangua). El a bisa: “Mi no a wak e manera cu a pone nan drumi, mi no sa cu ki tecnica nan a haci esaki y si tin di haber pa nan no expone haya mordi etc. Locual cu mi por bisabo ta e condicionnan di Salud Publico.” 
El a splica cu ora cu tin un cantidad substancial di animalnan cu potencialmente of cu nan tin malesa transmisibel pa humano tin un  manera pa atende cu e situacion. Mester corda cu e condicionnan cu e cachonan tabata aden tabata extremo y e peliger potencial cu nan lo por a transmiti e malesanan aki pa otro bestia of humano. 
Si wak e cachonan por deduci cu nan por tin hopi malesa entre nan Hepatitis, Toxoplasma cu ta hopi peligroso pa hende cu ta na estado y pa hendenan cu tin cierto problemanan di anti curpa, tuberculosis, parasito di tripa, salmonella y rabis entre otro, Sr. Salazar a splica. A pesar cu no tin rabis na Aruba no por laga un espacio habri pa esaki. E cachonan eynan tabata asina descuida cu no tabata sa si nan tin nan vacunanan, y nan no tabata sterilisa tampoco, cual ta mas situacionnan cu ta pone obliga pa pone nan drumi, Sr. Salazar a duna di conoce.
No tin caminda pa tene e cachonan
El enfatisa cu e ta algo cu ta sumamente di lamenta, pero pa loke ta salud publico tambe mester tene cuenta cun’e. No tin capasidad of un area pa cuida tur e cachonan aki y no por riesga cu un hende cu ta trata of biba cu nan, cu e lo por transmiti e malesanan pa otro. P’esey e exterminacion tabata teniendo na cuenta tur e situacion cu ta confronta cun’e.
No ta papiando di un cacho, sino di 100 cacho, sin luga pa tene nan. E trato di cacho riba caya ta un problema grave cu tin. E trato tambe cu hendenan ta duna cachonan cu no ta humano pa nan, y e condicionnan extremo cu nan tabata aden no ta un garantia cu e por scapa di un malesa of pa transmiti esaki.” 
Comunidad mester cuida bestia
Mi ta kere cu e ta un mensahe ora cu e situacion a sali pa tur hende cu kier tene cacho. E ta masha bunita ora cu bo kier tin un cacho, pero e ta un responsabilidad cu hende mester tin ora cu ta cuida animalnan. Un responsabilidad pa cuide, mantene y protehe, percura pa nan no haci daƱo na otro animal of hendenan, esey ta algo cu mester bin den comunidad, Sr. Salazar a splica. Teniendo na cuenta cu Aruba tin un cantidad substancial di cacho y hopi ta keda riba caya y bay den contacto cu diferente cacho, y asina ta transmiti malesanan na otro. Cachonan cu no tin vacuna ta un problema pa salud publico, no solamente medio ambiente. “Un caso di rabis akinan ta un problema grave di salud publico y tur nos infrastructura di salud y economia ta basha bou. Afortunadamente nos no tin, pero e por bin pasobra nos tin den nos region cerca di nos casonan di rabis den selva y den ciudad, pues mester proteha nos mes. E responsabilidad ta di hendenan cu tin cacho, pushi of parha pa nan mantenan e bestinan den un forma digno. Y e condicion di contrario di e cachonan haya, tabata asina malo cu no tabatin otro alternativo y e decision a wordo tuma cu hopi dolor.” Mester di control riba trato di cacho, un control preventivo den e parti di salud pa loke ta comunidad y pa biestar di e animalnan, el a agrega.
Analisis y decision tuma na e sitio
Analisis a wordo haci di e situacion di e cachonan na e sitio mes door di un comision cu a inspecta nan condicion. Personanan di salud publico, veterinario, higiena, polis y fiscaal pues un grupo multi diciplinario cu a constata e situacion e ora hunto a tuma e decision. 
Problema cu continuidad
A puntra Sr. Salazar si e ta kere cu si e grupo di cacho lo tabata un grupo mucho mas chikito, si eora si lo a opta pa trata nan medicamente. El a bisa cu e posibilidad aki ta un “por ta”, pasobra e pregunta ta keda, ken ta keda cu nan, e problema ta e continuidad. E ta un problema di tur hende, no di gobierno pasobra por trata e cachonan den un cantidad mas chikito, trata nan cura nan entre otro pero despues kico ta pasa, si e bay riba caya atrobe e situacion ta bira mesun cos. E responsabilidad ey ningun persona ta tuma. 
Finalmente el a bisa cu e decision tabata fuerte pero tin ora mester tuma decision fuerte. Sr. Salazar no ta na altura si e personanan cu a constata e situacion a averigua e posibilidad pa otro persona of instancia tuma nan over pa cuida nan. Loke si ta importante pa corda cu ta 100 cacho cu lo mester a sigui tratamentonan hopi largo y teniendo na cuenta cu ta riesga un contagio na otro.