Pero na unda?

E reaccion di CAft riba presupuesto 2018 y e acompañante memorandum financiero economico di gobierno a trece loke por a anticipa. Nan ta aprecia cu gobierno a delinea un plan pa yega, solamente mas laat na un presupuesto balansa, pero no ta kere cu e momento ey mester ta 2021, sino mas tempran. Nan ta di acuerdo cu ta aumenta entrada structuralmente, cu aumento di BBO y BAZV, pero ta menos impresiona cu loke ta programa pa corta den gasto. Sinceramente, nos tampoco.

Ta observa cu gobierno tin poni pa corta 7 miyon florin na gasto di personal, pero no ta nos prome ministro mes a bisa cu den e decision di no contrata tanto hende na e despacho nan a corta como 8 miyon florin? No cu nos no ta kere cu a baha man cu hende na e despachonan, ningun hende kier pa despues nan compara nan cu e anterior prome ministro cu aparentemente tabatin problema pa yega na su oficina, pero a uza e ‘besparing’ ey pa patch up otro caminda?

Ta bisa cu ta nos tur tin cu hala faha mara, pero pakico no ta duna claridad si ta paga indexering e aña aki? Si ta di berdad tin crisis, ta logico cu tur e gastonan extra ey ta simplemente sigui core? E 7 miyon aki no ta ni 2% di e total na gasto di salario, sin conta e gastonan di prima, etc. acerca. Si ta papia di curashi, pakico ta existi curashi solamente pa bisa pueblo cu nan mester hala faha mara, pero den gobernacion mes, unda e problema ta, ta sigui caricia e baca sagrado? Nos sa cu nos prome ministro a referi na e ambtenaar cu ta cumpli, y otro cu no ta cumpli, cu mester bay, esey ta corecto y bon, pero aki nos no ta papiando e merito o falta di esey a base individual. Aki nos ta papia e problema structural unda nos como ciudadano mester yuda mantene un payroll in sostenibel, cu mester bay baha pasobra nos no por sigui paga e cos aki. Y ta esey nos no ta tende. Pakico tur gobierno tin mas miedo di 5000 ambtenaar, anto nan no tin miedo di 50.000 votado den sector priva? Esey lo ta bon pa haya e splicacion ey.

Tin mas aspecto interesante den e carta. Gobierno a laga CAft sa cu, mescos cu a informa nos, cu e aumento te 6% total, ta temporal. Nos tin gana di kere esey. Sinembargo, den e carta nos por lesa cu e intencion ta cu banda di e placa extra cu ta bay pa AZV directamente a traves di e aumento di BAZV, ta bay independisa AZV pa e no cay parcialmente pa caha di  gobierno mas, e asina yama Landsbijdrage. En corto, esey ta e stipulacion den ley unda na fin di aña gobierno for di su medionan, mester compensa eventual deficit cu AZV por tin. Esey riba su mes no tin nada straño cu esaki; finalmente ta nos mes ta paga tur cos. Nos gastonan medico semper lo keda un dolor di cabes grandi, y nos mester pone e placa riba mesa. Pero con nos ta paga esey? Tin dos manera actualmente. Un ta e primanan cu dunado di trabao y empleado ta paga, y e otro ta e BAZV, cu awor tambe ta aumenta cu 1%. Anto temporal? No ta miho bisa nos di biaha cu e no ta temporal pasobra e ta bay keda pasobra e gastonan di AZV no ta bay stop di crece, y nos ta consciente di esey. Ademas, di tur manera nos mester sigui pone mas placa acerca, y si mester scoge entre aumenta prima di AZV o hisa BAZV, ta miho opta pa e ultimo, y no bay daña e ‘cost of doing business’ mas cu e ta caba. Pues, nada temporal.

Esey automaticamente ta trece nos riba otro aspecto cu talbes no a haya tanto atencion, y esey ta e reforma di e sistema di impuesto. Mirando cu e BBO/BAZV ta bira permanente, un porcentahe di 6% ta bay causa problema di cascading: e efecto di varios pago di 6% den diferente schakel di economia. Esaki por bay hiba nos den direccion di un impuesto riba balor agrega (VAT, BTW) cu ta elimina e problema inflacionario di e sistema di BBO. Si gobierno ta opta pa haci esaki, anto nan merece apoyo pa esey, pasobra nos lo no ta haciendo nada mas cu loke hopi pais a haci caba, y esey ta elimina e riesgo di inflacion genera via bo sistema di impuesto.

Den tur esey, a keda un punto di suspenso ainda, y esey ta si en berdad ta yega na un acuerdo cu Hulanda pa nos tin un consenso unda nos ta bay. Contrario na loke e contrincante politico ta vocifera den e dianan aki, nos ministro di Financia no ta bendiendo nos autonomia, sino cu e ta eherciendo esaki: e ta delibera cu e nivel superior den Reino, preferiblemente den bon ambiente, pa drecha loke otro a daña, pa e mayor parti. Nos mester di aprobacion di Reino pa fia placa, y esun cu no ta comprende esey, no sa kico autonomia ta significa.