editorial 2_15_1.jpg

Den su conferencia di prensa ayera, CAFT a subraya un biaha mas: nan no tin un opinion tocante con gobierno ta gasta placa, esey ta su asunto. Basta nan cumpli cu loke a palabra pa deficit di un cierto aña. Esey ta nan unico preocupacion na e momento aki.

Nan ta mira cu e aña aki e entradanan di cierto tipo di impuesto ta keda atras. Pero nan ta mira tambe cu tin cierto entrada extra, pero incidental ta bin aden. Nan ta menciona tambe cual ta e impuestonan cu ta keda atras, cu ta netamente esunnan cu ta relaciona cu desaroyo di economia: impuesto di importacion y BBO, por ehemplo. Pero e acuerdo cu Valero y Citgo ta trece entrada incidental (Valero) y structural (Citgo) y si cos no sigui deteriora, gobierno ta cera aña riba un tono positivo. Tambe nan ta indica e entrada extra cu impuesto riba ganashi ta trece aden, sin bisa cu esey tambe ta algo parcialmente incidental pasobra ta cobrando varios aña pareu, temporalmente.

Straño ta cu di otro banda nan ta señala si cu e bahada di entrada di impuesto indirecto ta relaciona cu caida den turismo y den consumo local, pero no ta preocupa cu gobierno no ta haci nada pa mehora esey. Mientras por pensa cu net esey ta preocupante pasobra ta trata aspecto structural, unda no tin ningun plan di gobierno pa yuda comercio local mehora competencia, asuntonan treci dilanti regularmente pa e gremionan empresarial. Tampoco CAFT ta señala cu medidanan manera aumento di salario minimo, den un situacion economico dificil, por causa cu empresanan ta mas bao di presion ainda. Y por busca nan refugio den corta gasto di personal, causando desempleo y menos placa disponibel pa consumo, loke ta bay afecta despues tambe e entradanan di gobierno di diferente tipo di impuesto.

Di e manera aki nos lo haya un situacion empeora na luga di move den direccion positivo. Aparentemente CAFT ta sperando trankilamente kico ta bay sucede cu e refineria y ki beneficio esey ta trece.

Di cierto manera no por critica nan pa e actitud aki di ‘we will see when we get there’. Nan tarea manera nan ta mir’e ta di señala kico a pasa, riba tereno financiero, y indica kico mester sucede pa sali for di e situacion. Pero ta keda poco pregunta grandi riba e acercamento aki. Si bo no ta preocupa cu loke bo tin bo dilanti te ora bo yega ey, pakico bo mester anto un planificacion di varios aña? Pa kico bo ta maha na nan cabes pa nan baha gasto di personal cu 5% tur aña? Y sigur si bo mes ta constata awor cu gobierno no ta cumpli cu e palabracion aki y ta keda aumenta gasto di personal manera nan ta haya ta bon.

E gastonan den e presupuesto complementario ta pa gran parti pa paga mas gasto di personal. Pero diripiente CAFT no tin un opinion riba con gobierno ta trahando riba formalisacion di departamento pa e trupanan personal di Prome Ministro, bahando e cantidad di ayudante personal pero e gastonan personal ta keda mes halto. Tambe asina a manda e proyecto Bo Bario pa Serlimar, pero e gastonan ta keda mescos ya cu Serlimar mester haya subsidio di gobierno.

Y ta aki na nos opinion CAFT ta demasiado ‘relaxed’ y cla pa pordona gobierno cualkier cos. Si bo no ta dispuesto di para firme anto no bin maha despues, pasobra tur experto financiero ta bisa cu e problema structural grandi ta cu gobierno tin demasiado empleado y no por sigui asina. Presidente di CAFT mes ta bisa den e rueda di prensa cu gobierno tin demasiado hende compara cu e otro islanan di Reino den Caribe, pero no ta dispuesto pa critica gobierno pa e decisionnan cu ta hiba nos na e desperdicion util aki. Cu ademas ta impedi gobierno inverti den un cantidad di otro asunto urgente, manera enseñanza y asunto social.

Banda di tur esaki CAFT no ta duna señal di ta tanto preocupa cu e riesgonan cu e acuerdo encuanto e refineria ta encera. No ta tene cuenta cu ni e aña aki, ni den prome mita di otro aña muy probablemente e financiamento pa e proyecto di rehabilitacion no t’ey ainda, no lo tin empleo pa hende, mucho menos pa local, y e placa extra cu gobierno ta conta cu ne por yega cu un retraso grandi, cambiando e perspectivanan pa henter e aña. Aki tambe e aspecto di e resto di e economia ta bin riba scenario: refineria of no, gran mayoria di nos economia ta y lo keda orienta riba turismo. E preocupacion ta cu cada biaha cu mustra riba nos economia cu a bay atras, ta bisa ‘pero no worry, djis aki e refineria ta habri anto tur cos ta color de rosa’.

Nos kier gaña lubida cu e refineria ta depende di e empresa mas bao presion na mundo, cu no por ni paga su interes riba su debenan. Si CAFT no ta mira e banda aki, anto nos mes lo mester haci’e.