CARMABI a informa Gobierno cu mester bin maneho rapido y robusto pa proteha e comunidadnan di kreeft y calco na Aruba. Pasobra nan ta coriendo peliger grandi y por desaparece di nos lama. Pero no ta prome biaha cu Gobierno ta haya advertencia asina.

Bon Dia Aruba a publica aña pasa un investigacion cu e cientifico Arubiano Adeljean Ho a haci riba e populacion di calco. Dr. Adeljean ‘Del’ Ho, ta Assistent Profesor na Bethune-Cookman University.

Dr. Ho a splica cu mester compronde bon e ciclo di bida di un calco of cualkier animal marino pa realmente compronde ki ora por sak’e for di lama pa consumo. Ademas mester sa con nan poblacion ta desaroya pa determina si por hiba un maneho di pesca sostenibel.

Dr. Ho, di Paradera, Aruba, ta un biologo marino cu na 2008 haya un peticion di Direccion di Agricultura, Cria y Pesca, Santa Rosa pa investiga e poblacion di calco na Aruba. Motibo ta cu e tempo ey piscadonan tabata bisa cu tin suficiente calco na Aruba y cu prohibicion di su pesca no ta na su luga mas.

E discusion e tempo ey tabata similar cu awor, esta cu kier a saca e calco for di e lista di especie protegi. Na 2021, kier saca un seis especie di pisca y kreeft for di e lista di animal protegi segun e Ley di Proteccion di Naturalesa. Segun ex Minister Chris Romero, lo tabatin un investigacion tumando luga. A pesar di diferente pregunta, nunca Romero a presenta e investigacion y ningun hende por a confirma cu esaki a tuma luga.

Queen Conch

Segun e investigacion di Dr. Del Ho, cu el a titula ‘Population asssessment of queen conch, Strombus gigas in western Aruba’ (analisis di poblacion di calco den parti west di Aruba), na 2011, Aruba no tabata cla pa lanta e prohibicion di pesca riba calco. Al contrario.

Dr. Ho a dirigi e investigacion bao auspicio di Santa Rosa, cu supervision di Francisco Franken cu tabata e tempo ey, hefe di e division di Pesca di Santa Rosa.

Calco semper tabata hopi popular den Caribe. E tabatin un balor economico grandi pa hopi di e paisnan den region. Caquetionan, banda di pisca, tabata depende riba e calco pa nan proteina y tabata uza e casca, e carco, como metodo di pago y hasta pa adorno.

Na 2011, Dr. Ho a bisa cu mirando e balor di e calco pa historia y tradicion di Aruba, y sigur e cultura culinario, e ta esencial pa conserva e especie y maneha su poblacion como un tesoro nacional. Dor di haci esaki lo percura cu e poblacion ta suficiente stabiel pa por hiba un pesca sostenibel, y asina ta por preserva e herencia cultural di Aruba.

Marcultura

Ya na fin di decada 60, comienso 70 a nota un caida drastico den e poblacion di calco na Aruba. Biologo marino e tempo ey, drs. Genser a inicia e ‘Proyecto Calco’ na 1977 bao auspicio di Marcultura. Genser a colega webonan fertilisa y a crianan den cautiverio, te ora cu nan casca a yega na 5 a 7 cm di haltura. Malcultura a plama e calconan hubenil den awanan rond di Aruba. Pero asina mes na 1987, a dicidi pa pone e animal riba lista di proteccion, pasobra a di e esfuerso di Malcultura, e calco rond di Aruba tabata core peliger di extincion.

Sinembargo, na 2007, 20 aña despues cu a re-popula lama rond di Aruba cu calco, ya caba piscadonan tabata urgi pa lanta e prohibicion. Pa motibo di esaki, cu seccion di Pesca a cuminza cu e discusionnan pa considera pa lanta e prohibicion. Segun e piscadonan na 2007, tabatin un abundancia di calco den awanan di Aruba. Y asina a dicidi pa laga haci un analisis di e poblacion y asina a acerca Dr. Ho cu e tempo ey tabata na Florida Institute of Technology pa su estudio doctoral.

Nunca a stop di saca calco di lama na Aruba

Mester bisa si cu e investigado a ripara cu aunke cu tabatin un prohibicion, toch tabatin suficiente indicacion cu nunca a stop e pesca ilegal di calco. E presencia di e cascanan banda di lama tabata suficiente indicacion. Pero no tabatin dato concreto y e sondeo lo tabata mas bien un tipo di censo. Pues lo a conta e poblacion. Y ta p’esey mes, Del Ho a informa Santa Rosa mesora cu un estudio di varios aña ta na su luga ya cu su analisis lo ta pa establece un base pa sa cuanto tin. E conseho tabata pa no laga e investigacion na un so y cu mester di uno adecuado pa duna un miho bista riba e desaroyo di e poblacion.

Hopi pais den Caribe a pone un paro riba e pesca di calco, pa motibo di sobrepesca. Pero ideal lo ta pa sigura cu Aruba no ta perde e tradicion culinario aki y cu mester busca forma pa promove pesca sostenibel di calco. Su estudio tabata dirigi pa mira ki tempo por habri e posibilidad aki. Sinembargo, na momento di a analisa e realidad, e conclusion tabata cu e situacion di e poblacion di calco ta serio.

Resultado

E resultado di e sondeo a demostra cu na 2011 tabatin mas o menos 85 mil calco den e area investiga. E poblacion tabata dividi den 80 porciento calco hubenil y 20 porciento adulto. E composicion di calco hubenil y adulto, e cantidad di calco cu ta calcula di tabata presente den e awanan, y nan distribucion a indica na 2011, e poblacion no por sostene un cosecha sostenibel.

Pa e motibo ey, basa riba e datonan aki, dr. Del Ho a recomenda pa calco keda un especie protegi y cu pesca riba calco keda prohibi. Ho a enfatisa cu mester haci sondeonan regular pa compara datonan colecta di e investigacion cu el a dirigi pa evalua, si ta posibel, ki tempo por legalisa e pesca riba e calco atrobe.

Reproduccion y prohibicion

Dr. Del Ho a bisa Bon Dia Aruba na 2021 cu mayoria animal marino mester ta adulto pa nan por reproduci maximalmente. “Nan mester ta echt maduro pa produci maximo cantidad di webo. Aunke cu tanto calco, kreeft y pisca por cuminsa reproduci mas ora nan ta jong, mester realmente un individual maduro cu lo consistentemente produci hopi webo.”

Por ehempel, un pisca di 10 kilo lo produci mas webo su so compara cu dos pisca di 5 kilo cada un. Aunke tin 10 kilo total den tur dos ehempel, esun cu ta ‘concentra’ den un pisca, ta laga e un pisca ey pone hopi was webo, Dr. Ho a splica.

“Cerca calco, e no ta mescos cu pisca. Nan biologia ta diferente, pero mas maduro nan ta, particularmente e Pacheconan mas balor nan tin pa reproduccion. P’esey na Merca y otro pais, tin asina yama ‘catch windows.’ Di e forma aki ta determina e cua ta e midi cu nan mester tin pa permiti hende saca nan di lama, y pa no mata esunnan demasiado chikito, y laga e adultonan cu hopi webo na paz.”

Pero pa yega na e bentana di pesca ey, mester tin mas investigacion, pasobra no sa si e temporada di Aruba ta similar cu esunnan na Merca por ehempel, ya cu Aruba ta geograficamente hopi mas zuid den lama Caribe.

E complicacion ta cu por tin hopi estudio riba calco, pero no na Aruba. Por ehempel ta basa riba e problema aki di ‘overfishing’ cu Florida a prohibi piscamento di calco. Contrario, Bahamas si ta permiti pa pisca calco. Pero cientificonan ta pronostica cu e poblacion di calco na Bahamas lo conduci na collapse di e especie na e pais ey.

Y dr. Ho tin miedo cu si na Aruba no ta tuma accion pa percura cu ta implementa e ley di proteccion pa calco, Aruba lo por bay e direccion di Bahamas. Realidad ta cu tin hopi piscamento ilegal ta tumando luga na Aruba y tin varios piscado cu ta ofrece calco fresco na restaurantnan y comunidad. Ningun restaurant mag bende calco fresco, y locual tin riba menu lo mester ta calco importa. Sinembargo no tin control si berdad ta calco importa of ta calco cu ta cumpra localmente, a di e prohibicion. “Nos ta pensa cu pasobra tin e ley, cu e animalnan aki ta protegi. Pero esnan cu ta sigui e ley ta warda pa e especie aki por bira abundante y fuerte, mientras cu otro ta sigui saca nan di forma ilegal y nan ta gana nan placa inhustamente. Nan si no ta warda y ta tuma bentaha riba resto di e isla,” dr. Ho a bisa Bon Dia Aruba.

Potret di Aruba Reef Care Foundation.