Ayera 8 di maart nos a celebra e Dia Internacional di Hende Muhe, un dia dedica na celebra e logronan den diferente aspecto di bida di tur hende muhe rond mundo. Aunke awendia mundo a vavansa y diferencianan entre hende muhe y hende homber a ser reduci durante añanan, ainda tin diferencianan y desigualdad cu muhenan ta bringa contra dje, entre otro den e ambito laboral.

Un di e desigualdadnan entre homber y muhe cu ainda e muhenan ta bringa pa elimina ta e desigualdad di pago. Segun ONU Women, ariba nivel mundial hende muhe ta gana solamente 77 cent pa cada dollar cu un homber ta gana y e desigualdad ta ainda mas grandi ora cu ta trata di hende muhe cu yiu. Esaki ta un causa fundamental pa loke ta trata ingreso.

Datosnan ta demostra cu di e poblacion mundial cu ta den edad pa traha y cu ta forma parti di e comunidad activo 49.6% ta hende muhe, compara cu e 76.1% di hende homber. Aunke miyones di hende muhe den e ultimo decada a logra haya trabounana paga, danki na globalizacion, e cifranan aki tin un diferencia grandi cu te cu actualidad organisacionnan dedica na derechonan di hende muhe ta bringa pa reduci of elimina.

Hende muhe ta reprsenta e mita di e forsa di mundo, y pa nan por haci uso di e frosa aki nan mester tin acceso na trabou decente, cu ta wordo paga y di bon calidad. Tambe tin mester di politica- y regulacionnan cu ta yuda combat e desiguadlad di genero.

Pa loke ta e tema di maternidad y paternidad (zwangerschapverlof) rond mundo, solamente 63 pais ta cumpli cu e normanan estabelci pa e Organisacion Mundial di Trabou, cu ta indica cu e mamanan mester disfruta di por lo menos 14 siman di maternidad (zwangerschapverlof) cu ta retribui.

A pesar cu diferente pais a adopta algun tipo di licencia of politica pa esaki, apenas 28% di e forsa laboral femenino rond mundo ta disfruta di algun tipo di licencia di maternidad cu ta wordo paga.

E tema di desempleo tambe ta un reto. Mundialmente hende muhe tin mas probabilidad di ta desemplea cu un hende homber. E cifra di desempleo mundial ta 5.8%, y di e cifra aki 5.5% ta hende homber y 6.2% ta hende muhe.

En conexion cu e celebracion di Dia Internacional di Hende Muhe, den un publicacion riba pagina di Gabinete Wever-Croes, Minister di Labor, Energia y Integridad, Glenbert Croes, a plubica e datosnan mas recien di hende muhe riba mercado laboral di Aruba cu Departamento di Labor y Investigacion (DAO) a presenta.

Segun e datosnan aki, e cifra di desempleo di hende muhe na aña 2022 a baha na 6.6%, compara cu 9.7% cu a wordo regsitra den aña 2021.

“Awe DAO kier pone atencion riba e contribucion esencial di hende muher pa cu economia di Aruba. Nos como pais tin un compromiso cu e accion nan necesario pa logra e Sustainable Development Goals (SDG’s) di cual un di e metanan ta igualdad pa e ser femenino,” e publicacion a remarca.

SDG’s ta consisti di 17 meta en total cu tin como meta trece desaroyo sostneibel na paisnan rond mundo. Riba Dia Internacional di Hende Muher, DAO a ratifiva e importancia di SDG #5 (Gender Equality) y SDG #8 (Decent Work and Economic Growth).

E publicacion ta indica cu e aña aki e Organisacion Internacional di Trabou (OIT) y Nacionnan Uni (UN) tin como tema pa e Dia Internacional di Hende Muher ‘DigitALL’. E tema aki ta representa e importancia di technologia pa cu e igualdad di genero.

“Innovacion, cambionan tecnologico y educacion den e era digital aki ta di suma importancia y enfasis a ser poni particularmente riba e hende muhe di paisnan den desaroyo. E meta ta pa encurasha e ser femenino pa participa mas den ‘science, technology, engineering, and math’ (STEM) pa asina nan tambe forma parti di trabaonan cu tin di haber cu innovacion,” el a señala.

El a sigui splica cu desigualdad di genero ta ser produci na diferente manera y den diferente seno. Pa hende muhe, banda di e trabou cu e ta haci na su lugar di empleo, e ta e actor principal tambe den e trabounan na cas. Pa e muhenan cu tin un trabou ‘full-time’, e fenomeno aki ta wordo referi na dje como e segundo shift y esaki pa motibo cu despues di a termina un dia laboral, e ta bay cas y cuminsa su trabou na cas tambe.

El a agrega cu pa hopi decada e balornan social y normanan imponi pa genero a trece un desbalanse den e hogar, unda e hende muhe ta inverti mas tempo den cuido di e famia y hogar compara cu hende homber. Segun datosnan di UN, den paisnan desaroya hende muhe diariamente ta inverti aproximadamente un ora y mey mas na trabounan di hogar compara cu hende homber.

E datosnan di DAO ta indica cu e cifra di desempleo di hende muhe a baha for di 9.7% den 2021, pa 6.6% den 2022; e poblacion femenino trahado a conoce un aumento den aña 2022 compara cu 2021; di tur contract laboral di tempo indefini riba mercado laboral 53% di esaki ta representa pa un trahado femenino; e trahado femenino ta representa 53% di tur esnan cu ta traha 6 dia pa siman; 1 den cada 3 muhe ta emplea den e sector hotelero y horeca, cu ta e sector mas grandi di empleo; e salario averahe di un trahado femenino den sector priva ta di 3.257,77 florin; e grado di participacion di hende muhe a baha di 57.9% den 2021 pa 56.7% den 2022 compara cu e grado di participacion di hende homber cu tabata 63.5% den 2022.