Diahuebs ultimo 11 di april a tuma luga na Noord e prome Charla di Conscientisacion y Prevencion di Abuso di Mucha na MFA Noord caminda expertonan den diferente area a trece dilanti informacion importante tocante e topico aki cu ta tuma luga na Aruba lamentablemente lagando dañonan irreversibel den e victimanan.

Drs. Melva Croes-Yanez ken ta neuro-psicologo a papia tocante su experticio den e area aki, e consecuencianan di abuso y algun señalnan cu abuso ta trece cune.

Drs. Mitsy Willems (psicologo) igualmente a comparti tips na publico presente manera mayornan y docentenan, tocante prevencion di abuso di mucha tanto den cas como na scolnan of den actividadnan cu mucha ta haci den nan tempo liber.

Ademas el a trece dilanti cu muchanan cu a bira victima di abuso sexual ta manifesta esaki di diferente manera, como por ehemplo problema cu drumimento, nan comportacion ta cambia, nan ta bira shy, nan ta bay atras na scol, ta sinti angustia, ansiedad, depresion, nan ta nenga di keda su so cu un hende den particular y den algun caso nan tin conocemento inapropia di loke ta trata sexualidad e cual nan ta expresa mediante nan comportacion y lenguahe sexual.

Un otro speaker tabata Sra. Magali Maduro ken ta fungi como director di Bureau Sostenemi, un bureau di gobierno unda personanan por puntra pa advies of por meld casonan di abuso di menor di edad e cual ta defini como un persona di 0 pa 18 aña.

El a splica cu Bureau Sostenemi tin dos parti, un front office ken ta e persona encarga di tende historianan di esnan cu ta bay cerca e bureau y ta indica na nan si nan caso ta trata di un advies of si e caso lo bira un melding unda lo haci un intake y nan ta score con pisa e caso ta.

Maduro a señala cu for di dia cu Codigo di Proteccion a drenta na vigor nan ta monitor hopi mas, na centronan di cuido y hasta na scolnan si tin algo straño ta tumando luga, por ehemplo si un mucha ta presenta cu un golpi den su brasa, loke nan ta haya na Bureau Sostenemi “ta casonan echt compleho, mi tin 30 aña den e veld y den e 30 aña aki mi no a mira casonan cu mi ta mirando na Aruba aworaki, abuso sexual tabata t’ey y semper e t’ey, nos tin hopi abuso fisico di muchanan, di kemadura, etc., ta casonan hopi pisa.”

E otro parti di ekipo ta cuatro hende cu ta investiga e casonan unda nan tin un periodo di 12 siman pa e investigacion.

Maduro a señala cu Bureau Sostenemi tabatin un lista di spera aña pasa cu 40 caso y awor el a bira 8 “nos ta purba traha basta duro pa nos por haal in pasobra cada caso ta keda drumi, ta un caso di mas.”

Pa nan e parti di Grooming ta hopi importante, esaki ta trata di un forma di acoso cu tin un fin sexual cu ta tuma luga a traves di internet, con e persona cu ta bay abusa di un menor ta prepar’e “e persona ta cuminsa papia cu e mucha hopi lief, mayoria di biaha nan ta den bo circulo di contacto, e ta un persona hopi pega na abo, cu ta gana bo confiansa y despues nan ta haci mal uso di dje,” el a bisa.

Como mayornan of docentenan pa por evita esaki, mester papia hopi cu nan yiu, scucha kico nan ta bisa “pasobra e ora nos a kere cu nos a tende algo pero nos no a scucha loke nan ta bisa, na e momento ey cu e mucha ta open cu bo ta importante, nos tur ta druk, pero mester tuma un pauze pa scucha bo yiu y como mayor of educador calma bo mes pa bo tin e combersacion ey.” Maduro a expresa.

E abuso sexual infantil, ademas di por haya un diagnostico medico, mester wordo comproba di manera hudicial, esaki ta implica cu abuso sexual infantil no solamente ta un realidad medico for di punto di bista di e hechonan sino tambe den prueba na un huicio, pa prueba un abuso sexual ta existi indicadornan di comportacion, inspeccion medico y e testimonio di e victima.

“P’esey ta importante pa sa papia, si bo no por papia como mayor con bo por papia cu bo yiu? Nos cultura, ta un cultura di hopi keda keto, pa berguensa,” Maduro a señala.

Pa loke ta trata cifranan di abuso oficial, den aña 2020 Bureau Sostenemi a haya 395 caso, 435 na aña 2021 y 435 na 2023, loke ta un promedio di 400 caso pa aña segun el a sigura, no ta tur caso ta un meld manera Maduro a sigura, tin hopi cu ta bira advies y e mayoria di nan ta bay na scolnan ora nan ta reconoce señalnan, ademas di e casonan cu no ta wordo reporta pa miedo of berguensa.

E anochi informativo aki tambe ta bay tuma luga diahuebs 18 di april na MFA Paradera; diahuebs 25 di april na MFA Savaneta y diamars 30 di april na MFA Santa Cruz, cuminsando di 7 or di anochi y pa 9 or di anochi.