Durante un conferencia di prensa na Camara di Comercio, Comerciante Uni di Aruba a expresa nan mal contento tocante e maneho di kita impuesto riba e factura y a pidi pa tin siguransa di cambio den reforma fiscal.

John Chemaly, Director di Mango di Aruba den Caya Grandi, a bisa cu e atencion di comerciante den sector di retail, franchise y diferente marca renombra, ta pa locual ta e cambio di BBO, BAZV, BAVP cu mester inclui den e prijs di mercancia.

Chemaly ta bisa cu den bista di comerciante, e cambio ta trece dificultad y complicacion pa implementa, pasobra no ta considera cu diferente tipo di negoshi y areglo cu tin den existencia. Ta complica pa negoshi cu ta basa riba areglo di franchise, unda e areglo ta legal y defini, cu hurisdiccion no ta na Aruba, pero na e pais di origen, den su caso Spaña.

Segun e ta splica, tin franchise di fast food cu ta di Merca of Europa, anto e cambio ta dificil. Cambio di BBO, BAZV y BAVP lo trece cambio den contract, segun su ‘experiencia, den traha cu compania grandi nada ta facil, specialmente cu contract legal’.

Nan ta haci nan esfuerso pa trece e cambionan segun dicta pa ley, pero ta dificulta mas ainda si gobierno trece cualkier cambio adicional. “Awo si papia di marca, tin cierto cosnan no por cambia of prohibi. E prijs di e producto ta determina den e contract legal.”

Chemaly ta expresa cu pa cambia prijs ta imposibel pa e negociante, ‘no por carga cu e costo aki’. E ta bisa cu kisas gobierno no ta compronde con negociacion ta, pero e ta dispuesto pa sinta y splica con tur cos ta hinca den otro, pa asina trece clarificacion den aspecto aki.

“Ta sumamente dificil pa esunnan cu tin negoshi di retail pa sobrevivi na Aruba. Mi kier pa hende compronde esey. Nos ta pidi pa gobierno reconsidera pa laga e BBO, BAVP, BAZV riba e recibo y mantene e belasting transparente, pa tur ciudadano wak kico nan ta pagando.

Director di Frasa, Francis Saladin, cu ta den e parti di comestibel wholesale, a informa cu producto a bira caro. El a bisa cu tin cu tene na cuenta cu Aruba ta un isla chikito cu ta importa 100% di cuminda, pa e motibo aki, cuminda ta caro.

Producto importante mester trece riba barco, container y avion. “E ta caro minando cu nos no ta exporta, pues un container ta bay bek bashi, anto esey ta haci’e mas caro cu un pais cu si ta importa y exporta producto den dje.”

El a menciona otro punto cu ta sali caro ta cu na nivel internacional, Aruba ta chikito. Pa haya un prijs faborabel ta dificil compara cu un pais grandi cu ta cumpra miles di container di producto. “Mester ta contento cu nan ta abastece nos, pasobra nos ta chikito den mundo.”

Saladin ta agrega cu ora gobierno a introduci BBO 3% na aña 2007, tabata un extra gasto cu mester a cobra e consumidor. Gobierno a haci un sistema acumulativo di impuesto ‘un desaster total’.

E ta splica e parti acumulativo a trece un impacto for di e tempo ey cu consumidor tabata keha cu producto a bira caro. E proyecto di servicio di impuesto ta splica cu e consumidor ta paga indirectamente, ‘claro cu impacto di e prijs di producto consumidor ta paga p’e’. E ta remarca cu no automaticamente mester tin BBO den e prijs, e comerciante por dicidi di tuma BBO pa su cuenta.

“No ta skirbi mester, pero por tum’e. Esey ta bay contra di Ministerio di Finanzas, cu ta papia di BBO, BAVP y BAZV ta un impuesto pa comerciante. E no ta, e por ta si e comerciante kier absorb’e. Tin algun cu por y otro cu no por”, Saladin a informa.

Saladin ta bisa cu e maneho acumulativo ta cu gobierno ta cobra invoerrecht ora cu e producto drenta cu barco, na momento cu bende e producto y na momento cu supermercado bende. E ta considera cu gobierno mester elimina e parti acumulativo y reduci esaki, pa asina alivia e consumido cu prijs mas economico.

Pa e motibo ey hende ta keha cu prijs di producto ta caro. “Gobierno mes ta gana mas placa cu e propio comerciante. Si mi compara loke mi ta gana pa caha di galiña, Gobierno ta gana mas cu mi cu ta e groothandel. Claro cu e consumido ta keha cu producto a bira caro, pasobra ta abuso completo cu tin na momento 3 (18%) biaha cu gobierno ta cobra riba dje.”

Pa locual ta trata prijs di gasolin cu ta subi, e ta bisa cu gasolin ta un gasto operacional. Anto no ta un cu ta prijs stabiel. E ta keda subi y bah,a pero ta keda un gasto operativo. Sinembargo, e ta bisa cu por ta posibel cu tin comerciante ta abusa di e prijs. Pero den kostprijs, no ta inclui gasolin.