Pa personanan cu deficiencia intelectual por yega un tiki mas leu den nan bida y tambe por tin mas inclusion den comunidad, Centro Man na Obra dia pa dia ta enfoca riba e personanan aki pa nan por siña mas di mercado laboral y nan mes sinti cu nan tambe por participa.

For di aña 1985, Centro Man na Obra ta un departamento pa adulto di Fundacion pa Esnan cu Deficiencia Intelectual, miho conoci como Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA), cual tin e meta principal di duna na su clientenan e tempo pa nan por siña aspectonan di trabao y asina algun di nan kisas por logra un trabao den mercado laboral di manera permanente.

Elvira Tromp, ken ta fungi como cabesante di Centro di Man na Obra, tambe a expresa cu e sa cu no tur di nan cliente lo logra drenta den mercado laboral, pero esnan cu no por logra haya un trabao independiente, toch nan kier mustra na e cliente mes, su famia y comunidad cu aunke e tin un deficiencia intelectual e por logra siña un of otro trabao.

Centro di Man na Obra tin espacio pa 75 cliente di 16 aña bay ariba di diferente nacionalidad, incluyendo Arubianonan. Nan no tin un edad maximo pa motibo cu tanten cu e cliente por participa cu e meta di nan departamento, e cliente por sigui asisti. Na e momentonan aki, segun Tromp a informa, nan tin 73 cliente inscribi.Tabatin un periodo cu nan tabatin mas cu 75 cliente door cu tambe nan ta tuma part-time, pero esey ta depende di e cliente su edad y e meta cu e departamento aki tin cu e cliente, unda nan a yega te 83.

Tromp a informa cu nan tin diferente grupo di trabao, e cliente mes ta scoge den cual grupo e kier bay traha. “Si cu tempo nos ta mira cu e ta scoge un trabao cu no ta p’e, nos ta gui’e pa e bay den otro direccion. Ta mescos cu ora nos ta papia di otro hoben, ora e ta scoge un estudio cu no ta p’e, cu tempo e ta frustra; akinan ta mesun cos, nan ta scoge den cual grupo nan kier bay siña e trabao”, el a bisa.

Na e momentonan aki, nan ta un tiki limita di trahadonan, unda cu aworaki 10 trahado so tin y cu nan e departamento tin cu draai. “Kiermen nos no tin tur e posibilidadnan pa nan por haya un trabao of por siña un trabao”, Tromp a menciona.

Di e grupo cu ta siña di trabao nan ta specialisa den area di hardin, laba auto, carpinteria, traha bela, pinta algun obheto of pinta riba canvas, grupo cu ta bay traha afo y grupo cu ta paketa productonan pa un compania local na e departamento mes.

“E 10 trahado aki ta haci tur esey. Nos tin un schedule pa nan, caminda cu esaki ta e programa cu nos ta brinda y no ta tur grupo ta traha tur dia, pasobra bo tin 10 hende so cu bo tin cu purba di trece e variedad pa e cliente. Ta mesun cos cu un scol tin un rooster, nos tambe tin un rooster cu tal grupo tal dia ta traha”, Tromp a declara.

Riba e parti laboral, nan como departamento ta mira cu tin un mehoracion riba e parti unda cu for di añanan atras te cu awor, nan tin cuatro compania local cu a habri nan porta pa e clientenan aki por labora den e compania. Tambe nan ta manda trabao na e departamento mes y e clientenan ta hacie eynan. Loke tambe nan a mira cu ora un cliente por logra mas, tin e posibilidad cu e por bay na e compania como stagiaire.

Sinembargo, Tromp a señala cu companianan local por ta un tiki mas flexibel pa asina ofrece na e personanan cu deficiencia intelectual un oportunidad y di e forma ey nan por yega un tiki mas leu den nan bida.

Tocante nan calidad di bida, esey ta cuminsa na nan cas mes cu aceptacion di parti di e famia. Banda di aceptacion tambe ta e parti di mira posibilidad pa kita un tiki e sobreproteccion, unda cu tin famia cu ta mira cu e cliente tin e posibilidad, pero nan tin miedo di laga e mustra cu e tambe por; y claro, tambe algun beneficionan na fabor di e doñonan di trabao.

“Incentivo, cu si nan ta tuma un persona cu deficiencia intelectual na trabao, kisas nan por haya un rebaha di belasting of paga menos den importacion, por ehemplo, pa haci pa nan tambe mas atractivo. Berdad cu tin biaha ta pensa cu tumando e personanan aki por tin un deficiencia na trabao, pero esey no kiermen cu e productividad ta bay baha, bo tin cu adapta e trabao na e persona aki”, Tromp a enfatisa.

Un persona cu deficiencia ta haya mas facil si su trabao ta structura, si su trabao ta cada biaha mescos. E ta catch mas lihe y no lo tin problema pa custumbra, segun Tromp a informa.

Tromp, cu 32 aña di experiencia den e trabao aki, a declara cu den tur e añanan aki el a pone hopi cliente na pia di trabao cu te ainda ta trahando y otronan cu a bolbe bay cas of a bay na departamento. Esey ta pa motibo di e simpel cambio di structura di trabao cu nan tabatin.

Ta falta mas conscientisacion den comunidad, unda cu Tromp a expresa cu nan ta purba di duna esey tambe. Tin companianan mes cu ta pidi pa e clientenan bay como stagiaire, unda cu e departamento aki ta bay pa duna charla y asina guia e trahadonan con pa traha y kico nan mester tene na cuenta cu un persona cu deficiencia intelectual.

Den parti di Enseñansa, Tromp a splica cu e reto cu personanan cu deficiencia intelectual ta cu nan tin disponibel scol basico solamente. Tin algun scol special pero priva, y no ta tur mayor tin e posibilidad pa paga un scol special asina. Ta p’esey cu nan ta solicita Gobierno di Aruba pa bin cu voortgezet speciaal onderwijs, caminda cu ora alumno ta caba su scol Dun’un Man cu 16 aña, ainda nan por haya un enseñansa te cu 20 aña, pa asina e cliente por ta mas madura.

Tromp a finalisa bisando cu lo ta bon si empresanan cu tin mester di trahado por corda riba e personanan cu deficiencia intelectual .“Duna nan e oportunidad,” y si algun compania ta desea di haya un man cu trabao cu e clientenan aki por haci, como paketa of pone e prijs, e centro aki ta habri pa esey.