Y cuanto nos tin di perde?

Presidente Nicolas Maduro di e pais bisiña a menasa recientemente cu e ta bay tuma paso contra e paisnan cu ta envolvi den contrabanda riba su pais, loke ta afecta su economia. Den e menasa el a papia di Aruba, Curaçao, Bonaire y di Cucuta y Maicao, na frontera cu Colombia. E observacion di e presidente na television gubernamental a lanta bastante comentario, sin cu a profundisa mas den con leu e medidanan aki lo por yega.

Mas recientemente a sali den publicidad e declaracion di e hefe di Aduana Venezolano cu ta bisa cu nan ta reforsando nan control pa preveni mercancia cu ta yega Colombia procedente di e islanan Hulandes y ta yega Venezuela, afectando nan economia. Esaki ta berdad? Y si e ta berdad, nos mester haci algo? Si acaso, nos mester haci algo, pasobra bon relacion cu un pais bisiña semper ta valioso y ademas nos como pais no por ta tolerando acto ilicito for di nos teritorio.

Di tur manera, ta importante establece con grandi e fluho di producto ta cu ta bay Venezuela y loke ta yega na Aruba, cu tambe por ta di contrabanda. Un producto sigur ta resalta y esey ta gasolin y diesel, cu na frontera cu Colombia tambe ta e problema mayor, sigur na e momento aki cu Venezuela ta sufriendo bao di e perdida grandi di produccion den nan refinerianan, pa motibo di falta di mantenemento y falta di recurso pa paga piesa cu mester bin di exterior. Na varios parti di Venezuela automobilista ta forma fila di kilometronan caba pa purba haya algo di gasolin o diesel pa nan vehiculo.

Por ta cu e palabranan di Nicolas Maduro tin mas di haci cu su frustracion tocante e perdida enorme cu tin na frontera cu Colombia? Al fin y al cabo, nos ta papiando aki di un frontera comun di mas di 2200 km cu ta imposibel pa cualkier cuerpo duanero o ehercito controla. Y logicamente e cantidad di mercancia cu ta crusa frontera entre e dos paisnan aki ta hopi mas cu loke por ta procedente di e islanan ABC. Ademas e presidente no a ni menciona e frontera cu Brasil, cu ta conoci pa ta un teritorio di poco control gubernamental, di ambos banda.

Pero pakico anto e mencion explicito di e islanan? Nan ta na altura di e comercio ilicito cu tin, cu nan tampoco no por controla. E costa ta asina amplio cu aki tambe ta dificil imagina cu cualkier regimen, democratico o autocratico, por provee e cuerpo uniforma pa por tin un control efectivo. Y fuera di tur esey, tin algo mas.

Recientemente nos a publica tocante e problema serio cu Venezuela tin cu Hulanda na Bonaire, unda nan ta na punto di perde henter e capacidad di almacenaje di crudo aya. Di mes caba e capacidad a bira menos, pasobra mayoria tanki ta asina mal manteni, cu autoridadnan Hulandes di e isla no ta permiti uza nan pasobra nan ta forma un peligro ambiental. Y esey no ta tur.

En general, tur e islanan Hulandes, cu excepcion di Saba y St.Maarten, ta importante pa Venezuela y Pdvsa pa por warda crudo, pa despues prepara e tankeronan grandi cu ta utilisa pa manda crudo pa principalmente China. Pa loke ta Bonaire y St. Eustatius Venezuela y Pdvsa mester deal directamente cu Hulanda, cu por y lo prohibi, si cos yega asina leu, e uzo di e tankinan riba e teritorionan ey pa warda crudo di Pdvsa.

Un paso asina lo ta un desastre mas pa Venezuela, cu na e momento aki ta hayando golpi di tur banda, sigur den e sector petrolero, unda falta di placa ta haci tur cos dificil. No tin placa pa cumpra crudo liviano pa mescla, no tin placa pa cumpra nafta pa inyecta den e posnan di Orinoco, no tin placa pa cumpra kimico pa catalytic cracking pa por produci gasolin, no tin placa pa piesa pa refineria y upgrader, Pdvsa ni Citgo no por fia placa mas, produccion di crudo a cay asina hopi cu no tin crudo mas pa duna China cu Rusia y pa refina na e pais mes. Simplemente, nan cas ta cayendo den otro!

Y unda nos ta den tur esey? Bon mira, e golpi di comercio formal cu Venezuela nos a haya caba. E cifranan di exportacion legal, tambe via Freezone Aruba, ta papia pa nan mes. Loke lo haya golpi si cera frontera, y comunicacion aereo, ta loke a resta di turismo Venezolano. Si Nicolas Maduro ta para su compatriotanan pa nan no cumpra cos mas na Aruba, cu nan no por haya na Venezuela mes, esey lo haci e escasez den e pais pio. Loke ta e productonan cu ta yega Aruba na manera legal, nos por abastece via otro pais. Esaki lo exigi algun adaptacion, pero cu tempo por regla esey.

Y e parti di negoshi ilicito…?  Desde ki tempo e negoshi ey ta un preocupacion pa nos? Gobierno t’ey pa esunnan cu ta cumpli cu ley. Y, by the way, con bon e control tecnico riba e tankinan na San Nicolas ta? Ta Pdvsa (Citgo) ta goberna ey…