Den e luna aki lo tuma lugar e encuesta anual di forza laboral, cu lo duna cifra actualisa di nos mercado laboral. Nos no lo bay den detaye tocante e metodo cu a scoge, ni den e detayenan tecnico di e tema desempleo, en todo no mas cu ta necesario. Si nos ta remarca, no pa promer biaha, cu un pais cu ta respeta su mes no por haci un solo sondeo laboral pa aña, y keda satisfecho. Manera e pandemia di 2020 a siña nos, dentro di algun siman e situacion por cambia drasticamente y si e pais no tin instrumento periodico confiable na su disposicion, anto ta cay back na trata di reconstrui un cierto realidad, sin base real. Trasfondo di esaki ta cu pa hopi aña caba departamento di Labor no ta dispone di un base di dato continuo di henter economia, manera a diseña y construi na inicio di añanan 90, pero despues a elimina pa motibo di sea ignorancia o politico. Kico tabata pasando? Nos dirigentenan no gusta control, ademas apoya pa un parti di sector priva cu pa mesun motibo no gusta control tampoco.

Banda di cu esaki a hiba nos na e instrumento insuficiente di un encuesta pa aña, ta solamente Banco di Seguro Social tin cifra general di situacion di empleo, y cu ademas ta publica, pero cu e limitante cu tin solamente registra esnan cu ta cumpliendo. Te awe ainda e control mas fuerte riba henter economia, pa limita trabao informal y su consecuencianan tambe pa caha di gobierno y e fondonan social, ta ausente di tal forma cu mester supone cu no ta cuestion di no por, sino di no kier. Esaki ta asina pa mas di 30 aña caba y nos lo no mira cambio den esaki tampoco.

Pero, con nos por yega toch na un idea mas acerta unda nos ta para cu nos mercado laboral? Den e dianan aki cu tin tanto discusion tocante e pregunta clave cu si por aboli e programanan di apoyo pa combati y evita mas desempleo, ta importante pa nos por tin un vista real di loke tin actualmente. Pa loke ta e encuesta, nos ta desea e entidadnan encarga cu esaki hopi exito, pero nos ta bay mira algun resultado promer cu februari/maart otro aña? Pa nos haya sa con cos tabata den e dianan aki? Esaki riba su mes ta mustra e insuficiencia di e unico encuesta anual aki, si no por complementa esaki cu otro fuente confiable. Pero en todo caso, por bisa cu e cifra oficial di desempleo na november 2019 tabata 5,2%, riba un poblacion profesionalmente activo di alrededor di 58.500 persona, es decir cu na november 2019 nos tabatin algo mas di 3.000 persona desemplea. Y promer cu nos spanta di e cifra aki, un gran parti di esaki ta ser considera, segun norma internacional, como ‘frictional unemployment’. Dentro di un cierto grupo semper bo tin hende cu ta ‘entre dos empleo’. Por cierto cu den e serie di ultimo añanan ta solamente 2019 tabata mustra un cifra asina abao; tur aña bolbiendo te 2010 ta duna cifra di desempleo di entre 7.4 y 10%, loke si lo tabata preocupante, pero nos a tende nos mandatarionan expresa nan preocupacion den tur e añanan ey? No cu nos a ripara.

En todo caso, sin cu nos ta dispone di cifra mas informativo, por constata cu na SVb parti di e caida di empleo (formalmente registra) a keda compensa caba durante e aña aki. Entre januari y october 2021 a registra casi 2.000 empleo mas, mientras cu ta trata di alrededor di 1.370 trahador registra. Tin hende cu ta registra pa mas cu un job, esey ta e splicacion. Nos tin como 1.500 cupo di empleo menos cu na inicio di 2020, cu ta indica cu nos tin sigur 3 punto di porciento di desempleo mas cu na 2019. Pero esey no ta tur. Pa un pais asina chikito nos tin un grupo grandi di hende di otro nacionalidad, gran parti di nan di Venezuela, pa e situacion politico y economico obvio na nan pais, cu no ta aparece den ningun estadistica pasobra nan no tin empleo formal. Por constata cu nan ta biba si, nan ta come y nan tin dak riba nan cabez, aparentemente. E problema di metodologia cu esaki ta causa ta cu nos ta keda papia bunita di nos poblacion formal, di desempleo formal, pero no ta tuma na cuenta e influencia nefasto di e fluho di labor informal aki. Pregunta grandi ta: nos sa cuanto y ken nan ta? E contesta corecto ta: nos no (por) sa, pero gobierno si por sa. E gran mayoria di persona clandestino nunca a drenta via e famoso costa, sino cu nan a cana drenta mayoritariamente na aeropuerto, y gobierno ta dispone di tur nan datonan personal. Nos no por duna un cifra exacto, pero ta razonable pa kere cu tin un 10.000 persona apto y disponible pa trabao, cu ta parce di ta move den nan propio mercado laboral, cu consecuencia grandi pa e mercado oficial. Esey ta sigur 8 punto di porciento di desempleo, hopi mas cu nos tin oficialmente. Den e contexto aki, kico realmente e cifranan oficial di empleo y desempleo ta bisa nos? Casi nada, y ademas e aparente falta di voluntad pa combati ilegalidad ta duna poco speranza pa mehoracion.