Den e sentencia di dialuna pasa den e caso Utilities Aruba NV vs Franklin Hoevertsz, algo cu mas a atrae nos atencion ta e manera con e hues ta habri caminda pa un ministro, cu ta representa Pais Aruba como accionista, no solamente por impone un cierto maneho desea, loke ta algo logico y real, pero tambe a traves di actonan como mandatario, decreto, disposicion o areglo ministerial, por influencia grandemente e operacion casi na nivel diario di e compania.

Cu esaki anto e ministro encarga cu representacion di e accionista unico (Pais Aruba) por sobrepasa su facultadnan como accionista? Gobierno por usa un Corporate Governance Code pa instrui, como accionista, a base diario con e director mester maneha e compania? Gobierno por bay asina leu pa instrui e director, por ehemplo, pa usa placa di e compania pa actividadnan organisa pa gobierno, manera ta e pago di gastonan di Green Conference?

Unda e hues den e caso aki segun nos ta bay robes, ta formula: “ A base di articulo 8 inciso 1 di e statutonan (e facultad pa duna instruccion) y a base di e Codigo, Pais (Aruba) como accionista di Utilities tin facultad pa establece e maneho, cu ta bay mas leu cu su facultadnan legal. Di e Codigo ta resulta tambe cu den e stipulacion di maneho di un empresa di utilidad mester tene cuenta cu varios interes general.” Esey no ta completamente corecto. E eror cardinal cu e hues ta comete ta cu for di un Codigo di Gobernacion Corporativo no ta resulta cu e Codigo ta duna gobierno (e accionista) facultad cu ta bay contra e reglanan legal interno. E eror ta concerni principalmente cu e hues ta tuma como un hecho cu e director mester sigui e instruccion pasobra e accionista ta presenta esaki. E director no tin ningun motibo pa sigui instruccion di ministro poni den disposicion o areglo ministerial, pasobra ministro a duna e instruccion. E instruccion mester bin, na e forma adecua y cumpliendo cu reglanan legal interno, di e accionista. Bisa na bon Hulandes: “De minister is binnen de vennootschap geen partij.”

Contrario na loke e hues ta propone, un Coroprate Governance Code no ta parti di e cuadro legal, ni tampoco ta riba e cuadro legal existente cu tin pa un sociedad anonimo. E Code ta duna guia general pa e bon administracion interno di e sociedad pero no ta un nivel mas halto di regla legal cu e sociedad, y den e caso aki e director, mester tuma na cuenta, y sigur no cu regla cu e accionista kier impone, cu ta bay contra e derecho y facultadnan dentro di e persona legal, cu e director tin.

Tumando e instruccion di e accionista, e director ta actua, a menos cu e ta haya cu e instruccion ta bay contra e reglanan legal interno cu e mester respeta y defende. Pero e no ta haci esey pasobra e ta bin di e ministro… e ta haci esey pasobra e ta haya instruccion di e accionista, y no pasobra e ta un instruccion di e ministro, y mucho menos concretisa den un disposicion ministerial. E decreto, disposicion o areglo no tin efecto interno dentro di e persona legal, como decreto, disposicion o areglo ministerial riba su mes. Y e director no ta sigui e instruccion, pasobra e ta bin di un ministro, sino cu e tin instruccion di su accionista cu e mester sigui, si ta dun’e e espacio necesario pa implementa segun su parecer. Nunca ta e idea cu e accionista ta ‘micro-manage’ e compania y e ministro mucho menos.

E forma den cual e hues ta presenta e asunto den e caso aki, ta habri caminda pa gobierno (ministro) ta hinca man directamente, a base di instrumento legal otorga pa constitucion na e ministro, den e maneho diario di e empresa. Ta keda e pregunta ta pakico a pasa den henter e molester pa crea entidad legal separa, e companianan cu tin como accionista unico Pais Aruba, manera Utilities, si e ministro, cu ‘visto bueno’ di hues, finalmente ta dirigi e compania, na nivel di accionista y di director, a base di su instrumentonan ministerial.

Si nos analisa bon, e hues aki ta deshaci completamente di e intencion cu gobierno di Aruba den pasado tabatin pa pone e empresanan estatal na cierto distancia di gobernacion. Banda di e consideracion general di trata di mantene politica mas leu di e gerencia di e empresanan aki, tambe tabata consideracion por ehemplo, pa facilita financiamento , cu pa un NV independiente riba mercado di capital ta mas facil cu pa un empresa di estado sin personeria huridico, cu ta mara na man cu pia na maneho diario di un ministro. E hues aki en todo caso ta haya masha normal cu un ministro ta haci esaki. Si esey ta corecto, loke e no ta segun nos opinion, lo no tin nigun pakico pa purba crea ‘distancia’ entre gobierno y e empresanan di utilidad, pasobra riba cualkier diamars atardi entre 4or y 5or, na modo di papia, director y ministro ta regla tur cos…anto tur esaki bao capa di un Codigo di Gobernacion Corporativo. Vaya progreso…