joyriding john larmonie 1.jpg

Hende no ta consciente of ta kere cu e no por pasa cu nan. Esaki ta e situacion cu tin na Aruba na Aruba cu ta haci cu hopi joyriding of ladronicia di auto ta tuma luga cu por a wordo evita. Autonan mas horta ultimo tempo ta  mustra di ta Kia y Hyundai.

Den un entrevista cu Bon Dia Aruba a tene cu John Larmonie di e departamento di polis Prevencion di Crimen, el a indica cu hopi auto ta para riba caya, sin proteccion y mayoria cu wordo horta no tin alarma, no tin lock pa stuurwiel of ningun otro medida di siguridad. “Hende ta gewoon yega para e auto tin biaha ni gelock y bay paden.”

 

Segun Sr. Larmonie el a mira cu varios biaha ora cu polis ta tumando e aangifte, hende ta confesa cu e auto tabata gewoon habri, yabi aden, cendi etc. Cu esaki e ta ilustra con malo Aruba ta riba e tereno di prevencion di crimen. “Door cu Aruba, compara cu otro paisnan ta mas trankil, hendenan ta pensa cu nan no tin cu haci nada y esaki no ta funciona. P’esey  ta asina facil pa ladronnan bay cu auto.”

Promocion concepto prevencion

Si pone 4 patruya di polis den cada districto cual ta un extremo y hasta imposibel na Aruba segun Sr. Larmonie, nan no por ta tur caminda pareu pasobra nan tin cu circula. Kiermen si un auto di patruya pasa dilanti di bo cas cada 2 ora mes cual ta hopi, memey di e dos oranan ey, ken ta bay cuida bo auto. Tur polis rond mundo ta promove prevencion di crimen, yuda e hendenan den bario pa uni y bin cu ‘neighbourhood watch’, promove pa pone alarma riba bo auto, si ta posibel traha luga pe den cura, lock bo auto, percura cu tin luz den cura, cacho etc. Cachonan den cura ta hopi efectivo pa prevencion di crimen, algo cu segun Sr. Larmonie hopi hende ta uza na Aruba y nan ta bisa cu hende no ta horta cerca nan mes.

Antes hopi auto Tercel y Sentra tabata wordo horta, awendia ta hopi Kia y Hyundai cual mas tanto ta wordo horta. Pero pa loke ta joyriding si no ta importa.

 

Diferencia horta auto y joyriding

Joyriding ta ora cu nan ta uza e auto djis pa transport, kiermen nan ta kibra drenta den dje, start e, yega nan destinacion y baha for di e auto bay lag’e. “Si nan haya algo valioso porta nan ta coy e, pero joyriding ta ora cu nan ta ‘fia’ e auto.”

E ladronicia di auto ta ora cu nan ta bay cu e auto cu e intencion pa bo no hay’e bek. Kiermen sea nan ta desmantel’e pa piesa cu nan ta bende. Nan sa spuit e , cambia esey di color pa core rond cu ne entre otro.

Joyriding ta menos castigabel y ta algo cu varios mucha jong ta haci. Cierto criminalnan tambe ta haci’e den pura pa yega un caminda. Pero ladronicia ta pisa mas hopi. Aki na Aruba e ladronicia di auto ta mustra di ta mas hopi (cifranan no ta obtenibel ainda pa bisa exacto). “Tin un tercer categoria tambe cual ta inbraak. Sea nan ta forsa e porta drenta den e auto of kibra den e glas pa nan drenta den dje pa nan horta. Eynan nan no ta bay cu e auto. Locual cu ta pasa na Aruba ta cu hopi hende ta laga cosnan di balor den auto na bista”. Esaki ta e realidad di locual cu ta tuma luga. E ta consciente di e peliger cu tin rond no t’ey ainda na Aruba.

Motiva hende pa tuma accion

Bo por duna tip na cantidad, pero si bo no motiva un persona pa e scucha y bay di acuerdo pa haci’e, e ora e tip ta pornada. Locual cu Sr. Larmonie a splica cu e ta haci ta puntra e personanan cuanto nan a paga pa e auto, si bo a paga asina tanto, dicon no uza un par di 100 florin pa busca un alarma sofistica cu GPS y tur cos na dje. Hende ta haya esey hopi placa, pero si compara esey cu e balor di bo auto e ta hopi? E ora nan ta cuminsa pens’e y nan ta bisa no. “Ya bo a haci un sacrificio pa cumpra auto, mayoria di nos ta fia placa di banco, paga interes, traha añanan largo, side job, overtime etc. pa paga auto, pues e alarma ta un tiki esfuerso extra.”

“Mester corda cu ora algo pasa cu e auto bo mester keda paga banco tambe. Bo por hay’e hente bek, kibra, faltando piesa pero kima tambe. P’esey mester proteha e auto, pero cu un alarma bo ta drumi trankil. Lanta mainta y haya e sorpresa cu bo auto no t’ey ta un trauma, pero por evita esaki.”

Comunidad ta coopera cu polis

Terminando Sr. Larmonie a bisa cu actualmente ta hayando e autonan basta lihe bek pasobra ciudadanonan ta coopera. “Awendia hende ta yama polis hopi lihe, manera cu nan mira un auto straño den bario nan ta yama. Aruba casi un tin mondi mas, tur caminda tin cas, antes un auto por keda perdi 1 pa 2 luna mes. Social media tambe ta yuda hopi den esaki unda cu hopi amigonan ta yuda busca y autonan ta wordo haya basta lihe bek, pero lamentablemente e daño ta haci caba.”