Un di e dianan di fiesta nacional importante a conoce su celebracion ayera. Cu varios evento riba practicamente tur parti di nos isla tabata un dia cu hopi movimento riba caya y canto di lama. Por cierto esaki tabata un di e promer eventonan di liber circulacion, sin algun restriccion pa motibo di Covid-19; pa nos tur un alivio grandi. Sin embargo, nos ta ripara cu ainda tin hopi hende cu no ta tuma riesgo y ta keda drenta supermercado y otro establecimento arma cu nan tapaboca. Un bon señal pasobra e peligro no a desaparece ainda.

Banda di e alegria di por celebra un dia nacional sin complicacion, ta importante pa para keto na loke e simbolonan nacional, himno y bandera, ta significa na e momento aki. Ambos tin un trayectoria basta cortico, un mas cu e otro, pero esey no ta asina importante. Ta mas importante loke nan ta significa pa unifica pueblo, sin ningun distincion di raza, creencia, genero y nacionalidad. E conclusion ta cu despues di trinta y pico aña di gobernacion propio, y epoca di prosperidad y crisis, e forma con a enfrenta principalmente e crisisnan a duna muestra di un ciudadania hopi consciente di e importancia di mantene nan pais a flote. Awor, nos ta saliendo di e ultimo crisis, pero no tin ningun seguridad cu no tin un siguiente na caminda, cu por haci bastante daño. E guera na Ucrania, y den un contexto mas general, e lucha entre potencianan economico y politico mas grandi unda ta trata di redefini frontera y ambiente di influencia, lo tin consecuencia economico fuerte den e proximo añanan. E desaroyo aki ta asina reciente cu ta imposible pa calcula e impacto na caminda. Un di e promer efectonan lo ta e aumento di prijs en general, bao influencia di e medidanan tuma pa paisnan Europeo y di Norte America contra Rusia pa su papel den e invasion inhustificable na Ucrania. Destabilisacion di economia Mericano y Europeo lo por tin consecuencia tambe pa nos sector economico principal, turismo, cu efecto severo riba demas sectornan economico dependiente. Hustamente pasobra nos no sa kico exactamente ta bin, lo mester anda cu mas cautela. Loke nos sa caba di e consecuencianan di e crisis reciente, ya ta suficiente motibo pa ta extremamente cauteloso. No sali drechi di un crisis y ya haya e siguiente sirbi, por ta demasiado pa nos digeri actualmente.

Pero, unda exactamente nos ta para awor? Manera tur humano nos tambe conoce e proceso psicologico unda cu presencia constante di peligro ta haci cu hende, te cierto grado, ta custumbra cu e peligro y ta duna esaki menos atencion, pero e no a bay. Por ehemplo, henter e asunto di debe publico, cu ta un menaza grandi pa desaroyo socio-economico den e proximo decada y mey sigur, a bira manera un teimo entre gobierno di Aruba y di Hulanda. En todo caso, no ta sinti tanto cu ta trata di un problema cu por afecta existencia di nos tur cu ta biba aki. Nos ta mira esaki den e actitud di e sindicatonan, cu ta lucha pa nan haya 100% di nan salario atrobe, y ta tuma e posicion di “Mi no tin cunes ta kico bo tin cu Hulanda; mi kier mi cen”. Loke nan no kier o no por comprende, o talvez ta comprende masha bon pero no ta bisa, ta cu nan ta exigi di un gobierno, cu casi 300 miyon florin di deficit, pa ignora tur cos y “djis paga nos”. Y gobierno envez di bisa simplemente “No”, ta bay haci politica barata “bringando” cu Hulanda pa elimina e recorte. “Het moet niet veel gekker worden,” e Hulandesnan lo a bisa. Y asina aki nos no ta bay yega leu, si di berdad nos mester enfrenta otro crisis proximamente.

Den tur esaki, den mayoria di caso e critica ta bay pa e politiconan cu a y ta dirigi nos pais. En general esey no a bay bon, pero nan no a hacie pa nan mes so. Supuestamente nan ta representa nos, e votadornan, y esey ta haci cu por lo menos nos mester reflexiona encuanto e papel cu e ciudadano mes mester hunga den e proceso. Si ta papia di e eternamente presente patronahe politico, no no por papia solamente di esun cu ta parti fabor, sino tambe di esun cu ta pidi (exigi) fabor, a cambio di lealtad politico, y expresion di esey den voto. “Mi tin cinco voto den mi cas y mi kier pa sikiera un di mi yiunan haya trabao na gobierno,” ta un frase cu varios di nos mester por a tende a traves di añanan di algun familiar o conoci. Pa colmo, aki ‘Papai’ a defini pa su yiunan caba ta kico nan ta bay vota…, algo cu na 2022 ta completamente ridiculo. Nos comunidad ta parce asina individualiza, cu gran parti ta pensa solamente riba loke nos por logra pa nos mes y nada mas. Y nos politiconan, ni mihor ni pior cu na otro pais, ta haci bon uso di esaki. Tanten cu nos ta keda den e circulo vicioso di falta di informacion y un ciudadania cu pa gran parti no ta custumbra haya tampoco informacion veridico, nos mester puntra nos mes ta con nos por avanza, y kico realmente tin di celebra riba nos dianan supuestamente di union nacional.