Dia Mundial di Ocean ta un dia observa mundialmente tur aña riba dia 8 di juni. E dia aki ta dedica pa eleva conscientisacion di e importancia di e ocean y pa promove un maneho sostenibel di e recursonan cu e ta duna asina hopi na henter mundo.

Mientras cu Aruba un isla chikito den Caribe, nos ta rondona completamente pa lama y di e ocean, esaki ta haci cu e dia aki ta uno ainda mas importante pa nos isla. Pa celebra e dia aki y pone luz riba dje, Nacionnan Uni a bini cu e tema Planeta Ocean, e marea ta cambiando. Na Ingles, Planet Ocean: the tides are changing. Cu esaki ta busca pa splica cu e nivel di lama pues e marea halto of abou a bin ta cambiando. United Nations (UN) tin planea un evento virtual na unda lo pasa e programa cu ta tuma luga na e headquarters di UN riba e dia aki. Directie Natuur en Milieu (DNM) ta invita un y tur pa sigui e livestream event aki cu ta importante pa participa. Asina por haya sa kico tur ta e esfuersonan necesario pa cu e ocean y cual ta su reto y potencianan.

Nacionnan Uni ta uni forsa cu esnan cu ta tuma decision, manera: cientificonan, sector priva, y representantenan di sociedad civil pa asina yega na e decisionnan necesario pa pone e ocean na prome luga.

Hopi biaha ta un area cu no ta explora of papia di dje paso tawata uza lama solamente pa extrae recursonan for di dje, manera piscamento na escala grandi, no ta respet’e y ta causa daño na dje pa medio di oil spil, polucion y contaminacion di plastic.

E ocean ta cubri mayoria di e planeta tera. Ta solamente un parti chikito ta explora y e ta keda un mundo misterioso. Aunke cu humanidad ta depende di dje y su influencia ta enorme den bida diario, e ocean ta haya solamente un parti chikito di nos atencion y recursonan.

Aki ta un lista dicon a yega tempo pa pone e ocean na prome luga:

  1. E ta di importancia economico (Economic Importance): Aruba su economia ta depende principalmente di turismo y e ocean tin un rol vital pa atrae turista. Aruba su beachnan y lama ta bunita, e awa ta transparente, e bida marino y su accesibilidad ta atraccion pa turista. DNM ta promove e World Oceans Day y e livestreaming event di UN, asina Aruba por wak con ta pone enfasis riba e importancia di compromete pa preserva y proteha e bida marino cu ta contribui na un turismo sostenibel cu ta sostene e economia.
  2. E biodiversidad marino. E lama cu ta rondona nos isla ta cas pa un cantidad di bestianan marino. Y tambe ta brinda ecosistemanan diverso manera e rifnan di coral, yerbanan di lama y matanan di mangel. E ecosistemanan aki ta forma habitat pa diferente sorto di pisca y otro organismo pero tambe riba tera ta forma habitat pa parhanan. Cu observacion di e dia aki dedica na e ocean ta enfatisa e necesidad di conservacion manera e Marine Protected Areas di Aruba cu Fundacion Parke Nacional (FPNA) ta haciendo.
  3. Resiliencia di cambio di clima. Cambio di clima y e impacto asocia cu esaki ta por ehempel cambio den nivel di lama y cambio den temperatura den ocean cu ta impacta e bida marino y Aruba no ta un excepcion. Manera por ehempel coralnan cu por haya malesa y muri. Pa pone enfoke riba e tema aki, ta bon pa promove con ta mitiga e problemanan asocia cu cambio di clima pa asina ta miho prepara y ta resiliente na esaki. Protehando e ocean y e ecosistemanan ta contribui na resiliencia di nos costanan y e comunidad henter.
  4. Piscamento sostenibel. Aruba tin un mercado di piscamento cu ta un industria importante y ta un manera di sostene calidad di bida pa hopi. Practicanan di piscamento cu ta sostenibel ta crucial den termino largo. Dia mundial di ocean ta sirbi pa promove practicanan di piscamento cu ta responsabel y ta importante pa mantene populacion di pisca den condicionnan sano. Esakinan ta por ehempel uza redanan cu ta cuadra cu ley, no pisca piscanan chikito cu falta pa crece ainda, tampoco no susha nos lama.
  5. Polucion di plastic den e ocean: Manera cu a trece dilanti en conexion cu Dia Mundial di Medio Ambiente, polucion di plastic ta un tema cu ta urgente mundialmente y Aruba su lama tambe ta enfrenta problema di microplastics na nos costanan. E tema di Dia Mundial di Ocean hunto cu esun di Medio Ambiente pa combati polucion di plastic ta pa encurasha gobiernonan, individuonan y negoshinan pa tuma accion pa reduci desperdicio di plastic, door di promove reciclahe y preveni single-use plastic y bini cu alternativanan sostenibel pa plastic.

E yamada ta keda na comunidad henter pa participa na e livestream event cu ta awe riba Dia Mundial di Ocean.

Por tambe anfitriona un screening event unda por trece un grupo hunto pa wak esaki y despues elabora riba algun topico di discusion na nivel local of internacional.

E livestream event ta activo diahuebs juni 8, 2023 di 10’or di mainta te 1:30’or di atardi via e website; www.UNworldoceansday.org of via UN Web tv. E oportunidad aki ta duna cada un persona e informacion importante di nos ocean. Esaki ta pa duna oportunidad pa ta envolvi den combersacionnan y accionnan cu ta contribui na e estado saludabel di e ocean y Aruba su lama pa futuro. Por bishita e Facebook pagina di dnmaruba pa tur e informacionnan cu ta pertenece na e topico importante aki na unda ta duna e ocean y lama su atencion debido. Feliz Dia Mundial di Ocean 2023.